به گزارش خبرگزاری کردپرس، با محمدرضا تردست در دفتر کارش قرار گذاشتم و با او درباره‌ی جوانان استان ایلام و مشکلاتشان صحبت کردم. از او خواستم صادقانه جواب بدهد که آیا جوان‌باوری در ایلام نهادینه شده است و چرا ازدواج جوانان استان در چهار سال اول منجر به طلاق می‌شود؟ از فرهنگ کار و چالش‌های آن برای جوانان حرف زدیم و از این‌که در بررسی میزان دینداری، جوانان استان ایلام به نسبت کشور وضعیت دینداری بسیار خوبی دارند، خوشحال شدم و از این‌که فهمیدم طلاق در استان ایلام روندی صعودی دارد، نگران شدم. گفت و گوی کردپرس را با معاون امور فرهنگی و جوانان ورزش و جوانان استان ایلام تا آخر بخوانید.
کردپرس: به عنوان اولین سؤال، معاونت امور جوانان چه کاری برای جوانان استان می‌کند؟
تردست: هماهنگی بین بخشی و بین دستگاهی و پیگیری مطالبات جوانان در امور مختلف از وظایف معاونت امور جوانان است که این امور با توجه به بافت منطقه‌ای استانی و مسائل ایلی، به چند دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها بحث ازدواج و طلاق جوانان، اشتغال، هویت جوانان، مسائل مربوط به آسیب‌های اجتماعی، مسکن، تحصیل و سلامت جوانان و... است. معاونت فرهنگی و امور جوانان ورزش و جوانان استان ایلام به آن‌ها از طریق ستاد ساماندهی امور جوانان ورود می‌کند. معاونت جوانان وظیفه‌ی رصد، برنامه‌ریزی و هماهنگی بین بخشی را بر عهده دارد و دبیرخانه‌ی این ستاد است. تحقیق و پژوهش در مسائل جوانان یکی از مهم‌ترین کارهایی بوده که این معاونت از گذشته تا حال انجام داده است و به این وسیله خوراک نظری خوبی برای مدیران و تصمیم‌گیران فراهم نموده است تا بتوانند بهترین تصمیم‌ها را در امور جوانان بگیرند. وظیفه‌ی این معاونت رصد کردن و هماهنگی است.
ادغام نافرجام ورزش و جوانان
کردپرس: اما با این حال قبول دارید که امور جوانان تا حد زیادی به حاشیه رانده شده؟ دلیلش چیست؟
تردست: ادغام نافرجام سازمان ملی جوانان و سازمان تربیت بدنی و تشکیل یک وزارتخانه‌ی واحد، یکی از مهم‌ترین عواملی است که جوانان در سایه قرار گرفته‌اند چرا که اولویت وزارت، ورزش بوده و بخش جوانان یک حوزه‌ی کمرنگ است. دو سازمان با دو مأموریت کاملا متفاوت ادغام شدند؛ یکی در بخش عملیاتی در حوزه‌ی ورزش و یکی در بخش فرابخشی در حوزه‌ی جوانان. اگر چه در استان ایلام، ما بیشتر توانمان را بر روی بخش جوانان قرار داده‌ایم اما این یک بحث کلان است و باید بپذیریم که یک وزارتخانه به تنهایی نمی‌تواند مشکل ازدواج، طلاق، اشتغال، هویت، مشارکت، تحصیل، آسیب‌های اجتماعی و... را حل و فصل کند.
کردپرس: یکی از شعارهای آقای روحانی در دومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری تفکیک دوباره‌ی ورزش از جوانان بوده است. بعد از پیروزی ایشان، زمزمه‌هایی مبنی بر این اتفاق به گوش می‌رسید. این طرح به کجا انجامید؟
تردست: در بحث تفکیک ورزش از جوانان، هم دولت و هم مجلس به این نتیجه رسیدند که این کار انجام شود. حوزه‌ی معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان لایحه‌ای به دولت داده که ورزش از جوانان تفکیک بشود. دولت هم آن را تصویب کرده و به مجلس داده است. مشکل آن‌جاست که این لایحه با دو لایحه‌ی تفکیک وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صنعت، معدن، تجارت به مجلس رفته است. مجلس با تفکیک ورزش از جوانان موافق است ولی منتظر است که دو لایحه‌ی دیگر هم به سرانجام برسند و هر سه را با هم به رأی بگذارند.
طلاق در بین جوانان ایلامی روندی صعودی دارد
کردپرس: با توجه به وظیفه‌ی ذاتی شما در رصد کردن مسائل مربوط به جوانان، آسیب‌های اجتماعی استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تردست: اولویت‌بندی آسیب‌های اجتماعی در ایلام خشونت علیه خود و دیگری، اعتیاد، طلاق و مسائل جمعیتی و آسیب‌های فضای مجازی است.
کردپرس: وضعیت ازدواج و طلاق در استان ایلام در بین جوانان چگونه است و آیا درست است که استان ایلام دارای یکی از بالاترین آمارهای طلاق زودهنگام است؟
تردست: استان ایلام در بحث طلاق، به همراه استان‌های سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری، جزء سه استان کمتر طلاق کشور است. طبق آخرین اطلاعات و بررسی‌های نسبت طلاق به ازدواج، از هر صد ازدواج در استان ایلام 12 مورد به طلاق منجر می‌شود (12 و سه دهم درصد) و بیشترین طلاق در استان ایلام در چهار سال اول زندگی اتفاق می‌افتد. هر چند که وضعیت کلی ما در کشور جزء استان‌های کمتر طلاق است ولی طلاق در استان ایلام روندی صعودی دارد.
کردپرس: برای کنترل و کاهش این آمار نگران‌کننده چه برنامه‌ای دارید؟
تردست: طبق قانون برنامه‌ی ششم توسعه، وزارت ورزش و جوانان یکی از دستگاه‌هایی است که به مسأله ازدواج ورود پیدا می‌کند. پیرو این سند بالادستی، در معاونت امور جوانان استان ایلام به صورت آزمایشی کارگاه‌هایی را با عنوان کارگاه‌های آموزشی قبل، حین و بعد از ازدواج در سه ماهه‌ی زمستان 96 برگزار کردیم. با توجه به خروجی خوبی که از این کارگاه‌های آزمایشی گرفتیم، مبنایمان این است که در سال 97 برای هر شهرستان 33 کارگاه برگزار کنیم.
کردپرس: کمی بیشتر در مورد این کارگاه‌ها توضیح دهید.
تردست: یکی از ضعف‌های ما در زمینه‌ی آموزش ازدواج این بود که قبلاً اگر کارگاه‌هایی در زمینه ازدواج برگزار می‌شد، شاید بسیاری از مربیان تخصص مرتبط با ازدواج نداشتند و یا با اولویت‌های امروزین موانع و مشکلات ازدواج آشنایی نداشتند. ما برای رفع این نقیصه 25 نفر از اساتید دارای پروانه از سازمان نظام روانشناسی را به یک دوره‌ی تخصصی در تهران به نام دوره‌ی T.O.T می‌فرستیم تا با ریز این مسائل به صورت تخصصی آشنا شوند و در سطح وسیعی در سراسر استان آموزش دهند. نکته‌ی دیگر هم در مورد کارگاه‌ها این است که کاملاً رایگان بوده و هر کدام از هم‌استانی‌ها در هر مرحله‌ای از ازدواج هستند (قبل، حین و بعد از ازدواج) می‌توانند به ادارات ورزش و جوانان شهرستان خود مراجعه کرده و در این دوره‌ها ثبت نام و شرکت کنند. با پایش خوب و بررسی یافته‌هایی که از برگزاری آزمایشی این کارگاه‌ها در سال گذشته به دست آورده‌ایم، امیدواریم که بتوانیم در رفع موانع ازدواج در استان ایلام و بالا بردن کیفیت زندگی جوانان و خوشبختیشان مؤثر باشیم.
کردپرس: مانع اصلی ازدواج جوانان در استان ایلام چیست؟
تردست: اگر زمانی اولویت اقتصادی مانعی جدی در ازدواج بود، امروزه اولویت فرهنگی مانع اصلی ازدواج جوانان است. افزایش میانگین سن ازدواج یکی از معضلات و مهم‌ترینِ آسیب‌هایی است که استانمان با آن مواجه است. علت اصلی‌اش هم این است که توقعات جوان امروز بالا رفته است و رغبتی به زندگی مشترک ندارد. توقع داشتن خانه و ماشین و شغل و تحصیلات آن‌چنانی، تبدیل به یک مانع فرهنگی در راه ازدواج جوانان شده است؛ چه بسا جوانانی را در استان ایلام داریم که شاغل هستند و دستشان در جیب خودشان است ولی ازدواج نمی‌کنند. توقع داریم با آموز‌ش‌هایی که در کارگاه‌های قبل، حین و بعد از ازدواج به هم‌استانی‌ها داده می‌شود، تا حدودی این مانع فرهنگی کمرنگ شود.
کردپرس: شما آیا این تعداد زیاد کارگاه را که می‌خواهید در سطح استان برگزار کنید، هدف‌گذاری کرده‌اید؟
تردست: صد در صد. از مهم‌ترین اهداف برگزاری این کارگاه‌ها می‌توان به آگاه‌سازی و توانمندسازی جوانان، ارتقاء سلامت زوجین در خانواده، تقویت بنیان خانواده، پیشگیری از آسیب‌های ازدواج، فرهنگ‌سازی و تقویت الگوی ازدواج با منش و بینش اسلامی اشاره کرد. پس از پایان دوره برای افراد گواهی‌نامه‌ی معتبر صادر می‌شود. برای رسیدن به این اهداف، سرفصل‌های مناسبی نیز برای ارائه در طول دوره‌ها انتخاب شده؛ مانند مفهوم، ضرورت‌ها و کارکرد ازدواج، مراحل مختلف آن، معیارهای انتخاب همسر و تفاوت‌های بین زن و مرد، وظایف و اختیارات متقابل زوجین، مهم‌ترین چالش‌های زندگی مشترک و راه‌های رفع و رجوع آن، مهارت‌ها و شرایط لازم برای ازدواج، انواع بلوغ و نقش بلوغ در زندگی مشترک و...
جوان‌گرایی خوبی در ایلام آغاز شده است
کردپرس: آیا می‌توانیم بگوییم که بحث جوان‌گرایی و جوان‌باوری در مدیریت استان وجود دارد؟
تردست: یکی از مصوبات ستاد ساماندهی امور جوانان استان ایلام که استاندار نیز بر آن تأکید ویژه‌ای دارند، انتصاب مشاوران جوان برای فرمانداری‌ها و مدیران دستگاه‌های اجرایی است. خوشبختانه ارتباط خوبی بین جوانان و مدیران اجرایی و فرمانداران ایجاد شده است. قطع به یقین این حرکت ارتباط بین مردم و جوانان را با مدیران تسهیل کرده است. قبلاً اگر یک موضوعی را به سختی می‌توانستیم برای یک مدیر جا بیندازیم ولی حالا به خاطر حضور مشاور جوان این کار ساده‌تر شده است. مشاوران جوان دلسوز دولت هستند و می‌توانند به مدیران و فرمانداران کمک‌های خوبی بکنند. انتخاب این افراد با توجه به رسالت ذاتی هر دستگاه و توانمندی هر کدام از جوانان بوده است به طوری که جوانان در راستای توانایی‌ها و استعداد و توانمندیشان به عنوان مشاور جوان دستگاهی انتخاب شدند که در راستای تواناییهایشان بود.
جوانان ایلامی مشارکت‌جو هستند
کردپرس: در بحث هویت‌سازی برای جوانان ما که اگر در این زمینه ضعف داشته باشیم، در توسعه نیز دچار مشکل خواهیم شد، وضعیت کنونی جوانان ما چگونه است؟
تردست: استان ایلام با 52 سازمان مردم‌نهاد جوانان، رتبه‌ی اول کشور را در بحث مشارکت اجتماعی داراست. استان ما 157 هزار جوان دارد و به نسبت این جمعیت ما در مشارکت اجتماعی دارای رتبه‌ی اول کشوری هستیم. این آمار نشان می‌دهد که جوانان استان ایلام مشارکت‌جو و مشارکت‌پذیر هستند.
کردپرس: بیشترین فعالیت این جوانان در چه حوزه‌هایی است؟
بیشتر این سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه‌ی محیط زیست، اعتقادی و مذهبی، گردشگری، فرهنگی و اجتماعی، امور خیریه، علمی و پژوهشی، فضای مجازی، سلامت، ایثار و شهادت، امور بانوان، کارآفرینی، توسعه ورزش همگانی، عفاف و حجاب، فناوری اطلاعات، زنان و خانواده و... فعالیت دارند. ما چند هدف را در این زمینه دنبال می‌کنیم. یکی به وجود آوردن تجربه‌ی زندگی در بین جوانان است و این‌که روحیه‌ی مشارکت و مسئولیت‌پذیری در آینده را به جوانان یاد دهیم که به چه صورت می‌توانند در سازندگی کشورمان نقش داشته باشند. با توجه به رده‌ی سنی 15 تا 29 سال (تعریف جوانی از نظر معاونت جوانان) سعی داریم در این سازمان‌های مردم‌نهاد جوانان ما کار یاد بگیرند.
کردپرس: برای رسیدن به این اهداف چه کارهایی انجام می‌دهید؟
در رابطه با این موضوع ما سه وظیفه‌ی ذاتی داریم. یکی اعطای مجوز و اعتبارنامه است، دوم توانمندسازی آن‌هاست و وظیفه‌ی سوم ما حمایت مادی و معنوی است. حمایت مادی که مشخص است ولی در مورد حمایت معنوی باید توضیح بدهم که خوشبختانه در حال حاضر این موضوع در ستاد ساماندهی امور جوانان مطرح شده و شخص استاندار ایلام دستگاه‌های استان را مکلف کرده که در حد قانون و حد توان کارهایی را که سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند انجام دهند، برون‌سپاری کنند. این اعتقاد در استان وجود دارد که سازمان‌های مردم‌نهاد با کیفیت بسیار بهتری می‌توانند کارهای محوله را انجام دهند. یکی از وظایف ذاتی وزارت ورزش و جوانان، بالا بردن میزان مشارکت اجتماعی جوانان است که با اهدافی چون به وجود آوردن فرصت‌ها و بروز و رشد استعدادها، غنی‌سازی اوقات فراغت، جهت دادن به گرایش‌های مشارکت‌جویانه در جوانان، پرورش توانمندی‌های بالقوه، پیشگیری از انحراف و آسیب‌های اجتماعی، آماده کردن جوانان برای پذیرش مسئولیت در آینده، ایجاد زمینه برای توسعه‌ی نهادهای مدنی، استفاده از انرژی‌های جوانان و به وجود آوردن زمینه‌ی لازم برای مشارکت نسل جوان در همه زمینه‌ها انجام می‌شود.
در زمینه مشارکت اجتماعی آیا روستاهای استان ایلام را هم در نظر گرفته‌اید یا فقط تمرکزتان بر روی شهرهاست؟
تردست: به نکته‌ی خوبی اشاره کردید. در حال حاضر داریم به سمت پوشش روستاهای استان حرکت می‌کنیم که در آن‌ها نیز سازمان‌های مردم‌نهاد رونق بگیرد. قصدمان تشکیل و مجوز سازمان‌های مردم‌نهاد در روستاها با موضوعات کارآفرینی، کسب و کار و گردشگری است. چند سازمان نیز مجوز و اعتبارنامه در این زمینه دریافت کرده‌اند.
ضرورت تغییر الگوی اشتغال کارمندی در استان ایلام به الگوی کارآفرینی اجتماعی
کردپرس: شما در بحث موضوعات سمن‌ها به حوزه‌هایی اشاره کردید که با اشتغال و توانمندسازی جوانان در حوزه‌ی کسب و کار ارتباط دارد. وضعیت کنونی ما در این رابطه چگونه است؟
تردست: ارائه‌ی آمار حوزه‌ی اشتغال و بیکاری بر عهده‌ی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است اما باید بگویم که موضوع کارآفرینی به عنوان یکی از اولویت‌های نظام چندین سال است که مورد تأکید رهبری نیز قرار دارد. با توجه به رصد ما، باید بگویم که الگوی اشتغال در استان ایلام ظرف چند سال گذشته الگوی کارمندی بوده است و نیاز است که موضوع کارآفرینی به صورتی ویژه مورد توجه قرار بگیرد. ضروری است که الگوی اشتغال کارمندی در استان ایلام تغییر کند و به سمت الگوی کارآفرینی اجتماعی حرکت کند به این معنا که علاوه بر تلاش جوان برای رهایی از بیکاری و کسب منفعت مالی، یکی از معضلات و مشکلات اجتماعی هم با اشتغال کارآفرینانه‌ی او رفع شود.
کردپرس: چه موانع و مشکلاتی بر سر راه اشتغال جوانان ایلامی قرار دارد؟
تردست: چندین مشکل داریم که مهم‌ترین آن، عدم آشنایی جوانان استان با مهارت‌های مورد نیاز برای ایجاد یک کسب و کار است. شاید آن‌ها مهارت‌هایی را داشته باشند اما عدم آشناییشان برای استفاده از آن مهارت‌ها در راه‌اندازی یک کسب و کار و ضعف در تشخیص فرصت‌های خوب کسب و کار، باعث شده که آن‌ها بیکار بمانند و نتوانند بنگاه اقتصادی خود را راه‌اندازی کنند. باید بگویم که فرهنگ کار و کارآفرینی در استان ایلام ناقص است. ما در سال 96 در جهت توانمندسازی جوانان به منظور آموزش در حوزه‌ی کسب و کار و کارآفرینی 17 کارگاه برگزار کردیم و تداوم این آموزش‌ها در سال 97 با محوریت سازمان‌های مردم‌نهاد جوانان از برنامه‌های ماست. مشکل راهبردی دیگر این است که ما نتوانسته‌ایم به طور همزمان به عرضه و تقاضای نیروی کار در استان توجه نکرده‌ایم. دانشگاه‌ها و مراکز فنی‌حرفه‌ای و... که نیروی کار تولید می‌کنند، نیازهای بازار کار را احصاء نکرده‌اند که متناسب با نیازها، نیروی کار را پرورش دهند. عدم وجود مراکز مشاوره نیز یکی دیگر از موانع و مشکلات جوانان استان برای تبدیل شدن به یک کارآفرین موفق است. جوان مستعد ایلامی نمی‌تواند به تنهایی بفهمد که چه کاری در استان جواب می‌دهد و باید نیرویش را روی چه چیزی متمرکز نماید. دست آخر هم این‌که عدم وجود شبکه‌های پشتیبان و تأمین یکی دیگر از حلقه‌های مفقود در زنجیره‌ی ارزش کارآفرینی در استان ایلام است.
کردپرس: آیا رصد کرده‌اید که مهم‌ترین اولویت‌های کارآفرینی در استان ایلام چه حوزه‌هایی هستند؟
تردست: طبق مطالعه‌ی دینامیک اشتغال استان ایلام، مهم‌ترین اولویت‌های کارآفرینی در استان شامل فناوری اطلاعات، گردشگری، صنایع دستی و فرش دستباف، محصولات باغی و گلخانه‌ای، صنایع تبدیلی، فرآوری محصولات دامی و طیور و حمل و نقل باری و لجستیک می‌باشد.
مصاحبه: یاسر بابایی
نظر شما