خبرگزاری کردپرس تلاش کرده است اتفاقات حوزه مسائل کردی را از نگاه پژوهش گران و کارشناسان این مسائل در غرب منعکس کند. اقلیم کردستان عراق به دنبال برگزاری رفراندوم 25 سپتامبر با پیامدهای به گفته رهبران اقلیم کردستان غیرمنتظره آن روبه رو شده است. موضوع مهم بعد از برگزاری رفراندوم ایجاد دوباره پل ارتباطی میان بغداد و اربیل است که بعد از برگزاری رفراندوم و واکنش شدید بغداد دچار بحران شده است. ژگار حسن استاد دانشگاه کینگ کانادا در مصاحبه اختصاصی با کردپرس معتقد است کردها بعد از برگزاری رفراندوم دچار یک شکست سیاسی سخت شده اند. وی بر این بارو است کردهای عراق در حال حاضر با وضعیت بغرنجی روبه رو شده اند که عادی شدن آن منوط به اتفاقات دیگر از جمله نتیجه انتخابات آینده عراق در می 2018 است. وی تاکید می کند کردها دیگر نمی توانند در آینده برای اعلام استقلال از نتیجه رفراندوم به عنوان یک سند تاریخی استفاده کنند. این کارشناس مسائل کردها معتقد است غرب حمایت از بغداد را در برابر کردها ترجیح می دهد.

مشروح مصاحبه کردپرس با ژگار حسن استاد دانشگاه کینگ کانادا:

کردپرس: با توجه به گفتگوهای اخیر میان هیئت های مختلف از بغداد و اربیل و دیدار میان نخست وزیر اقلیم کردستان و حیدر العبادی نخست وزیر عراق در بغداد و داووس، آیا دو طرف می توانند در مورد اختلافات خود به توافق برسند؟

ژگار حسن: بله من باور دارم که دو طرف می توانند بر سر مسائل و اختلافات مشترک میان خود از جمله: بودجه اقلیم کردستان، پرداخت حقوق کارکنان دولت اقلیم کردستان، نفت، مناطق مورد مناقشه و بازگشایی فرودگاه ها با هم به توافق برسند. اما باید تاکید کرد که دست یابی به این توافق آسان نبوده و در کوتاه مدت به دست نخواهد آمد. توافق اربیل و بغداد بر سر مسائل معلق به تشکیل کمیته ها، تمایل نیچروان بارزانی به مذاکره با حیدر العبادی بستگی دارد و اگر این ها محقق شود زمینه را برای توافق دو طرف فراهم خواهد کرد.

کردپرس: با توجه به شکل گیری همپیمانی های جدید در اقلیم کردستان، آیا می توان گفت که این تحولات سیاسی می تواند توازن قدرت در اقلیم کردستان را تغییر بدهد و یا بهتر بگویم آیا این مسئله باعث می شود که حزب دموکرات و اتحادیه میهنی دیگر در هرم قدرت نباشند؟

ژگار حسن: در حال حاضر پیش بینی این امر مشکل است. آنچه که ما از آن مطلع هستیم این است که حزب دموکرات و اتحادیه میهنی منابع مالی و مادی و نهادها را در دست دارند و همچنان به عنوان بانفوذترین احزاب سیاسی در اقلیم کردستان به کار خود ادامه خواهند داد. به خاطر بیاورید که جنبش تغییر یا گوران در سال 2009 اعلام موجودیت کرد و در انتخابات عمومی 2013 اقلیم کردستان عراق بعد از حزب دموکرات بیشترین نماینده را به پارلمان فرستاد و عنوان دومین حزب بزرگ اقلیم کردستان را به خود اختصاص داد اما قادر نبود اتحادیه میهنی را به عنوان دومین قدرت سیاسی در اقلیم کردستان کنار بزند. درست است که برهم صالح طرفداران زیادی دارد اما احزاب سیاسی برای افزایش ظرفیت و بالا بردن جایگاه خود به منابع و زمان نیاز دارند. دو حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی در کوتاه مدت همچنان توازن قدرت را در اختیار خود خواهند داشت.

کردپرس: آیا باور دارید که بغداد قصد دارد و یا می تواند اقلیم کردستان را به طور کامل در اختیار و کنترل خود در آورد به طوری که دیگر منطقه اقلیم کردستان منطقه ای خودمختار به شکل فعلی نباشد؟

ژگار حسن: نمی توانم اتفاق افتادن این مسئله را در کوتاه مدت پیش بینی کنم. ممکن است اقلیم کردستان برخی از اختیارات خود را به عنوان منطقه ای خودمختار از دست بدهد اما با توجه به قانونی بودن تاسیس آن بر اساس قانون اساسی و تمایل اقلیم کردستان برای حفظ استقلال سیاسی خود از بین بردن هویت مستقل اقلیم کردستان بسیار دشوار است. در درجه اول، خودمختاری کردستان عراق در قانون اساسی عراق به رسمیت شناخته شده است و دوم این که خاتمه دادن به خودمختار کردستان عراق مسئولیت های بغداد و هزینه های آن را افزایش خواهد داد. از جنبه های اقتصادی و سیاسی، باید پرسید چرا باید بغداد چنین مسئولیت هایی را بر عهده بگیرد. و در نهایت باید گفت که اقلیم کردستان عراق از نظر نظامی و سیاسی این توانایی را دارد که با اقدام بغداد در جهت از بین بردن کردستان خودمختار مقابله کند.

کردپرس: آیا کردهای عراق می توانند روزی از نتیجه رفراندوم به عنوان سندی برای اعلام استقلال استفاده کنند؟

ژگار حسن: خیر. نتیجه رفراندوم استقلال اقلیم کردستان ملغی شده است. هم پارلمان عراق و هم دادگاه عالی عراق نتیجه این رفراندوم و در نتیجه اثرات سیاسی و قانونی آن را ملغی اعلام کرده اند. علاوه بر آن، اقلیم کردستان عراق به دنبال برگزاری رفراندوم شکست نظامی وسیاسی سختی را متحمل شده است و رهبران اقلیم کردستان عراق به درخواست بغداد برای نفی نتیجه رفراندوم گردن نهاده اند و این مسئله پیش شرط مذاکره بغداد با اقلیم کردستان عراق بوده است.

کردپرس: گزارش هایی درباره ایجاد مناطق امن در شمال اقلیم کردستان و نزدک مرزهای ترکیه منتشر شده است. نظر شما درباره این اتفاق جدید در اقلیم کردستان پس از برگزاری رفراندوم و پیامدهای آن چیست؟

ژگار حسن: به نظر من این اتفاق هم یکی دیگر از نشانه های شکست سیاسی و نظامی اقلیم کردستان از بغداد به دنبال برگزاری رفراندوم است و نشان می دهد که بغداد خواسته های خود را به کردها تحمیل می کند. اما باز هم می گویم، در درازمدت بغداد تمایلی ندارد که مسئولیت سیاسی و اقتصادی کنترل این مناطق امن را بر عهده بگیرد.

کردپرس: ما شاهد انفعال غرب در مسئله بحران های اقلیم کردستان هستیم ؛ چرا که فقط بر نصیحت های لسانی بسنده کرده اند. دلیل آن چیست؟

ژگار حسن: غرب منفعل نیست اما درگیر شدن آن در مسئله بحران اقلیم کردستان محدود است زیرا طرف بغداد را گرفته است. غرب به این علت به صورت محدود با مسئله بحران اقلیم کردستان برخورد کرده است زیرا تمرکز آن بر مبارزه با داعش است. زمانی که روشن شد عراق از نظر نظامی بر داعش پیروز شده به تعهدات خود در مورد عراق عمل کرد. علاوه بر آن، غرب به صورت روشن نشان داده است که از عراق حمایت دیپلماتیک می کند نه از کردها. این مسئله یک شکست مفتضحانه برای اقلیم کردستان و رویاهای سیاسی آن در برابر بغداد بود. غرب باور دارد که حمایت ازعراق متحد به ثبات سیاسی منجر می شود.

کردپرس: انتخابات بعدی در عراق و اقلیم کردستان عراق وضعیت کردها را بهبود می بخشد یا خیر؟

ژگار حسن: انتخابات فدرال آینده در عراق اهمیت زیادی برای روابط میان اقلیم کردستان وعراق دارد. گفتن این که برگزاری انتخابات و نتیجه آن به نفع کردهاست یا نه دشوار است. این مسئله حداقل به دو عامل بستگی دارد: عامل اول موقعیت کُردها است و این که آیا احزاب اصلی کرد یک جبهه مشترک تشکیل می دهند و یا به صورت پراکنده عمل خواهند کرد؟ اگر کردها به صورت یک جبهه مشترک به بغداد بروند آنها اهرم هایی را برای مذاکره با احزاب سیاسی اصلی در بغداد در اختیار خواهند داشت. این مسئله به کردها اجازه خواهد داد منافع خود را در بغداد ارتقا دهند. اما اگر احزاب کُرد همدیگر را تضعیف کنند به احزاب سیاسی شیعی اجازه خواهد داد تا کردها و اهداف سیاسی آنها را تضعیف کنند. عامل دوم جو سیاسی در بغداد و سایر نقاط عراق است: باید پرسید که آیا توازن قدرت میان احزاب سیاسی شیعی دچار تغییر خواهد شد یا خیر؟ آیا حیدر العبادی دوباره به عنوان نخست وزیری دست پیدا می کند یا نه؟ آیا کردها و رفراندوم بر رای دهندگان سایر مناطق عراق تاثیر می گذارد و یا رای دهندگان مسائل دیگری را در انتخاب نمایندگان مد نظر قرار خواهند داد؟ پاسخ دادن به این سوالات بر این مسئله که با کردها بعد از انتخابات چگونه رفتار خواهد شد اهمیت دارد.

کد خبرنگار: 40101