خبرگزاری کردپرس _ موضوع مشکلات و معضلات اجتماعی، دارای گستردگی، تنوع و فقدان طبقه‌بندی مشخص است؛ درباره تعاریف و طبقه‌بندی آن‌ها، به‌مانند سایر کشورها، در ایران هم توافق قطعی وجود ندارد. به‌طور مشخص، فصل مشترک همه این مسائل را این‌گونه می‌توان بیان کرد که «همگی، از نگاه اکثریت، پدیده‌هایی نامطلوب به شمار می‌آیند.»

در خصوص اولویت‌بندی مشکلات اجتماعی، شاخص‌های ملموسی وجود دارد که تعیین‌کننده‌ی میزان اهمیت، گستره یا فراوانی هر مشکل است؛ اما باید توجه داشت که ابعاد ذهنیِ افراد از یک پدیده، مانند شدت مغایرت باارزش‌های فردی و اجتماعی آن‌ها، کاملاً بر تلقی به‌مثابه «مشکل»، «معضل» یا «بحران»، نقش دارد. مثال موردی، بحث تنبیه کودکان است که یک‌جا می‌تواند تلقی کودک‌آزاری گردد و درجایی دیگر، آن را تربیت تعبیر کنند.

در واقع، مشکلات اجتماعی از ابعاد ارزشی برخوردار بوده و نسبت مستقیمی با قضاوت افراد در مورد آن‌ها در دوره‌های زمانی و قالب‌های فرهنگیِ مختلف، دارند. خیلی از مشکلات اجتماعی مانند ازدواج اجباری یا سن پایین ازدواج، در تلقی امروزی با تلقی دیروزی یکسان نگریسته نمی‌شود. تعریف کودک همسری، همین‌الان هم در جوامع مختلف، آن‌قدر مختلف است که از سن ۹ تا ۱۸ سالگی را در برمی‌گیرد.

مورد مهم دیگر، تعدد و تکثر بسیار زیاد انواع مشکلات، معضلات و بحران‌های اجتماعی در تمام جوامع است و لذا انصاف حکم می‌کند که سیاهه‌ی آن‌ها، مدام بر سر سیستم کوبیده نشود و انتظار حل و بهبود تمام شاخص‌ها، به‌صورت هم‌زمان و در کوتاه‌مدت، نباید داشت.

اما اهم عناوین مشکلات و معضلات اجتماعیِ استان کرمانشاه که در برخی شاخص‌ها هم به مرحله بحران رسیده‌ (و خصوصاً از متوسط کشوری نامطلوب‌تر هستند)، ذیلاً لیست می‌گردد. ضمن آنکه در پایان، شماری از مشکلاتی که خاص استان نبوده، ولی درروند زندگی واقعی یا روانی مردم کرمانشاه هم نقش پررنگ دارند، اشاره می‌شود.

 الف _  اهم مشکلات و معضلات بر اساس اهمیت و اولویت آن‌ها، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

_ اعتیاد که البته برخلاف باور رایج، کرمانشاه جزو استان‌های اول در اعتیاد نیست و آنچه در استان بالا است، شدت اعتیاد است و نه تعداد معتادان. مصرف مشروبات الکلی به‌خصوص از نوع پرخطر را هم می‌توان اینجا اشاره کرد.

_ بیکاری که از فردای جنگ تا امروز همیشه روی سکوی بیکارترین‌ها در کشور بوده‌ایم.

_ خشونت و نزاع؛ طبق یک آمار قبلی، سالانه بیش از ۱۰ هزار نزاع فردی و جمعی از نوعی که کار به پزشک قانونی بکشد، در استان اتفاق می‌افتد. روندی که در دهه ۹۰ افزایشی بوده است.

_ قتل؛ رئیس پلیس آگاهی کرمانشاه از افزایش ۴۸ درصدی وقوع قتل در استان در نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۲ خبر داده است.

_ طلاق؛ طبق آمار ثبت‌احوال کرمانشاه از هر ۲.۵ ازدواج، یک مورد به طلاق می‌انجامد. این یعنی آمار ۴۰ درصدی طلاق در استان که بسیار نگران‌کننده است.

_ فقر اقتصادی و متوسط درآمد؛ طبق یک تحقیق، آمار فقر در استان ۷۷.۲ درصد و شدت فقر ۷۹.۲ درصد است. در همین زمینه باید از بالا رفتن خط فقر و حجیم‌شده طبقه پایین در هرم طبقاتی را اضافه کرد.

_ فساد اداری، رشوه و پارتی‌بازی؛ که خاص استان ما نیست و کرمانشاه هم مثل بقیه مناطق، درگیر است و بخشی از آن به افول قانونمندی و تعهد مسئولین برمی‌گردد. آنچه در کرمانشاه ملموس‌تر است، نقش رابطه فامیلی، روابط گعده‌ای و منطقه‌گرایی در سهم بری‌ها است.

_ بی‌عدالتی در برخورداری از منابع و منافع عمومی؛ به‌ویژه سهمی از بودجه و اعتبارات که با توجه به عقب‌ماندگی‌های تاریخی، شایسته استان ما نیست. ضمناً همین اعتبارات و البته مناصب و موقعیت‌ها هم عادلانه توزیع نمی‌شود.

_ نزول ارزش‌های اجتماعی و روحیه‌ی جوانمردی به‌ویژه در استانی که مهد این روحیات و دیار پهلوانان لقب داشته، جای تعمق دارد.

_ افول ارزش‌ها و باورهای مذهبی و اعتقادی؛ طبق پیمایش ملی صورت گرفته، استان ما تقریباً در عموم شاخص‌ها، درصدی از متوسط کشور هم بیشتر افول داشته است.

_ افول اخلاق در سطوح مختلف که شاید یکی از ریشه‌های تمام مشکلات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی اقتصادی ما و کل کشور باشد.

_ مسائل متعدد آموزش‌ و پرورش؛ این مسائل عمدتاً ملی است ولی در شاخص‌هایی مانند کیفیت مدارس، متوسط نمرات، قبولی کنکور و کمبود معلم، شرایط نامطلوب‌تری از متوسط کشور داریم.

_ پیری جمعیت؛ طبق گزارش خبرگزاری‌های رسمی، کرمانشاه رتبه اول پیری جمعیت را در کشور دارد.

_ سرقت؛ سرقت‌های مهم در استان طی سال جاری، کاهشی بوده و ما رتبه ۱۲ کشور را دادیم؛ ولی سرقت‌های خرد که طبق گفته رئیس پلیس آگاهی، ناامنی روانی جامعه هم ناشی از آن‌هاست، ۷۴ درصد سرقت‌ها بوده و ضمناً امسال ۱۴ درصد افزایش داشته است.

_ بحث معتادین متجاهر به‌عنوان یکی از معضلات جدی و عامل بسیاری از مشکلات و ازجمله سرقت‌های پیش‌گفته.

 _ بحران تأمین آب که شواهد آن را در همین تابستان دیدیم. خشک شدن چشمه‌ها و سراب‌ها در دیاری که به استان سراب‌ها معروف بوده، نیازمند بازنگری در راهبردها است.

_ مهاجرت؛ از سال ۷۰ تا ۹۰ کرمانشاه رتبه اول مهاجر فرستی را در کشور داشته و بعد رتبه دوم و الان جزو چهار استان پرخطر است.

_ خالی شدن روستاها؛ طبق برآوردها، تا سال ۱۴۰۵ نرخ رشد جمعیت روستایی ۲۱ استان منفی خواهد بود که ازجمله می‌توان به نرخ رشد منفی ۲ درصدی در قزوین، نرخ رشد منفی ۱.۷ درصدی استان کرمانشاه به‌عنوان مقام‌های اول و دوم، اشاره کرد.

_ عدم تعادل فضایی و تمرکز ۵۰ درصد جمعیت استان در شهر کرمانشاه

_ حاشیه‌نشینی؛ بنا به یک گزارش، ۴۰۰ هزار نفر حاشیه‌نشین در کرمانشاه وجود دارد.

_ حوزه زیست‌محیطی و خصوصاً آتش‌سوزی‌های تابستان اخیر، بحث تملک و تعرض به منابع طبیعی، روند نابودی جنگل‌ها طی تمام سال‌های گذشته، تخریب تنوع زیستی و گونه‌های زیستی جانوری

 ب : با توجه به تعدد مؤلفه‌ها و طولانی بودن جزییات آماری، در ادامه فقط عناوین دیگر مشکلات و معضلات اجتماعی اشاره می‌شود:

_ آلودگی هوا و معضل ریز گرد

_ تعدد قومی و مذهبی و مبحث مشارکت اقلیت

_ پیامدهای تغییرات اقلیمی که کرمانشاه بیش از هرجایی متأثر بوده است

_ چالش‌های نظام سلامت

_ کودکان کار

_ افزایش سن ازدواج و معضل تجرد قطعی

_ همسر آزاری و خصوصاً خشونت علیه زنان

_ بافت فرسوده خصوصاً در شهر کرمانشاه

_ معضل ترک تحصیل و بازماندگان از آموزش اولیه که حدود ۳۰ درصد اعلام می‌شود.

_ حجم پرونده‌ها و درگیری‌های قضایی که پیش‌تر فقط به ۱۰ هزار پرونده نزاع اشاره شد

_ ضعف گفتگو و کار جمعی

_ سرانه مطالعه پایین که کرمانشاه یکی از کمترین سرانه‌های کشور را دارد

_ عدم تخصیص یا تخصیص نامناسب بودجه‌های فرهنگی و اجتماعی

_ عدم تخصیص نیم درصد کتابخانه‌ها از بودجه شهرداری

_ تعطیلی یا رکود سمن‌ها

_ مشکلات و چالش‌های متعدد حوزه ورزش
_ سرانه‌های اندک فضاهای فرهنگی ‌و ورزشی

_ فقدان تفریحگاه و تفرجگاه کافی و مناسب

_ آسیب به سنن و رسوم ملی و محلی و نیز مباحث گویش مادری

_ نگرش منطقه‌ای و تقابل‌های محلی در سطح استان

_ فقدان جدی مهارت و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای

_ بیکاری فارغ‌التحصیلان به‌گونه‌ای که کرمانشاه با حدود ۴۰ درصد، بدترین شرایط را دارد.

_ مشاغل کاذب و دست‌فروشی به‌ویژه روند افزایشی دست‌فروشان چرخی در خیابان‌ها و وانتی‌ها در مسیرهای بین‌شهری

_ از بین رفتن مشاغل سنتی و حتی برخی اصناف که می‌توانست از ظرفیت‌های آتی باشد.

_ تخریب میراث فرهنگی و تاریخی اعم از غارت آن‌ها تا حمله به حریم و تخریب سه_چهارم تپه‌ها و یادگاری نویسی روی آثار.

بالاخره برخی چالش‌ها و معضلات اجتماعی که ملی هستند و استان ما همانند نرم کشوری، درگیر است:

_ ناامیدی درباره آینده

_ امنیت روانی و اجتماعی

_ بی‌اعتمادی اجتماعی

_ تبعیض اجتماعی؛ که بخش زیادی از آن روانی است و بخشی هم واقعیت بدیهی تاریخ.

_ انقطاع یا تقابل نسلی به‌عنوان یک چالش ملی

_ آسیب جدی به روابط خانوادگی و مراودات اجتماعی و نیز افول جایگاه بزرگان و پدر و مادرهایی که جایشان در خانه از بالانشینی به مراکز سالمندان تغییریافته است

_ مشکلات سبک زندگی جدید و استیلای فرهنگ و ادبیات غیر ایرانی

_ مسائل دانش‌آموزان و ازجمله چالش کنکور، اعتیاد، سن بلوغ، درگیری فضای مجازی

_ تغییر الگوی خانواده

_ سهم زنان در اشتغال و مناصب

_ مشکلات زنان سرپرست خانواده

_ روابط نامشروع و چالش‌های مرتبط

_ مباحث فضای مجازی که خود موضوعی بسیار جدی است.

_ مسائل سلامت روان که بعضی تحقیقات تا یک‌سوم جامعه را دارای آسیب یا اختلالاتی می‌شناسند

_ مشکلات حوزه آموزش عالی که خود متعدد است

_ بحث آرایش و زیبایی اعم از روند افزایشی شدید، هزینه، جراحی و تزریق‌ها، بهداشت و مدل‌ها و سبک‌های ناهمگن بافرهنگ

_ نبود پیوست فرهنگی_زیست‌محیطی طرح‌ها

_ خالی شدن مساجد

_ قطبی شدگی جامعه و تقابل‌هایی که خوشبختانه انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری، امید وفاق را ایجاد کرده

_ پرخاشگری

_ حجم سلاح گرم و سرد

_ کودک‌آزاری

_ کودک همسری

_ بحران‌های انرژی و خصوصاً بحث برق و بنزین

_ بحث پاسخگویی دستگاه‌ها و موضوع تکریم ارباب‌رجوع

_ بحث مدیریت بازیافت و مسائل ناشی از انبوه زباله‌ها
 

منبع: آوای کرمانشاه