به گزارش خبرنگار کردپرس، شهرستان قروه در شرق استان کردستان یکی از مناطق بحرانی از نظر محیط زیست در کشور به حساب می آید، منطقه ای که نه تنها محیط زیست آن به دلیل خشکسالی در حال نابودی است بلکه اسیر دخالت های انسانی شده و روز به روز هم وضعیت آن بحرانی تر می شود.

در واقع این شهرستان از معضل پسماندهای مختلف اعم از شهری تا معدنی، تخریب به علت فعالیت های معدنی و ساخت و ساز و... همه و همه رنج می برد و البته بیشترین رنج آن می رسد به مدیریت نادرست و نادیده گرفتن وضعیت بحرانی محیط زیست.

طبق اصل 50 قانون اساسی؛ در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می شود، از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آنکه با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.

با توجه به این قانون اما آنچه دیده می شود برعکس بوده و تمامی فعالیت ها با تخریب و آلودگی زیست محیطی همراه اند!

باید دانست حفاظت محیط زیست در قرن حاضر به عنوان یکی از هشت هدف توسعه هزاره و یکی از سه پایه توسعه پایدار شناخته می شود. سه عنصر اصلی تشکیل دهنده محیط زیست عبارت اند از «آب، خاک و هوا»، در چند دهه اخیر به دلیل رعایت نکردن مالحظات زیست محیطی در برنامه های توسعه ای و بهره برداری غیرعلمی از سرمایه های طبیعی وضعیت محیط زیست شهرستان با تخریب و بعضاً در شرایط بحرانی قرار دارد و ادامه این روند اثرات غیر قابل جبرانی به دنبال خواهد داشت.

در همین زمینه «توفیق زارعی» رئیس محیط زیست شهرستان قروه در مصاحبه با خبرنگار کردپرس به سیمای محیط زیست، چالش ها و معضلات پیش رو و پیشنهادات و راهکارها برای نجات زیست بوم قروه اشاره می کند.

* در خصوص مناطق مدیریتی حفاظت محیط زیست بگویید؟

مناطق پوششی شامل منطقه حفاطت شده بدر و پریشان و منطقه شکار و تیر اندازی ممنوع داشکسن است.

منطقه بدر و پریشان با 3/1 درصد مساحت استان در ضلع جنوبی شهر قروه و با فاصله 1۲ کیلومتر از آن واقع شده؛ منطقه ای کوهستانی بوده و از کوه های صخره ای، دره های کم عمق، تپه ماهورها و ارتفاعات به هم پیوسته تشکیل شده است. این منطقه دارای چشمه های فراوان است که در این میان می توان به چشمه شاه پسند، چشمه های شمالی کوه بدر، چشمه کبود و چشمه پناهگاه پریشان اشاره نمود. این منطقه با پوشش گیاهی مناسب، زیستگاه گونه های جانوری مهمی همچون کل و بز است و تا کنون 13 گونه پستاندار، 8 گونه خزنده، ۴۲ گونه پرنده، 3 گونه ماهی و همین طور 149 گونه گياهي متعلق به 30 خانواده در این منطقه شناسایی شده اند.

در منطقه داشکسن هم زیستگاه گونه شاخص قوچ و میش است که متأسفانه این منطقه در فصل تابستان با کم آبی شدید همراه شده و حیات وحش این منطقه تا حدود زیادی از نظر دسترسی به آب در تنگنا قرار می گیرد.

* درباره پتانسیل های این مناطق حفاظت شده بگویید؟

به دلیل چشم اندازهای بسیار زیبا و دل انگیز منطقه حفاظت شده بدر و پریشان مستعد برنامه های گردشگری بوده که در صورت برنامه ریزی می توان صنعت گردشگری هماهنگ با طبیعت را ایجاد کرد در کل این منطقه نگین بسیار ارزشمندی بوده که آثار مثبت ملموس و غیر ملموس زیادی بر روی اقتصاد، دامداری، کشاورزی و حتی آب و هوای شهرستان دارد، لذا لازم است که توجه بیشتری به ویژه در بحث حفاظت از آن انجام گیرد و این کار از طریق تکمیل محیط بانی ها و تکمیل پرسنل علاقه مند میسر خواهد شد.

* مشکلات و تهدیدهای زیست محیطی شهرستان را در چه زمینه هایی می دانید؟

مشکلات و تهدیدهای زیست محیطی شهرستان مربوط به چند بخش است؛ بخش آب، کشاورزی، صنعت، فاضلاب، پسماندهای شهری و صنعتی و...

در بخش منابع آب به دلیل استفاده بی رویه از منابع آب های زیرزمینی شاهد افت بالای سطح سفره های آب زیرزمینی هستیم و نتیجه این کار غیراصولی باعث بروز معضلات زیست محیطی شده است. خشک شدن رودخانه ها و تالاب ها و صدها چشمه پرآب شهرستان، کم آبی شدید و تخریب باف خاک و فرسایش خاک و برداشت بی رویه از مصالح رودخانه ای و تغییرات اقلیمی و خشکسالی و... همه عامل تهدید محیط زیست هستند و مشکلاتی را پیش آورده اند.

در بخش پسماند های مختلف از شهری گرفته تا صنعتی و... همه و همه عامل تهدید محیط زیست هستند و در این زمینه چون جایگاه پسماند در قروه وجود ندارد تهدید محیط زیست بسیار جدی است.

در بخش های دیگر همانند معضلات زیست محیطی معادن و بخش کشاورزی و فاضلاب ها و... هم نیاز است که اقداماتی مطابق با دستورالعمل های زیست محیطی صورت گیرد.

* راهکارها برای نجات محیط زیست شهرستان و بیرون آمدن از این وضعیت چیست؟

ببینید در خصوص مشکلات مرتبط به حوزه آب نیاز است با تغییر الگوی کشت، انسداد چاه های غیرمجاز، انجم عملیات آبخیزداری، تغییر روش آبیاری و... حداقل از نابودی محیط زیست بیشتر از این جلوگیری کرد.

در مورد پسماند هم می توان با برنامه ریزی و سرمایه گذاری نه تنها از هدر رفت این منبع و آلودگی محیط زیست جلوگیری کرد بلکه ایجاد شغل و درآمد نمود و این امر با ایجاد صنایع تبدیلی و بازیافت انجام می شود.

در بخش مدیریت پسماندهای کشاورزی هم چون برنامه ای وجود ندارد این ضایعات بدون استفاده در مناطق مختلف رها می شوند، این شایعات می تواند به عنوان مواد اولیه ورمی کمپوست نقش بسزایی در حفظ منابع داشته باشد.

اما درباره جبران آسیب های زیست محیطی معادن و صنایع نخستین گام تهیه بانک اطلاعاتی پسماند است که این کار باید با الزام متصدی واحد به انجام خود اظهاری از طریق مراکز معتمد سازمان محیط زیست انجام شود لذا متولی این کار در شهرک های صنعتی مدیریت شرکت شهرک ها و در سایر نقاط سطح شهرستان اداره صمت است.

پس از تهیه اطلاعات جامع، آمار میزان و نوع پسماندهای مختلف مشخص می شود و در این حال می توان جهت بازیافت، دفن و یا امحای پسماندها بر حسب پتانسیل های مربوط اقدام نمود.

ایجاد صنایع تبدیلی به ویژه برای پسماند سنگبری ها که حجم بالایی در سطح شهرستان موجود است، نصب فیلتر و غبارگیر در واحدهایی که ایجاد گرد و خاک می کنند و تصفیه فاضلاب های صنعتی قبل از رهاسازی به طبیعت، در بخش پسماندهای صنعتی، سازمان صنعت، معدن و تجارت و شرکت شهرک های صنعتی فاقد هرگونه برنامه مدیریت مواد زاید بوده و ضرورت مدیریت پسماندهای تولیدی در هر منطقه احساس می شود و نباید از این مسئله به سادگی گذشت.

* آیا امکانات و تجهیزات برای کارشناسان محیط زیست مناسب هست؟ نیروی انسانی به میزان مورد نیاز در محیط زیست شهرستان داریم؟

در مورد نیروی انسانی که باید بگویم کمبود نیرو داریم؛ در حال حاضر محیط زیست شهرستان با 5 پرسنل و 2 محیط بان فعالیت دارد، این در حالی است که برای شهرستانی مانند قروه نیاز است اکیپ کامل محیط بان داشته باشیم.

در خصوص امکانات و تجهیزات هم نیاز به استقرار یک واحد مجهز آزمایشگاه زیست محیطی داریم که بتوان گازهای خروجی و فاضلاب و پساب فیزیکی و شیمیایی واحدهای صنعتی را اندازه گیری و پایش کرد و همین طور به اندازه گیری صوت هم دسترسی داشت.

* اشاره کردید به محیط بانی؛ در حال حاضر چه تعداد محیط بان و پاسگاه محیط بانی در شهرستان داریم؟ و آیا این تعداد کافی است؟

در حال حاضر 10 نفر محیط بان در دو پاسگاه محیط بانی یکی در روستای نعمت آباد واقع در منطقه حفاظت شده بدر و پریشان و دیگری در روستای شیروانه که به بخش دیگری از بدر و پریشان می رسد، فعالیت دارند.

در واقع برای شهرستانی مانند قروه باید 4 پاسگاه محیط بانی با 8 محیط بان در هر پاسگاه باید وجود داشته باشد، با این وصف حساب کنید با 2 پاسگاه و 10 محیط بان چه فشاری را باید متحمل شد!

* مشکلات محیط بانان با این حجم از کار و کمبود نیروی همکار در چه مواردی است؟

خب مهمترین مشکل برای هر محیط بان مربوط می شود به نبود امنیت جانی؛ ببینید محیط بان بیشتر با شکارچی مسلح طرف است و باید قانون حفاظت و حمایت از محیط بانان لحاظ شود.

همچنین این افراد نیازمند تجهیزات نوین حفاظتی هستند تا بهتر بتوانند وظیفه گشت و بازرسی خود را انجام دهند.

کمبود نیرو هم که در سؤال قبل گفتم باید حداقل 22 محیط بان دیگر برای محیط زیست شهرستان در نظر گیرند تا حجم کاری هم متعادل شود./

* مصاحبه: زیبا امیدی فر