اگر ترکیه یا گروههای جهادی تحت حمایت آن، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) را که متحد آمریکا در مبارزه با داعش هستند، مورد حمله قرار دهند آمریکا و ترکیه در معرض تقابل قرار می گیرند. شکست داعش هنوز یک اقدام تکمیل نشده است زیرا کردها در شمال شرق سوریه، هنوز هزاران اسیر داعشی را تحت نظر دارند. اگر آنها مجبور به توزیع نیروها برای مقابله با حمله ترکیه شوند، نیروهای SDF با یک انتخاب سخت روبهرو خواهند شد: یا باید از خانوادههای خود در برابر حمله ترکیهایها دفاع کنند یا بر اسیران داعش نظارت داشته باشند. دفاع از خانه و خانوادهها اولویت خواهد داشت.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، نیروهای SDF را شاخهای از حزب کارگران کردستان (PKK) میداند، گروه معارض کردی که اکنون در تلاش است تا حقوق سیاسی و فرهنگی بیشتری در ترکیه کسب کند. اردوغان معتقد است که هم PKK و هم SDF گروههای تروریستی هستند و تهدید کرده است که آنها را نابود خواهد کرد.
هنگامی که هیئت تحریر الشام (HTS) به دمشق حمله کرد، ارتش ملی سوریه (SNA)، یک گروه مسلح وابسته به ترکیه که حتی بیش از HTS بنیادگرا است، به سمت شرق سوریه چرخید تا به SDF حمله کند. آنها منبج و دیرالزور را تصرف کردند. آمریکا موقتا توانست با وساطت یک آتشبس میان SDF و SNA برقرار کند. ژنرال اریک کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، مذاکره برای رسیدن به این توافق را انجام داد. طبق گفته لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، «ما مدتهاست که با SDF همکاری میکنیم. این همکاری ادامه دارد. ما رابطه خوبی با آنها داریم و فکر میکنم این رابطه ادامه خواهد داشت.»
ترکیه تهدید به تصرف کوبانی و ایجاد واقعیتهای جدید در میدان نبرد کرده است. وقتی که داعش در سپتامبر ۲۰۱۴ به کوبانی حمله کرد، ترکیه سلاح، پول و حمایت لجستیکی به داعش ارائه داد. حزب عدالت و توسعه ترکیه مانند شاخه ای از اخوانالمسلمین عمل میکند.
البته، دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا دشمن جهادیها نیست اما او قبلاً تهدید کرده بود که کردها را رها کرده و اجازه می دهد ترکیه با آنها مقابله کند. بروکراسی موجود در پنتاگون دستورات او را کند پیش میبرد که این مسئله به کردها این فرصت را داد تا سازماندهی کرده و حمله داعش را دفع کنند.
ممکن است بحرانی به نام داعش مهار شده باشد اما این گروه هنوز وجود دارد. پنتاگون ۲۰۰۰ نیرو در شمال شرق سوریه دارد که از عملیات SDF علیه داعش پشتیبانی میکنند. ترامپ گفته است: «سوریه دوست ما نیست. ایالات متحده نباید هیچ کاری با آن داشته باشد.» با این حال، ترامپ غیرقابل پیشبینی است و ممکن است ناگهان تغییر موضع دهد. بازگشت داعش میتواند زنگ خطری برای آمریکا باشد.
سوریه، از زمان سقوط بشار اسد پر از گروههای مسلح شده است. در مقابل، شمال شرق سوریه بهعنوان یک جزیره ثبات در میان آشوب موجود شناخته میشود. کردها برای حمایت از جنگ ضدتروریسم تحت رهبری ایالات متحده قربانیات زیادی دادهاند. حداقل ۱۱۰۰۰ مبارز کرد در جنگ با داعش جان باختهاند و ۲۳۰۰۰ نفر زخمی شدهاند. اگر ایالات متحده کردها را رها کند، هزینهای از لحاظ لطمه به اعتبار خواهد پرداخت. چه کسی در صورت رها کردن کردها، به ایالات متحده در مبارزات ضدشورش خواهد پیوست؟ و چه کسی بر ۱۰،۰۰۰ اسیر داعشی که توسط SDF تحت نگهبانی هستند، کنترل خواهد داشت؟ آنها همچنین از ۶۰،۰۰۰ نفر از اعضای خانواده داعشی ها در کمپ الهول نگهداری میکنند. فرار جنگجویان داعشی از زندان میتواند سوریه را بیثبات کرده و به جهادیها آزادی عمل بیشتری دهد.
هیئت تحریر الشام ممکن است احساس کند که باید وارد عمل شود. اگرچه هم HTS و هم SNA اسلامگرا هستند اما HTS در تلاش است تا روابط خود را با جامعه بینالمللی عادی کند و پلهایی برای این منظور بسازد. ممکن است این گروه تصمیم بگیرد از SNA که بهشدت افراطیتر است، فاصله بگیرد.
حمله ترکیه همچنین یک چالش برای پیشمرگههای کرد در اقلیم کردستان عراق خواهد بود. دولت منطقهای کردستان عراق، با ترکیه برای تسهیل صادرات نفت و گاز همکاری میکند؛ حمله به کردهای سوریه یک معضل برای آنها خواهد بود. اقلیم کردستان عراق در سال ۲۰۱۴، با هواپیماهای حامل سلاح و کمکهای پزشکی به کمپین دفاع از کوبانی پیوست.
این وضعیت تنش در داخل اتحاد ناتو را تشدید کرده، تأثیراتی بر جنگ جهانی علیه تروریسم خواهد گذاشت و ممکن است منجر به درگیریهای گستردهتر در خاورمیانه شود.
کنگره آمریکا نگران است. سناتور لینزی گراهام (جمهوریخواه از کارولینای جنوبی) و کریس ون هولن (دموکرات از مریلند) تهدید به اعمال تحریمها بر ترکیه در صورت حمله این کشور به کردها کردهاند. دیگران نیز از جمله سناتور جان کندی از کردها بهشدت حمایت کردهاند.
در این برهه پرخطر، لازم است آمریکا موضعی اخلاقی و شفاف در پیش بگیرد. کردها متحدان و دوستان آمریکا هستند که با آنها منافع و ارزشهای استراتژیک مشترک داریم. کردها نیرویی برای پیشبرد خیر در مقابل شر، در آناتولی و بین النهرین هستند. واشنگتن، برای تأمین منافع و اعتبار آمریکا هم شده، باید از حمله ترکیه به کردها جلوگیری کند.
نویسنده: دکتر دیوید فلیپس، استاد دانشگاه جورج تاون
منیع: نشریه هیل، وابسته به کنگره آمریکا
نظر شما