به گزارش خبرگزاری کردپرس، صنعت نفت و گاز به دو بخش عمده بالادستی (اکتشاف، حفاری، مخزن و بهره­برداری) که وظیفه تولید را بر عهده دارد و پایین دستی (پتروشیمی، پالایشگاه و ...) که با مصرف کننده سرو کار دارد تقسیم می شود. توسعه صنعت نفت و گاز استان ایلام در گرو برنامه­ریزی جهت توسعه این دو بخش به صورت به هم پیوسته است. در واقع باید برنامه ریزی در راستای توسعه میادین نفت و گاز استان ایلام در چارچوب یک مدیریت مستقل در مرکز استان ایلام صورت پذیرد. همچنین منابع استخراج شده در استان ایلام باید تا حد امکان در همین استان پالایش شوند و خروجی پتروشیمی ها به محصولات نهایی تبدیل شوند تا علاوه بر ایجاد ارزش افزوده، اشتغالی پایدار برای جوانان استان ایجاد شود.

در واقع یکی از برنامه ها و اهداف مهم استان باید توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی از جمله صنعت لاستیک، کامپوزیت، الیاف مصنوعی، رنگ و رزین، چسب، کود و سموم شیمیایی، محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی و شوینده ها باشد. لازم به ذکر است که صنایع پایین دست پتروشیمی با سرمایه کمتر نسبت به صنایع بالادست پتروشیمی اشتغال بسیار بیشتری (بیش از 70 برابر با در نظر گرفتن منابع یکسان) ایجاد می کنند.

همچنین یکی از مشکلات بسیار اساسی در مسیر توسعه صنعت بالادستی نفت و گاز استان ایلام، قرار گرفتن مدیریت منابع استان ایلام در مرکز استان کرمانشاه است. در واقع یکی از مهم ترین موضوعاتی که در طول سالیان گذشته همواره مطرح بوده، این است که با وجود اینکه بیش از 90 درصد تولیدات نفت گاز غرب کشور در استان ایلام وجود دارد، دفتر مدیریت نفت و گاز غرب کشور در شهر کرمانشاه مستقر شده است که در این باره توضیحاتی را جهت شفافیت موضوع ذکر می کنم.

میادین نفت و گاز استان ایلام در حوزه فعالیت شرکت بهره برداری نفت و گاز غرب که یکی از سه شرکت زیر مجموعه شرکت نفت مناطق مرکزی است می­باشد. همانطور که در نقشه عمومی حوزه فعالیت شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب گویاست، از حدود 19 میدان نفتی و 8 میدان گازی تحت مدیریت این شرکت، 13 میدان نفتی (چشمه خوش، پایدار، پایدار غرب، دالپری، شاخه، مهر، آبان، آذر، چنگوله، دهلران، دانان، کولاک بزرگ و دلاوران) و 5 میدان گازی (تنگ بیجار، بانکول، باباقیر، سمند و کبیرکوه) در استان ایلام قرار گرفته اند و تنها 2 میدان نفتی (سومار و نفت شهر) در استان کرمانشاه و آنهم در مرز ایلام و کرمانشاه قرار گرفته اند. اما با وجود اینکه عمده ذخایر نفت و گاز غرب کشور در استان ایلام قرار دارد، این استان کرمانشاه است که مدیریت این منابع را در اختیار گرفته است.

بر اساس آمارها، روزانه بیش از 240 هزار بشکه نفت خام و بالغ بر 7 میلیون متر مکعب گاز و 7 هزار بشکه میعانات گازی در استان ایلام استخراج و به بازارهای هدف انتقال می یابد؛ این در حالی است که تمام استخراج نفت استان کرمانشاه از میدان نفت شهر کمتر از 3000 بشکه در روز بوده و ذخایر گازی هم ندارد. از طرفی با توسعه میادین نفتی و گازی استان ایلام، ظرفیت موجود تا حد زیادی قابل افزایش است اما برای استان کرمانشاه این امر فقط در میادین نفتی سومار و نفت شهر و آن هم در حد بسیار محدود امکانپذیر است.

در نقشه عمومی حوزه فعالیت شرکت بهره­برداری نفت و گاز غرب که تمام میادین نفتی و گازی اعم از توسعه یافته و توسعه نیافته را نشان می­دهد، تجمع میادین در استان ایلام کاملا به چشم می­آید. همچنین مقایسه مسافتی که مدیران شرکت نفت و گاز غرب برای بازدید و نظارت بر میادین تحت مدیریت این مجموعه باید طی کنند بسیار قابل تامل است. نزدیکترین میدان به کرمانشاه در نفت شهر قرار دارد که در فاصله ی 220 کیلومتری کرمانشاه واقع شده است. این در حالی است که فاصله مرکز شهر ایلام تا نفت شهر حدود 100کیلومتر است. در مورد سایر میادین فاصله برای کرمانشاه بسیار بیشتر و برای ایلام به مراتب کمتر است. کاملا واضح است که هیچ یک از میادین نفت و گاز غرب کشور حتی در نزدیکی مرکز استان کرمانشاه قرار نگرفته اند. این امر نشان می دهد که نه تنها از نقطه نظر میزان ذخایر، بلکه از نظر مدیریت بهینه نیز استان ایلام مزیت بسیار بیشتری نسبت به کرمانشاه دارد. در واقع باید گفت از مرکز استان کرمانشاه نمی‌توان میادین استان ایلام را با این حجم از فاصله مدیریت کرد، چه بسا مدیریت این منابع از تهران به مراتب راحت‌تر از کرمانشاه باشد. همچنین باید گفت چه اصراری است با مدیریت منابع استان ایلام از کرمانشاه هزینه ها را بالاتر ببریم و از طرفی کیفیت کار را کاهش دهیم که با اینکار به منابع ملی آسیب رسانده ایم.

در پایان از مسئولان استان به خصوص نمایندگان و استاندار محترم تقاضا دارم جهت استیفای حقوق استان ایلام در حوزه نفت و گاز کارشناسانه و با برنامه ریزی سخن بگویند و عمل کنند. اینطور نباشد که استاندار محترم با وجود تلاش های زیاد در حوزه نفت و گاز، در زمان حضور وزیر نفت در استان ایلام سخنی از دفتر مستقل نفت و گاز استان ایلام مطرح نکند ولی در حضور نمایندگان مجلس یازدهم موضوع را بیان کند، آنهم با گره زدن زلف توسعه صنایع پایین دستی به دفتر مستقل نفت و گاز استان ایلام که سخنی خلاف واقع و نشان دهنده این است که مسئولان ما نمی­دانند به دنبال چه هدفی هستند. لازم به ذکر است که توسعه صنایع پایین دستی ارتباطی با مدیریت مستقل نفت و گاز استان ایلام ندارد و چنین مدیریتی تنها در حوزه بالادستی فعالیت خواهد کرد.

به نظر می رسد که مسئولان ما در سالیان گذشته مصلحت استان ایلام را فدای مصلحت احزاب سیاسی خود کرده اند و به همین دلیل در بسیاری از موارد از حقوق استان ایلام به نفع حزب سیاسی خود کوتاه آمده اند. کاملا واضح است که وقتی یک شخص به واسطه جناح سیاسی خود در راس کار قرار می گیرد، نمی تواند و در واقع نمی گذارند در مقابل افراد حزب خود قرار بگیرد. در نهایت امیدوارم با تداوم فضای جدیدی که به لطف حضور دکتر سارا فلاحی، اولین نماینده زن استان ایلام در مجلس شورای اسلامی ایجاد شده است، استان ایلام در تمام بخش ها به خصوص صنعت نفت و گاز به جایگاه واقعی خود برسد و با یک برنامه ریزی درست و اقدام به موقع شاهد تاسیس دفتر مستقل نفت و گاز جهت مدیریت منابع استان و همچنین پیشرفت و شکوفایی صنایع پایین دست پتروشیمی در استان ایلام باشیم.

*کارشناس ارشد نفت از پاریس