کردپرس

سرانجام پس از چندین بار بە تعویق افتادن انتخابات و تعیین تکلیف موضوع تمدید مهلت فعالیت پارلمان از سوی دادگاه فدرال، انتخابات ویژە و عمومی ششمین دوره پارلمان کردستان در تاریخهای ۱۸ ام و ۲۰ ام ماه جاری میلادی برگزار شد. البته شمارش الکترونیکی آرا یکبار دیگر حرف و حدیثهای زیادی را به دنبال داشت و برخی از نتایج انتخابات، مورد تردید قرار گرفت، این امر نیاز به پاسخگویی و رفع شبهات دارد و در آینده نیز لازم است از طریق شمارش دستی آرا به این فرایند شبهەبرانگیز پایان داده شود و برای رفع مشکل عدم شناسایی اثر انگشت و تغییر آن به مهر چشمی (چشم بیومتریک) تلاش گردد و مشکلات مربوط به انتخابات برطرف شوند. همه این موارد جدا از تحت فشار قرار دادن و اجبار در رای دادن و خرید رای است، که بحث بیشتر در خصوص مشکلاتی که مربوط به مشکلات اساسی نظام حاکم بر اقلیم کردستان هستند را به زمان دیگری موکول می‌کنیم.

موضوع حساس دیگری که ممکن است برای برخی از نهادها و لیستهای انتخاباتی مطرح شود موضوع سهم اقلیتهای زن برای هر کدام از این لیستهاست. از این رو در این گزارش به موضوع چگونگی احتساب کرسی اقلیتهای زن در انتخابات اخیر می‌پردازیم.

بر اساس ماده ۲۲-۱ اصلاحیه قانون انتخابات پارلمان کردستان به شماره یک سال ۱۹۹۲ نباید تعداد اعضای زن در پارلمان کردستان از ۳۰ درصد اعضا کمتر باشد، کمیسیون عالی انتخابات عراق برای هماهنگی در چگونگی توزیع کرسی‌ها و تغییر اعضای پارلمان کردستان آیین نامه شماره ۹ سال ۲۰۲۴ را صادر کرده است که در ماده سوم آن چگونگی تعیین کرسی اقلیتهای زن در هر کدام از حوزه‌های انتخاباتی به طوری که حداقل ۳۰ درصد از تعداد اعضای پارلمان را تشکیل دهند این گونه می‌باشد:

1. اگر کرسی اقلیتهای زن در هر کدام از حوزه‌های انتخاباتی تامین شد دیگر نیاز به اعمال هیچ تغییری نیست.
2. اگر بر اساس نتایج انتخابات کرسی اقلیتهای زن در پارلمان تامین نشد آنگاه یک یا چند مرد پیروز انتخابات جای خود را به یک یا چند زنی می‌دهند که پیروز نشده‌اند اما بیشترین آرا را در میان نامزدهای زن در سه مرحله متوالی به دست آورده‌اند، باید هر مرحله کامل شود و در صورت لزوم مرحله بعد از آن به شرح زیر انجام خواهد گرفت:

الف: سهم اقلیتهای زن در هر لیست انتخاباتی در هر حوزه انتخابی با تقسیم تعداد کرسی‌های اکتسابی بر عدد ۳ مشخص می‌شود، اما اگر در نتیجه این تقسیم عدد اعشاری به دست آید این اعشار محاسبه نمی‌گردد.

ب: در لیستهایی کە آرای کمتری کسب کردەاند اگر تعداد کرسی اقلیتهای زن در مرحله الف کامل نشدند کرسی دوم لیستهایی که دو کرسی به دست آورده‌اند به اقلیتهای زن اختصاص می‌یابد.

ج: اگر پس از این دو مرحله هنوز کرسی اقلیتهای زن تامین نشدند کرسی لیستهای با قابلیت جابجایی، که یک کرسی به دست آورده‌اند به اقلیتهای زن از لیستهایی اختصاص داده خواهد شد که از پایین به سمت بالا آرای کمتری به دست آوردەاند.

3. زنانی که با آرای خود تایید می‌شوند -حال چه از لیستهای با قابلیت جابجایی باشند چه از لیستهای فردی-  در ردیف کرسی اقلیتهای زن قرار می‌گیرند.
4. کرسی اقلیتها از سیستم کرسی اقلیتهای زن مستثنی می‌شوند.
5. کمیسیون در جدول چگونگی توزیع ۱۰۰ کرسی پارلمان کردستان در ماده ۲ بند دوم آیین نامه شماره ۹ سال ۲۰۲۴ تعداد کرسی اقلیتهای زن را نیز برای هر حوزه انتخابیه تعیین کرده است  که در مجموع تعداد آنها ۳۰ کرسی است.

با توجه به اقدامات بالا اگر نتایج انتخابات همان نتایج اولیه باشد که اعلام شده و تغییری در تعداد کرسی لیستهای انتخاباتی ایجاد نشود سهم اقلیتهای زن لیستها در هر چهار حوزه انتخابیه اقلیم کردستان به صورت زیر خواهد بود:

1. حوزه سلیمانیه

الف: تعداد کل کرسهای عمومی: ۳۶ کرسی (25 کرسی مرد و 11 کرسی زن)

ب: حداقل کرسی اقلیتهای زن: ۱۱ کرسی، باید حداقل ۱۲ کرسی باشند اما در جدول ماده ۲ آیین نامه ۱۱ کرسی نوشته شده است.

۲-حوزه انتخابیه اربیل:

الف: تعداد کل کرسی های عمومی: ۳۲ کرسی (22 کرسی مرد و 10 کرسی زن)

ب: حداقل کرسی اقلیتهای زن: ۱۰ کرسی می‌بایست ۱۱ کرسی می‌بودند اما در جدول ماده ۲ آیین نامه، ۱۰ کرسی نوشته شده است.

۳-حوزه انتخابیه دهوک:

الف: اعداد کل کرسیهای عمومی: ۲۴ کرسی (16 کرسی مرد و 8 کرسی زن)

ب: حداقل کرسی اقلیتهای زن: ۸ کرسی

۴- حوزه انتخابیه حلبچه

الف: تعداد کل کرسی‌های عمومی: ۳ کرسی (2 کرسی مرد و 1 کرسی زن)

حداقل کرسی اقلیتهای زن: یک کرسی

تعداد زنانی که باید جایگزین مردان شوند تا کرسی اقلیتهای زن طبق جدول چگونگی توزیع کرسی اقلیتهای زن در میان احزاب سیاسی اقلیم کردستان تامین شوند،به تفکیک حوزه‌های انتخاباتی:

حوزه انتخابیه سلیمانیه:

• اتحادیه میهنی کردستان: چهار زن جایگزین چهار مرد برنده انتخابات می‌شوند.
• جنبش نسل نو کرسی اقلیتهای را تامین کرده است.
• حزب دمکرات کردستان: کرسی سوم آن به اقلیتهای زن اختصاص می یابد.
• حزب اتحاد اسلامی: کرسی سوم به اقلیتهای زن تعلق می‌گیرد.
• حزب جماعت عدالت کردستان: کرسی دوم به اقلیتهای زن تعلق می‌گیرد.
• موضع میهنی: کرسی دوم به اقلیتهای زن تعلق می‌گیرد.
• ائتلاف اقلیم کردستان: اگر تعداد کرسی اقلیتهای زن در این حوزه 12 کرسی شود آنگاه باید یک کرسی این ائتلاف به زنان تعلق گیرد.

حوزه اننخابیه اربیل

• حزب دمکرات کردستان: سه نماینده زن جایگزین سه مرد برنده نهایی انتخابات خواهند شد
• اتحادیه میهنی کردستان: دو نماینده زن جایگزین دو مرد پیروز انتخابات خواهند شد.
• جنبش نسل نو: کرسی پنجم به زنان اختصاص خواهد یافت.
• حزب جماعت عدالت کردستان: اگر تعداد کرسی اقلیتهای زن در این حوزه 11 کرسی شود باید یک کرسی این حزب به زنان اختصاص یابد.
• موضع میهنی: یک زن جایگزین یک مرد پیروز انتخابات خواهد شد.
• جبهه خلق: یک زن جایگزین یک مرد خواهد شد.

حوزه انتخابیه دهوک

• حزب دمکرات کردستان: سه زن جایگزین سه مرد پیروز انتخابات خواهند شد.
• جنبش نسل نو: کرسی دوم به زنان اختصاص خواهد یافت.
• حزب اتحاد اسلامی کردستان: کرسی دوم به زنان اختصاص خواهد یاف.

حوزه انتخابیه حلبچه

حزب دمکرات کردستان: یک زن جایگزین یک مرد برنده نهایی انتخابات خواهد شد.

در مجموع:

حزب دمکرات کردستان: 39 کرسی (26 مرد و 13 زن)/     

اتحادیه میهنی کردستان: 23 کرسی (16 مرد و 7 زن)/    

جنبش نسل نو: 15 کرسی (11 مرد و 4 زن)  

اتحاد اسلامی کردستان: 7 کرسی (5 مرد و 2 زن)

جماعت عدالت کردستان: 3 کرسی (2 مرد و یک زن)- اگر تعداد کرسی زن در اربیل از 10 کرسی بە 11 تغییر کند یک کرسی از جماعت عدالت خواهد بود.

موضع میهنی: 4 کرسی (2 مرد و 2 زن)

جبهۀ خلق: 2 کرسی (1 مرد و یک زن)