به گزارش خبرنگار کردپرس، در اردیبهشت ماه امسال، کمتر شاهد یک روز آفتابی یا بارش باران بهاری بودیم، اکثر روزها تندباد و توده های عظیم گرد و خاک آسمان شهرهای غرب و شمال غرب ایران را در بر گرفته بود و این وضعیت در سومین ماه از بهار ١٤٠١ همچنان ادامه دارد.

حال ناخوش این روزهای آسمان غرب ایران، ماحصل سد سازی های ترکیه بر روی رودخانه های دجله و فرات در قالب پروژه های سد آتاترک و «ایلیسو» در جنوب شرقی این کشور است که بدون رعایت حقوق بین الملل در حوزه آب باعث شده، تالاب های حوزه آب ریز دجله و فرات به کویر تبدیل شوند و در پی آن نفس کشورهای ایران، عراق و سوریه تنگ شود.

آسمان بهاری استان های غربی ایران از جمله آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه، خوزستان سیاه و کدر شده و دید افقی به شدت کاهش یافته است. در روزهای اخیر وضعیت به گونه ای شده که مدارس، دانشگاه ها و ادارات در این استان ها تعطیل شده و حتی مردم در خانه هایشان اسیر شده اند و امکان تردد به دلیل گرد و غبار موجود و افت شدید کیفیت هوا ممکن نیست.

با نگاهی به شاخص کیفیت هوا که معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است باید گفت که به ترتیب از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده ‌است،. اما این وضعیت اکنون در چند شهر آذربایجان غربی از حد ارغوانی و خطرناک هم فراتر رفته و بحرانی شده است.

در حال حاضر کیفیت هوای سردشت و بوکان در حد بحرانی و ارومیه در حالت خطرناک قرار گرفته است! البته وضعیت سایر شهرهای دیگر استان هم چندان مطلوب نیست اما به دلیل نبود دستگاه سنجش آلاینده میزان دقیق شاخص کیفیت هوا در آنها اعلام نشده است!

در سردشت رییس اداره حفاظت محیط زیست این شهرستان به کردپرس می گوید: وضعیت آلایندگی هوای این شهرستان ۲ هزار و ۳۵۹ میکروگرم بر مترمکعب و ۱۷ برابر حد استاندارد اعلام شده است.

با توجه به بروز گرد و خاک وجود جانبازان شیمیایی در این شهرستان، همه مراکز درمانی و بهداشتی سردشت در حالت آماده‌باش قرار گرفته‌اند.

بنا بر اعلام اداره حفاظت محیط زیست بوکان نیز؛ میزان ذرات موجود در هوای این شهرستان هم اینک به بیش از هزار و ۳۰۰ میکروگرم بر مترمکعب و بیش از ۱۲ برابر حد مجاز رسیده است و از نظر ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون و در شرایط بحرانی است.

در ارومیه نیز شاخص لحظه ای کیفیت هوا براساس اطلاعات دریافتی از ایستگاههای سنجش و به ۵۰۰ میکروگرم بر مترمکعب رسیده و در وضعیت خطرناک قرار دارد.

این شرایط برای تمام گروه‌های جامعه بویژه بیماران قلبی و تنفسی، کودکان، مادران باردار و افراد سالخورده ناسالم است و توصیه شده این افراد از ترددهای غیرضروری در هوای آزاد خودداری کنند. کاهش فعالیت‌های بدنی بیماران قلبی و ریوی مبتلا به آسم، به خصوص در فضای باز و خودداری از خروج غیرضروری از منزل نیز برای سالمندان و کودکان، تاکید شده و جزو اولویت شهروندان ارومیه، سردشتی و بوکانی در روز جاری است.

رئیس اداره هواشناسی مهاباد هم به کردپرس می گوید: در مهاباد دستگاه سنجش آلایندگی هوا وجود ندارد اما بر اساس کاهش دید افقی باید گفت که در حال حاضر دید افقی به کمتر از ۱۰۰۰ متر رسیده است، در واقع زمانی که دید افقی به کمتر از ۲ کیلومتر برسد می توان گفت که با افت کیفیت هوا روبرو شده ایم.

اردلان محمدپور ادامه می دهد: از اواخر وقت امروز پدیده گرد و غبار به تدریج از منطقه خارج می‌شود و این خروج تدریجی تا فردا ظهر نیز ادامه خواهد داشت و به تدریج از میزان غلظت گرد و غبار کاسته می شود.

او در خصوص وضعیت هوای روزهای آینده نیز بیان می کند: در استان امروز و فردا شاهد عبور امواج ناپایدار در سطح منطقه خواهیم بود که در شمال استان سبب بارش های رگباری توأم با رعد و برق خواهد بود اما در جنوب استان وزش باد شدید همراه با گرد و خاک پیش بینی می شود و انتظار می‌رود تا اواخر وقت امشب از غلظت گرد و خاک کاسته شود.

توده های گرد و غبار برای چندمین بار طی سال جاری است که غرب کشور را در بر می گیرند و سبب افت کیفیت هوا می شوند. وضعیتی که ناشی از عدم توجه مسئولان وقت به هشدارها در خصوص تبعات زیست محیطی و آلودگی هوای کشور ناشی از سد سازی های بی رویه ترکیه است.

سال ٩٨ بود که نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی با هشدار نسبت به سد سازی های ترکیه آن را یک خطر جدی برای کشور دانست به کردپرس گفته بود: با آبگیری سد اخیر این کشور، 25 استان ایران درگیر مشکلات زیست محیطی خواهند شد.

جلال محمودزاده در آن زمان با طرح این سوال در مجلس از وزیر امور خارجه وقت درخواست کرده بود که در برابر رفتار و سیاست های مداخله جویانه و دخالت های نظامی اردوغان در سایر کشورها و سدسازهای غیر قانونی ترکیه بر روی حوزه های آبریز بین المللی واکنش نشان دهد. او همچنین از بی تفاوتی و سکوت وزارت امور خارجه کشور انتقاد کرده بود!

این انتقادها نادیده ماند تا اینکه ٣ سال بعد غرب ایران غرق در غبار شد. اینبار نیز در اردیبهشت ماه سال جاری، نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی دوباره از وضعیت موجود و سدسازی بی رویه ترکیه که بر خلاف قوانین بین المللی بوده و موجب بروز آثار خطرناک زیست محیطی خواهد شد انتقاد کرده و گفته است: «ترکیه می خواهد در آینده به ما آب بفروشد».

جلال محمودزاده با طرح سوال از وزیر امور خارجه در مورد دلیل عدم اعلام نظر رسمی و عدم اعتراض در مورد سدسازی های بی رویه دولت ترکیه بر روی رودخانه های دجله و ارس، گفت: «ترکیه طی سالیان گذشته پروژه سدسازی موسوم به " گاپ" را اجرایی کرده است. بر این اساس سدسازی ها در حوضه های آبریز کشورهایی مانند ایران، عراق و سوریه انجام می شود؛ به عنوان مثال یکی از پروژه های آبگیری شده سد "ایلیسو" است که تقریبا حجم آن سه برابر سد کرخه است. با آب گیری سد ایلیسو آب ورودی به دجله و فرات و تالاب هورالعظیم در ایران و عراق بیش از 60 درصد کاهش یافته است، ابر این اساس مساحت زیادی از تالاب هورالعظیم در ایران و عراق خشک شده است».

او ادامه داد: «همچنین ترکیه پروژه سد "گرگ سیاه" را بر روی رود ارس آغاز کرده که حدود 56 درصد آب ورودی به کشورمان را کاهش می دهد. بر این اساس استان های آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل دچار آسیب می شوند و در آینده بخاطر بی آبی و خشکسالی شاهد افزایش ریزگردها و کوچ دامداران و عشایر خواهیم بود».

اکنون در وضعیت ایجاد شده که نای مردم از غبار تنگ آمده و نفس کشیدن حتی در داخل خانه ها هم مشکل شده است. اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی تنها می تواند به منشا آلودگی اشاره کرده و توصیه‌های لازم در زمینه رعایت موارد ایمنی، بهداشتی و سلامت را هشدار دهد!

گزارش/ تانیا شعفی