به گزارش کردپرس، روزه عید اِزی (Cejna Êzî) یکی از آیین‌های مهم مذهبی ایزدی‌ها است که هر ساله در کوتاه‌ترین روزهای سال برگزار می‌شود. این روزه سه روزه که در هفته‌های اول و دوم دسامبر انجام می‌شود، شامل روزهایی است که ایزدیان تنها به دعا و نیایش می‌پردازند و از ریختن خون و سخنان ناشایست پرهیز می‌کنند. روزه با قربانی کردن در روز موسوم به «روژا سربیره» آغاز و با جشن عید ازی که همراه با دیدار از آرامگاه‌ها و مراسم شادمانی جمعی است، پایان می‌یابد.

روزۀ عید ازی، یکی از واجبات دینی ایزدیان است که به مدت سه روز برگزار می‌شود. امروز به عنوان اولین روز این روزه در میان ایزدیان شناخته می‌شود.

روزه چند روز است؟
بنا بر باور ایزدیان، در کوتاه‌ترین روزهای سال که در هفته‌های اول و دوم ماه دسامبر قرار دارد، روزه‌ای سه روزه برگزار می‌شود. بر اساس سنت‌های ایزدی، این روزها شامل سه‌شنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه است. در این روزها ریختن خون و گفتن سخنان ناشایست ممنوع است و تنها به دعا پرداخته می‌شود. روز قبل از آغاز روزه، یعنی دوشنبه، هر خانواده قربانی‌ای را تقدیم می‌کند و این روز «روژا سربیره» یا «روز آغازین» نامیده می‌شود. جمعه نیز به عنوان عید ازی جشن گرفته می‌شود.

روزه‌داران به چه مواردی باید توجه کنند؟
بنا بر باور ایزدیان، روزه‌دار باید زبان خود را کنترل کرده و از گفتن سخنان نادرست بپرهیزد. در باورهای ایزدی چنین گفته شده است: «کسی که زبان خود را کنترل کند، گویا ۴۰ روز روزه گرفته و این عمل او مورد لطف و رحمت خداوند قرار می‌گیرد.»

چه کسانی روزه نمی‌گیرند؟
افرادی که بیمار هستند، مشکلات خاصی دارند یا به دلایل ضروری از خانه دور می‌شوند، می‌توانند روزه نگیرند و از این تکلیف معاف هستند.

چگونه روزه آغاز می‌شود؟
طبق باور ایزدیان، روزه قبل از اذان صبح و پیش از طلوع خورشید آغاز می‌شود. در این مدت غذایی خورده نمی‌شود و آبی نوشیده نمی‌شود. افطار نیز پس از غروب آفتاب و آغاز تاریکی شب انجام می‌شود. پیش از افطار، روزه‌داران دست و صورت خود را با آب پاک شسته و با دعایی جمعی در کنار خانواده روزۀ خود را باز می‌کنند.

روزه‌های ایزدی ها چگونه برگزار می‌شوند؟
روزه‌های ایزدی بر اساس دو تقویم مختلف، «تقویم لالش» و «تقویم مرگه»، برگزار می‌شوند. ایزدیان ساکن شنگال در هفته اول ماه دسامبر روزه گرفته و به این دوره «روزه فقیران» می‌گویند. در مناطق شیخان و لالش، این روزه‌ها در هفته دوم دسامبر برگزار شده و به نام «روزه بابا شیخ» معروف است.

سنت‌های عید ایزی
در روز عید، ایزدی‌ها صبح زود برای زیارت درگذشتگان خود به گورستان ها می‌روند و عید را به درگذشتگان خود تقدیم می‌کنند. سپس به خانه بازگشته و مراسم خیرات انجام می‌دهند. مردم یکدیگر را ملاقات کرده و عید را تبریک می‌گویند. پس از دید و بازدیدها، عصرها جشن‌های عمومی شامل رقص و شادی برگزار می‌شود و عید ازی با شور و نشاط به پایان می‌رسد.

ایزدی‌ها چه کسانی هستند و کجا زندگی می‌کنند؟

ایزدی‌ها یکی از اقلیت‌های مذهبی با ریشه‌های کهن در خاورمیانه هستند. آن‌ها عمدتاً در شمال عراق، به ویژه در منطقه شنگال و استان نینوا زندگی می‌کنند. همچنین جوامع ایزدی در سوریه، ترکیه، ارمنستان، گرجستان و حتی پراکندگی‌هایی در اروپا وجود دارند. پیش از نسل‌کشی‌های اخیر، ترکیه نیز جمعیت قابل توجهی از ایزدیان داشت، اما به دلیل فشارهای سیاسی و مذهبی بسیاری از آن‌ها به اروپا مهاجرت کردند.

باورها و اعتقادات ایزدیان

دین ایزدی ترکیبی از باورهای کهن ایرانی، سومری و سامی است و عناصر مشترکی با زرتشتی‌گری دارد. آن‌ها به یک خداوند یگانه باور دارند و ملک طاووس، فرشته‌ای که نماد نور و هدایت است، جایگاه ویژه‌ای در دین ایزدیان دارد. کتاب مقدس ایزدیان «مصحف رش» (کتاب سیاه) و «کتاب جلوه» است و آیین‌های دینی آن‌ها در معبد مقدس لالش برگزار می‌شود.

ایزدی‌ها در ترکیه

ایزدیان در گذشته در مناطق شرقی و جنوب شرقی ترکیه یعنی کردستان ترکیه، از جمله در استان های ماردین و شرناخ، زندگی می‌کردند. اما فشارهای ناشی از عدم پذیرش باورهای آن‌ها و درگیری‌های سیاسی منجر به مهاجرت گسترده آن‌ها به اروپا شد. امروز جمعیت ایزدیان در ترکیه بسیار کاهش یافته است. با این حال، باورها و فرهنگ آن‌ها همچنان در میان جوامع مهاجر در اروپا زنده مانده و بخشی از هویت تاریخی خاورمیانه محسوب می‌شود.