به گزارش کردپرس به نقل از دراومیدیا، سیستم جدیدی که در انتخابات آتی پارلمان کردستان اجرا خواهد شد؛

کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق سیستم توزیع و جایگزینی اعضای پارلمان کردستان- شماره ۹ سال ۲۰۲۴ را منتشر کرد.

این سیستم در ۹ سپتامبر تصویب شده و برای انتخابات ۲۰ اکتبر سال جاری (ششمین دوره پارلمان کردستان) اجرایی می شود.

توزیع کرسی ها

در سیستم جدید، کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق کرسی های پارلمان کردستان (۱۰۰ کرسی) را به شرح زیر توزیع کرده است: 

تعداد کرسی های عمومی: ۹۵

کرسی های اختصاص یافته به اقلیتها: ۵ کرسی که به شرح زیر تقسیم می شود:

- ۳ کرسی برای مسیحیان

- ۲ کرسی برای ترکمانها

توزیع کرسی های عمومی و اقلیتها در میان حوزه های انتخابیه به این صورت است:

زنان در پارلمان آینده کردستان

طبق اعلام کمیسیون انتخابات، از ۱۰۰ کرسی پارلمان آینده کردستان، حداقل ۳۰ کرسی باید توسط زنان پر شود، به این صورت: 

از ۳۴ کرسی اختصاص یافته به حوزه انتخابیه اربیل، حداقل ۱۰ کرسی باید به زنان اختصاص یابد.

از ۳۸ کرسی حوزه سلیمانیه، حداقل ۱۱ کرسی باید به زنان اختصاص یابد.

 از ۲۵ کرسی حوزه دهوک، حداقل ۸ کرسی باید به زنان اختصاص یابد.

از سه کرسی حلبچه، حداقل یک کرسی باید به زنان اختصاص یابد.

کرسی ها چگونه محاسبه می‌شود؟

بر اساس سیستم کمیسیون انتخابات، برای کرسی‌های عمومی، پس از برگزاری انتخابات، تعداد کرسی‌های هر لیست (باز یا مستقل) طبق مراحل زیر تعیین می‌شود:

جمع کردن آرای معتبر همه لیست ها (باز یا مستقل) در همان حوزه انتخابیه ای که در آن رقابت می کنند.

رتبه بندی لیست های باز و مستقل در حوزه انتخابیه بر اساس میانگین تعداد آرای کسب شده، از بیشترین به کمترین.

برای تعیین ارزش هر کرسی، تعداد کل آرای معتبر لیست های باز و مستقل بر تعداد کل کرسی های عمومی در آن حوزه انتخابیه تقسیم می شود.

کرسی های هر حوزه انتخابیه با تقسیم کل آرای هر لیست بر ارزش هر کرسی در آن حوزه انتخابیه بین لیست ها تقسیم می شود. 

اگر لیستی به اندازه تعداد نامزدها کرسی های کافی کسب کند، لیست برنده محسوب می شود و تحت هیچ فرآیند توزیع کرسی دیگری قرار نخواهد گرفت.

پس از طی مراحل توزیع کرسی ها بین لیست ها بر اساس ارزش کرسی ها، کرسی های باقیمانده کرسی خالی تلقی شده و بین لیست هایی تقسیم می شوند که آرای باقیمانده آنها کمتر از ارزش کرسی (اعم از اینکه کرسی کسب کرده باشد یا خیر) و بیشترین آرای باقی مانده را دارا باشند، کرسی خالی اول به لیستی که بیشترین رای باقی مانده را داشته باشد، کرسی خالی دوم از نظر تعداد آرا به لیست دوم و بقیه کرسی ها به این ترتیب توزیع می شود.

در صورتی که یک یا چند کرسی خالی وجود داشته باشد و دو یا چند لیست از نظر تعداد آرای باقیمانده برابر باشند، کمیسیون برای تعیین لیستی که کرسی خالی را به دست می آورد، قرعه کشی می کند، این امر نیز با حضور خود نامزدها یا نماینده آنها انجام می‌گیرد.

اینها اقداماتی بود که کمیسیون برای نحوه تعیین آرا و کرسی هر یک از احزاب در حوزه های انتخابیه ششمین دوره پارلمان کردستان مشخص کرده است، گفتنی است که در تعیین ارزش کرسی های هر حوزه فقط آرای (معتبر) شمرده می شود نه آرای (باطله)، به علاوه برای تعیین ارزش کرسی های حوزه های انتخابیه فقط آرای معتبری که برای کرسی های عمومی داده شده است شمارش می شود، یعنی برای تعیین ارزش کرسی ها به آرای «کرسی اقلیتها» استناد نمی شود.

مثال

به طور خلاصه، معادله لیست های رای پس از انتخابات در هر حوزه انتخابیه به صورت زیر خواهد بود:

میانگین آرای معتبر همه لیست های شرکت کننده (به جز آرای کرسی اقلیتها) ÷ تعداد کل کرسی های حوزه انتخابیه = ارزش کرسی ها

به عنوان مثال، اگر میانگین آرای تمام لیست های شرکت کننده در انتخابات حوزه سلیمانی (۳۷۰ هزار) رای حساب شود، این تعداد به ۳۶ کرسی تقسیم می شود که تعداد کرسی های عمومی این حوزه است، به این صورت:

۳۷۰۰۰۰ ÷ ۳۶ = ۱۰۲۷۷ یعنی ارزش فرضی هر کرسی در حوزه سلیمانیه (۱۰ هزار و ۲۷۷) رای خواهد بود. پس از تعیین ارزش هر کرسی، آنگاه روند تعیین تعداد کرسی های هر حزب در حوزه های انتخابیه آغاز می شود. اگر در مثال دیگری سلیمانیه را فرض قرار دهیم، در آخرین انتخابات که انتخابات اکتبر ۲۰۲۱ عراق بود، اتحادیه میهنی کردستان ۱۱۸۵۸۶ رای در حوزه سلیمانیه به دست آورد، اگر ارزش هر کرسی در این حوزه ۱۰۲۷۷ رای تخمین زده شود، معادله به این صورت خواهد بود:

۱۱۸۵۸۶ آرای اتحادیه میهنی کردستان ÷ ۱۰۲۷۷ ارزش کرسی های حوزه انتخابیه سلیمانیه = ۱۱ کرسی، علاوه بر این، اتحادیه میهنی کردستان تعدادی رای خواهد داشت که پس از توزیع برحسب ارزش کرسی ها برای کسب کرسی های خالی این حوزه وارد رقابت خواهد شد.

مهم: اتحادیه میهنی کردستان در آخرین انتخابات در این حوزه انتخابیه پیروز شد، بنابراین با فرض تعداد آرا در انتخابات گذشته و نتیجه معادله، پیش بینی نیست، بلکه تنها یک نمونە مثال از اجرای سیستم توزیع کرسی ها است.

کرسی‌ها چگونه بین نامزدها تقسیم می شود؟

چگونگی توزیع کرسی های پارلمان کردستان به سه بخش تقسیم می شود:

نحوه توزیع کرسی های عمومی بین نامزدهای لیست باز

نحوه توزیع کرسی اقلیت زنان

نحوه توزیع کرسی اقلیتها

سیستم کمیسیون بر اساس مراحل ذیل کرسی های عمومی پارلمان کردستان را بین نامزدهای لیست باز توزیع می کند:

اسامی نامزدهای لیست باز بر اساس رای آنها از بیشترین به کمترین رتبه بندی مجدد خواهد شد.

طبق بند فوق کرسی های کسب شده توسط هر لیست بین نامزدهای آن تقسیم می شود. 

در صورتی که یک یا چند نامزد در فهرست انتخاباتی دارای آرای مساوی باشند و در حوزه انتخاباتی در رده بندی نهایی قرار گیرند، کمیسیون برای تعیین برنده کرسی برای دو نامزد در حضور خود یا نمایندگان آنها قرعه کشی می کند.

توزیع  کرسی زنان در انتخابات پارلمانی کردستان به شرح زیر است:

بر اساس سیستم جدید ۳۰ درصد کرسی ها برای زنان تضمین شده است.

در صورتی که در نتایج انتخابات، کرسی زنان رای نیاورد، فرآیند جایگزینی انجام نمی شود (به معنای حذف کاندیدای مرد برنده از حوزه انتخابیه و جایگزینی آنها با زنان به منظور پرکردن ۳۰ درصد کرسی های هر حوزه انتخابیه).

در صورتی که بر اساس نتایج انتخابات، زنان موفق به کسب کرسی نشدند، یک یا چند نفر از نامزدهای مرد برنده از همان لیست برنده حذف می‌شوند و یک یا چند زن از همان لیست جایگزین می‌شوند که بیش از همه زنان رای آورده‌اند. به این صورت:

برای تعیین سهم هر لیست از سی درصد کرسی زنان، کرسی های کسب شده توسط هر لیست بر (۳) تقسیم می شود.

- در صورت عدم احراز ۳۰ درصد کرسی زنان، با توجه به تعداد آرای هر لیست از کمتر به بیشتر، یک کرسی به زنان از بین کرسی های لیست هایی که دو کرسی کسب کرده اند، اختصاص می یابد.

- اما در صورتی که تمامی مراحل قبلی تعداد تعیین شده برای کرسی زنان را محقق نکند، کرسی زنان از لیست های باز که تنها یک کرسی را کسب کرده اند، از کمترین به بیشترین با توجه به آرای لیست تعیین می شود.

- زنانی که با رای خود در یک حوزه انتخابیه از بین یک لیست باز یا مستقل برنده شده اند، تحت عنوان کرسی اقلیت اختصاص داده شده برای زنان قرار می‌گیرند.

- اما کرسی اقلیتها شامل سیستم تضمین ۳۰ درصد کرسی‌ها برای زنان نمی‌شود.

کرسی اقلیتها چگونه توزیع می شود؟

کمیسیون انتخابات مانند کرسی های عمومی و کرسی زنان، سیستم خاصی را برای نحوه توزیع کرسی اقلیتها تعیین کرده است.

از ۱۰۰ کرسی پارلمان کردستان، پنج کرسی به اقلیت مسیحی و ترکمان اختصاص یافته است. این پنج کرسی عبارتند از (۲) کرسی برای اربیل، (۲) کرسی برای سلیمانیه و (۱) کرسی برای دهوک که به شرح زیر است:

اربیل: ۱ کرسی ترکمان + ۱ کرسی مسیحی

سلیمانیه: ۱ کرسی ترکمان + ۱ کرسی مسیحی

دهوک: ۱ کرسی مسیحی

کرسی اقلیتهای مسیحیان و ترکمان ها در حوزه های انتخابیه به شرح زیر تقسیم می شود:

اگر به هر یک از نامزدهایی که نزدیک به اقلیتها بودند، کرسی های عمومی را به دست آوردند، این موضوع بر کرسی های تخصیص یافته به آن اقلیت تأثیری نخواهد داشت (یعنی افرادی از اقلیتها که کرسی های عمومی را کسب کردند در زمره کرسی اقلیتها به شمار نمی‌آیند).

 اسامی نامزدهای کرسی اقلیتها در هر حوزه انتخابیه که کرسی اقلیتها به آن اختصاص یافته است، بر اساس آرای دریافتی از بالاترین به پایین ترین رتبه بندی خواهد شد.

برنده کرسی اقلیتها، فردی است که بیشترین آرا را در حوزه یا منطقه انتخابیه کسب کند. 

اگر یک یا چند نامزد از اقلیتها تعداد آرای مساوی به دست آورند، کمیسیون با حضور خود یا نمایندگان آنها بین آنها قرعه کشی می کند تا برنده کرسی مشخص شود.

کرسی های خالی چگونه پر می‌شود؟

کمیسیون عالی مستقل انتخابات نحوه تکمیل کرسی های خالی را به شرح زیر تعیین کرده است: 

اگر به هر دلیلی، یک کرسی در لیست باز خالی بماند، نامزد بازنده ای که بیشترین آرا را از همان تشکل (حزب یا سازمان سیاسی).کسب کرده باشد، کرسی را از آن خود می کند.

 اگر به هر دلیلی، یک کرسی در یک لیست مستقل (لیستی متشکل از یک نامزد) خالی شود، این کرسی به نامزدی در لیست باز (لیست احزاب و ائتلاف) یا فردی که بیشترین آرای باقی مانده را داشته باشد، داده می شود، خواه آن فرد کرسی آورده باشد یا نه. 

با استناد به ماده ۳/۱/و موضوع این بند، پس از طی مراحل توزیع کرسی‌ها بین لیست‌ها برحسب ارزش کرسی‌ها، کرسی‌های باقی‌مانده خالی تلقی می‌شود و به لیست هایی با آرای باقی مانده کمتر از ارزش کرسی ها تقسیم می شوند (چه موفق به کسب کرسی شده باشند یا نه)، کرسی خالی اول به لیستی داده می‌شود که بیشترین رای باقی مانده را داشته باشد، کرسی خالی دوم نیز از نظر تعداد آرا به لیست دوم و بقیه کرسی ها نیز به این ترتیب توزیع می شود.

اگر به هر دلیلی یک کرسی از کرسی اقلیتها خالی شود، این کرسی از نظر تعداد آرای همان اقلیت به نامزد بعدی داده می شود.

اگر کرسی خالی اقلیتها از کرسی های اختصای یافته به زنان بود، جایگزین او لزومی ندارد حتما زن باشد، مگر در صورتی که خالی بودن آن کرسی بر نسبت تعداد زنان نماینده تأثیر بگذارد.