زندگی آنان سراسر آموزه و عبرت و بویژه امام حسین (ع) که مظلومانه دردهم محرم سال ۶۱ هجری در صحرای کربلا به همراه ۷۲ تن از یاران باوفا و خاندان اهل‌بیت علیهم‌السلام به شهادت رسید.

از این رو، در درازای تاریخ مورخان و جامعه شناسان و شاعران هرکدام از منظر و دیدگاه خویش به بررسی رخداد عاشورا پرداخته‌اند.

عصر امام حسین (ع) اوج دگرگونی‌ها سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بود که از دوران خلیفه سوم عثمان بن عفان(رض) در جامعه آغاز گردید و تا واقعه عاشورا در کربلا مراحل سخت و توان‌فرسایی همچون شهادت خلیفه، جنگ‌های جمل، صفین و نهروان، شهادت خلیفه چهارم علی بن ابی طالب رضی الله عنه، ظهور و بروز فرقه خوارج، تنازل امام حسن و نرمش قهرمانانه، شهادت ایشان، درگذشت معاویه و تعیین یزید برای خلافت و جانشینی را پشت سر گذاشته بود که در تمامی این رویدادها و رخدادها بررسی موضع‌گیری امام حسین(ع) حائز اهمیت بوده و هریک از این رخدادها در بروز حادثه جان‌گداز کربلا بی‌تأثیر نبوده‌اند.

بر حب و دوستی امام حسین(ع) در روایاتی که به تواتر رسیده، تأکید شده و تا امروزه نیز در خطبه‌های نماز جمعه اهل سنت بر منابر، در شرق و غرب و شمال و جنوب بلاد اسلامی خوانده می‌شود.

ضمن بررسی رخدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر امام حسین(ع) همراه با تحلیلی فشرده به حیات این امام همام در ادوار مختلف نیز پرداخته شده است.

️حب و دوستی اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله علیه واله و سلم از ایمان بوده و نماز بدون درود فرستادن بر پیامبر صلی‌الله علیه واله و سلم و خاندانش صحیح نیست.

در این راستا روایات و احادیث زیای در کتب حدیثی و مناقب اهل سنت موجود است:

عن زید بن أرقم(رض)، أنّه قال: قام رسول‌الله (ص) یومًا فینا خطیبًا بماء یدعی خُما بین مکة والمدینة، فحمد الله وأثنی علیه، ووعظ وذکر، ثم قال: أما بعد، ألا أیها الناس، فإنما أنا بشرٌ یوشک آن یأتی رسول ربی فأجیب، وأنا تارک فیکم ثقلین:أولهما: کتابُ الله فیه الهدی والنور، فخذوا بکتاب الله، واستمسکوا به فحثَّ علی کتاب الله، ورغَّب فیه، ثم قال: واهل‌بیتی، أذکرکم الله فی اهل‌بیتی، أذکرکم الله فی اهل‌بیتی، أذکرکم الله فی اهل‌بیتی( روایت امام مسلم(رح)، حدیث:2408)

🔹بر پایه آموزه‌های دینی بیان سیره وزندگانی و مناقب اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله علیه واله و سلم و دفاع از آنان از امور خیری است که سبب تقرب و نزدیکی به خداوند باری‌تعالی می‌گردد وریحنتای رسول‌الله صلی لله علیه واله و سلم از دنیا، خود پاداش و مزد و منزلتی دیگر دارد از این رو نگارنده با تکیه برمنابع حدیثی وکتب تاریخ اسلام به این پژوهش مختصر با تکیه بر کتاب موسوعه الحسن والحسین تالیف شیخ حسن الحسینی از مورخان وداعیان معاصر پرداخته است.

چرا امامان حسن و حسین علیهم‌السلام

در روایتی که امام احمد رحمه الله در مسندش از حذیفه رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه واله وسلم روایت شده است که فرمودند: امشب فرشته ای ا به زمین فرو آمده که پیشتر نیامده واز پروردگارش اجازه خواسته که برمن سلام دهد وبشارت دهد که حسن وحسین سید جوانان بهشت هستند وفاطمه سیده زنان اهل بهشت رضی الله عنهم*

چه شهادتی افضل‌تر و مبارک‌تر بر شخصیت وجودی و فضیلت و برتری این دو امام همام بر جوانان بشریت از افضل خلق‌الله از رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله و سلم که خداوند در ستایشش می‌فرماید: ماینطق عن الهوی ان هو الا وحی یوحی

به‌راستی چه نمونه والگوی خجسته‌تر، شجاع‌تر، عالم‌تر و اندیشمند و دانشمند بودن از این دو بزرگوار ارائه و معرفی نماییم.

در دامان مدرسه نبوت رشد و پرورش یافتند و به پویایی و پایایی رسیدند.

در دامان امیر المومنین علی مرتضی و زهرای مرضیه رضی‌الله‌عنهم وارضاه که خود رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم از لحظه ولادت تا روزی که خودشان به رفیق اعلی ملحق شدند، بر پرورش آنان از نام‌گذاری تا آموزش و مهارت‌آموزی و تعامل و هم نشینی، نظارت مستقیم و روزانه داشتند.

مدرسه‌ای که از پرورش بانوان خانواده نیز غافل نماند وزینب بنت علی(رض) نیز در این مدرسه آموزش دید تا در آینده در کربلا همچون پرستاری حاذق، به مداوای مجروحان پرداخته و پرچمداری قیام خونین را برافراشته داشته و *با همه مصیبت‌ها با توکل برخدای رحمان بگوید: ما رایت الا جمیلا ودر بارگاه ابن زیاد در کوفه و یزید در شام با سخنان کوبنده ناشی از ایمان عمیق همه تلخی مصیبت را فضل خداوند عنوان نماید.*

با اینکه نیمقرن از رحلت رسول‌الله صلی‌الله علیه و اله و سلم نگذشته بود، هردو امام همام با اینکه جایگاه و منزلت آنان مشخص و رسول‌الله صلی‌الله

علیه و اله و سلم برحفظ حرمت وکرامت آنان تاکید وخود آنرا اجرائی نمودند، مظلومانه در دو رخداد دردناک و تالم برانگیز، از سوی مقدس مابانی که خود را حافظ و نگهبان جایگاه خلافت اسلامی جد بزرگوار امام حسین(ع) می‌شمردند، به شهادت می‌رسند.

در این نیم‌قرن چه دگرگونی‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هم‌زمان با رشد امام حسین(ع) در جامعه پدید آمده بود که همان گروهی که سر از تن نازنین سبط نبی اکرم صلی‌الله علیه واله و سلم جدا می‌نمایند؛ جامه‌اش را نیز به‌عنوان تبرک برای خود از تن مبارک بیرون آورده وآن را شفای درد های خود تلقی می نمایند.

امام حسین علیه‌السلام فرزند امام جلیل‌القدر، فاتح خیبر علی ابن ابی‌طالب بن عبدالمطلب بن هاشم پسر عموی پیغمبر خدا صلی‌الله علیه و سلم و مادرش فاطمه الزهر علیها السلام بنت الرسول علیه افضل الصلوه والسلام است

بررسی دگرگونی‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی از زادروز امام حسین(ع) تا ارتحال رسول‌الله (ص)*

امام حسین(رض) از آغاز تولد در سوم شعبان سال چهارم هجری مورد اهتمام و توجه رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم بودند آنگاه‌که خبر ولادت فرزند فاطمه رضی‌الله‌عنهم را شنیدند با شتاب به خانه فاطمه رفتند و خوشحالی و شادمانی سراپای وجودشان را فراگرفتند و از علی رضی‌الله‌عنه پرسیدند او را چه نامیده‌اند:

فعن علی (رض) أنّه لما ولد الحسن سماه حمزة، فلما ولد الحسین سمّاه باسم عمه جعفر، یقول علی (رض): فدعانی رسول‌الله ص فقال: «إنی أُمِرتُ آن أغیر اسم هذین، فقلت: الله ورسوله أعلم، فسماهما حسنًا وحسینًا»( )،

این‌چنین بر پایه فرمانی خداوندی ان دو را حسن و حسین رضی‌الله‌عنهم نامیدند و همان‌طوری که امام یحی بن شرف‌الدین نووی این امام بزرگ اهل سنت از برخی اهل علم نقل می‌نمایند که *خداوند این دو نام را برای حسن و حسین پنهان نموده بودند و پیش‌از ان دو هیچ‌کسی با این نام‌ها، نام‌گذاری نشده بود*:

ونقل النووی عن بعض أهل العلم أنه قال: «ان الله تعالی حجب اسم الحسن والحسین حتی سمَّی بهما النبی ص ابنیه الحسن والحسین»

اذان و اقامه گفتن رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله و سلم در گوش امامان حسن و حسین علیه‌السلام*

از لحظه نخست به دنیا آمدن، نخستین آهنگ وکلامی که در گوش خجسته‌شان طنین‌انداز شد، ندای یکتاپرستی‌ای بانگ نماز در گوش راست و اقامه در گوش چپ با آهنگ و صدای معصوم و افضل خلق‌الله رسول‌الله صلی‌الله علیه و سلم بودکه قلب نازنینشان را نوازش داد:

شادباش وتحنیک و تراشیدن موی سر و عقیقه دادن و دیگر کارهایی که در شرع مقدس برای نوزادان انجام می‌شود در خانه فاطمه و علی توسط رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم و زیر نظر او انجام پذیرفت و صحابه اعم از زنان و مردان، شاهد اهتمام رسول‌الله صلی‌الله علیه واله سلم بودند و خود به‌عنوان الگو برای فرزندان خود انجام می‌دادند به‌طور نمونه:

امام (رح) در موطای خویش در حدیث(1067) ازامام جعفر صادق از پدربزرگوارشان امام محمد باقر (ع) همچنین ام المومنین عایشه(رض) در حدیثی که(عبدالرزاق (7963) والبیهقی (9/303) حسّن إسناده النووی فی المجموع (8/428) وابن المنذر کما فی تحفة المودود (ص 65). *روایت نموده اند چگونگی تراشیدن سر فرزندان اهل بیت وصدقه دادن هم وزن موی سرشان را بیان نموده اند.*

از این‌ روایات همچنین *جایگاه پیشوایان منتسب به اهل‌بیت رضی‌الله‌عنهم در کتب روای اهل سنت تبیین می‌گردد*

این‌چنین امام حسین علیه‌السلام در کنار برادر بزرگوارش در زمان رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم در خانه فاطمه و علی در کمال پارسایی و وارستگی و عدم توجه به دنیا و زخرف آن رشد نمو یافتند و موردتوجه واکرام صحابه رضوان‌الله علیهم اجمعین در کنار دیگر کودکان جامعه نبوی و اسلامی بدون آنکه برای خود برتری و تبعیضی قائل شوند، راه رشد طبیعی خود را پیمودند و *همانند کودکان در بیرون خانه نیز به بازی مشغول می‌شدند گرچه بیشترین وقت آنان در مسجد نبوی سپری می‌شد*:

رحمه للعالمین توجه و قرب و منزلت به نوادگانشان را در میان خطبه‌های نماز جمعه در برابر سمع و دیدگان صحابه نشان دادند تا برای آیندگان منتقل نمایند و چه زیبا یکی از صحنه‌ها را امام ابودادود این پیشوای بزرگ حدیثی اهل سنت به تصویر می‌کشند: در همین راستا نیز ابوهریره، دیگر صحابی که به فراوانی روایت مشهور است نیز صحنه دیگری از جایگاه و منزلت حسنین در عهد نبوی را بیان می دارد

اثرات فرهنگی اجتماعی سیاسی عصر نبوت بر امام حسین رضی الله عنه

جامعه بر پرورش و رشد و شکوفای افراد رابطه مستقیم دارد. در عصر نبوت امامان بزرگوار حسن و حسین رضی الله عنهم در تربیت مستقیم رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم رشد و پرورش یافتند و جامعه اسلامی نیز با بهره‌گیری از معنویات و تربیت و نظارت مستقیم رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم به شکوفای رسید.

امتیاز خیر القرون را کسب کردند و به تعبیر امام شهید سید قطب رحمه الله نسل قرانی بی‌نظیری تربیت شد تا ابد بشریت را وامدار خود ساختند.

پارسایی و رستگاری، یاری به هم نوع، عدم توجه به زخرف دنیا و کوشش برای رهایی انسان‌ها و رهایی آنان از پرستش بندگان به‌سوی پرستش پروردگار انسان‌ها، همان‌طوری که ربعی بن عامر در دربار کسری پادشاه ایران فرمودند.

تواضع و فروتنی، تقوی و عبادت، حلم و بردباری، توجه به رفع مشکلات مردم، عدم توجه به دنیا، پارسایی و خداترسی و دانش‌اندوزی از صفات بارز این امام بزرگوار بود که در کنار برادر بزرگوار به آن‌ها متخلق شد و از چهره‌های علمی صغار صحابه معروف و مشهور بودند چراکه آن دو در مدرسه رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم و پدر بزرگوارشان علی ابن ابی‌طالب رضی الله عنه این امام همام که رسول‌الله صلی‌الله علیه واله و سلم در ستایششان فرمودند: انا مدینه العلم و علی باب‌ها(صحیح بخاری) تلمذ نمودند و قرآن و حدیث و دیگر روایات بزرگان صحابه را تابعین و بویژه امام زین‌العابدین سید الساجدین علی بن حسین بن علی از او روایت نمودند.

**عالم اهل سنت