به گزارش خبرنگار کردپرس، سال 1953 بود که برای نخستین بار «لئو کانر» روانپزشک اتریشی- آمریکایی با انجام مطالعاتی روی 11 کودک پی برد که این کودکان با دیگران ارتباط برقرار نمی کنند، در رشد گفتار تأخیر دارند، برخی رفتارها را به طور دایم تکرار می کنند، در مقابل تغییر ناراحت می شوند و... این کودکان با وجود آنکه باهوش بودند اما علافه و اصرار زیادی به پیگیری الگوهای تکراری داشتند.

این روانپزشک بعدها در مطالعات کامل تر خود شرایط این کودکان را به عنوان اوتیسم دوران کودکی معرفی کرد. نوعی اختلال رشدی که با رفتارهای ارتباطی، کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه سالگی بروز می‌کند و علت اصلی آن ناشناخته ‌است. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران بوده و راه درمان قطعی هم ندارد.

غربالگری تنها راه شناسایی

از نظر روانشناسان تنها راه شناسایی این اختلال غربالگری از دوران کودکی است؛ با حذف طرح غربالگری نگرانی ها برای شناسایی کودکان درگیر اوتیسم افزایش یافته است.

«سجاد عبدالملکی» یکی از روانشناسانی است که حذف طرخ غربالگری را زنگ خطری برای افزایش این اختلال در جامعه می داند. «اوتیسم بیماری نیست، یک اختلال عصبی-رشدی است و این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی اثر می گذارد و اگر به موقع شناسایی و درمان نشود بسیار خطرناک خواهد بود».

به گفته «عبدالملکی» کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت ‌های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد و در بعضی موارد رفتارهای خودآزارانه و پرخاشگری هم در آنان دیده می‌شود.

مطابق سخنان این روانشناس در افراد مبتلا به اوتیسم حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیاء و یا مقاومت در مقابل تغییر بسیار دیده می ‌شود و ممکن است در حواس پنجگانه حساسیت‌ های غیر معمول دیده شود و در واقع هسته مرکزی اختلال در اوتیسم، اختلال در ارتباط است.

«عبدالملکی» به سن طلایی برای تشخیص اوتیسم اشاره کرد. «تشخیص اوتیسم در بدو تولد ممکن نیست و علایم این بیماری معمولاً از 9 ماهگی به بعد قابل شناسایی است اما در 2 تا 3 سالگی به طور کامل مشخص می شود و در این میان سن طلایی برای درمان به موقع 2 تا 5 سالگی هست و و بعد از 5 سالگی دیگر اقدامی برای درمان نمی توان انجام داد».

ضرورت پیشگیری از معلولیت

بارها مسئولان مرتبط به ویژه متولیان سازمان بهزیستی بر ضرورت پیشگیری از معلولیت ها تأکید کرده اند؛ هر بیماری که منجر به معلولیت اعم از ذهنی تا جسمی می شود اگر به موقع برای شناسایی و درمان آن اقدام صورت گیرد از افزایش معلولیت ها جلوگیری خواهد شد. درست همانند اوتیسم که اگر به موقع و قبل از مبتلا شدن فرد تشخیص داده شود در حوزه پیشگیری از معلولیت ها بسیار نقش خواهد داشت.

تا قبل از حذف غربالگری ها طرح های مناسبی برای شناسایی افراد دچار اوتیسم در مهد کودک ها و مدارس انجام می شد؛ طرح هایی که نه تنها باعث شناسایی افراد دارای اوتیسم بود بلکه عاملی برای کشف اختلال ها دیگر هم به حساب می آمد.

از یک طرف متخصصان مرتبط مدام بر حساسیت در زمینه اوتیسم می گویند و از طرف دیگر با حذف غربالگری این حساسیت ها هم دیگر وجود نخواند داشت و امید به شناسایی این نوع اختلال های رفتاری هم از بین می رود.

مجلس بازنگری کند

بیشتر روانشناسان و متخصصان حوزه پزشکی معتقدند که نمایندگان مجلس طرح نادرستی را تصویب کرده اند و اگر در این طرح بازنگری نشود باید منتظر نسلی بود که درگیر اختلال های مختلف از رفتاری و عصبی گرفته تا رشدی می شوند.

اوتیسم که یک مشکل رفتاری پنهان در طیف های مختلف از شدید گرفته تا متوسط و خفیف است با همین طرح های غربالگری به خوبی قابل شناسایی بوده و می توان جلوی تشدید آن را در فرد گرفت، بر این اساس جدای از آگاه سازی خانواده ها و جامعه نسبت به این گونه موارد باید دولت و مجلس هم هوشیار باشند که اختلالات رفتاری برای جامعه خطرناک بوده و نباید گسترش یابند.

غربالگری مقوله ای نیست که به سادگی حذف و درگیر سیاست های اشتباه شود. این گونه اختلال ها نیازمند بررسی هستند و اگر مورد درمان قرار نگیرند چه بسا خطرات جدی هم برای خود و هم جامعه به وجود می آورند./

* گزارش: زیبا امیدی فر