به گزارش کردپرس، وقتی نیروهای جنجگوی کردستان عراق -که مجموعا به آنها نیروی پیشمرگ گفته می شود- سه سل پیش جنگ با داعش را آغاز کردند، مردم کردستان عراق این نیرو را به عنوان نیرویی ناسیونالیستی که از منطقه کردستان عراق دفاع می کند توصیف می کردند. حتی افراد رده های پایین این نیرو بر این باور بودند که در برابر داعش و برای کردستان می جنگند و نه به خاطر هیچ حزب سیاسی کرد. مردم امیدوار بودند که نیروی پیشمرگ در نهایت به نیرویی غیرسیاسی متحد شده و تحت فرماندهی واحد قرار گیرد.

اما کارزارهای اخیر انتخاباتی و خشونت های مرتبط با آن این امیدها را نقش بر آب کرد و بار دیگر ثابت کرد که دو حزب حاکم در اقلیم کردستان به نیروهای پیشمرگ فقط به عنوان نیرویی شبه نظامی نگاه می کنند که همیشه در حال دفاع از قدرت و منافع این احزاب هستند.

یک گفته مشهور در اقلیم کردستان در بین مردم رایج است که می گوید:« اگر شما شق( منظور زور است) و پاره (پول) نداشته باشید، به هیچ چیزی نخواهید رسید.» منظور این است که هیچ نیروی سیاسی بدون داشتن قدرت شبه نظامیان و توان مالی زیاد نمی تواند تغییری در اقلیم کردستان بوجود بیاورد. این مسئله بیشتر در مورد جنبش تغییر(گوران) به کار برده می شود که فاقد نیروی نظامی مختص به این جنبش سیاسی اپوزیسیون در اقلیم کردستان است.

بعد از بسته شدن مراکز رای گیری انتخابات عراق در 12 می امسال، یکی از فرماندهان وابسته به حزب اتحادیه میهنی دستور شلیک به سمت مقر اصلی جنبش تغییر را در سلیمانیه داد. از آن زمان، بسیاری در اقلیم کردستان از خود می پرسند که آیا جنگجویان پیشمرگ و دیگر نیروهای نظامی که برای اهداف سیاسی مورد بهره برداری قرار می گیرند در زمینه ایجاد نظم قابل اعتماد هستند؟

شورش حاجی، یکی از مقامات ارشد حزب جنبش تغییر روز 21 ماه می در اشاره به تیراندازی به سمت دفتر اصلی این حزب در سلیمانیه گفت: « نیرویی نظامی از سوی یکی از اعضای رهبری حزب اتحادیه میهنی با سلاح های سنگین به دفتر جنبش تغییر حمله می کند اما نه از سوی دولت اقلیم کردستان و نه اتحادیه میهنی مورد عتاب قانونی قرار نمی گیرد. بنابر این ، جنبش تغییر در این جنگل ( اقلیم کردستان) باید به دنبال راه دیگری برای دفاع از خود باشد.»

اگرچه جنبش تغییر گروه نظامی منظم ندارد اما دارای طرفداران مسلح زیادی است که می تواند آنها را بسیج کند همان طور که در شب حمله به این حزب این اقدام صورت گرفت. فشار زیادی از سوی طرفداران حزب بر رهبران جنبش تغییر صورت می گیرد و رهبران این جنبش سیاسی خواسته می شود در صورتی که حمله دیگری به این حزب صورت گرفت، یک نیروی دفاعی تشکیل دهد.

از زمان حمله به مقر این حزب در سلیمانیه، هیئت هایی از دولت آمریکا، سازمان ملل و پارلمان انگلیس از تپه زرگته ( مقر اصلی جنبش تغییر) بازدید کرده اند تا درباره تشکیل دولت جدید در عراق با مقامات این حزب گفتگو کنند و نیز صحنه حمله را بررسی کنند.

ایالات متحده آمریکا سالانه 400 میلیون دلار به نیروهای پیشمرگ کمک می کند که گاهی برای حفظ این منبع مالی، وانمود می شود که نیروی پیشمرگ نیروی واحدی است.

هوشیار عمر، یکی از مقامات جنبش تغییر که با مقامات آمریکا دیدار کرده می گوید: « لازم است ادامه این کمک ها منوط به متحد شدن و یکپارچه شدن نیروهای پیشمرگ گردد.»

رهبران اقلیم کردستان عراق از سال 1992 که این منطقه به خودمختاری دست یافت، ادعا کرده اند که می خواهند نیروهای پیشمرگ را متحد کنند اما در بهترین حالت موفقیت های جسته و گریخته حاصل شده است.

نوشیروان مصطفی، رهبر فقید جنبش تغییر که به مدت دو دهه فرمانده اصلی نیروهای پیشمرگ حزب اتحادیه میهنی بود، در سال 2005 گفت شبه نظامیان اتحادیه میهنی و حزب دموکرات کردستان مهم ترین تهدید برای دموکراسی در اقلیم کردستان هستند.

مسعود بارزانی در سال 2010 که در آن زمان رییس اقلیم کردستان بود نیز همان هشدار را در جریان دیدار با فرماندهان ارشد پیشمرگ داد و گفت:« احزاب سیاسی نباید روی نیروهای پیشمرگ نفوذ داشته باشند. آینده اقلیم کردستان به نیروهای پیشمرگ وابسته است.» وی افزود:« به همین دلیل، نیروی پیشمرگ باید به عنوان یک نیروی پیاده جدید به رسمیت شناخته شود. هرچه بیشتر این نیرو نهادینه شود، کردها تثیرگذاری بیشتری خواهند داشت و تا زمانی که این دو نیروی حزبی با هم متحد نشوند مردم در بیم و رعب زندگی خواهند کرد.»

بارزانی حتی فراتر از این هم رفت و گفت:« قدرت های غربی قول های زیادی به کردها داده اند اما عملی شدن این قولها به سازماندهی نیروهای پیشمرگ بستگی دارد.»

بسیاری از مردم می پرسند، آیا برخی مقامات ارشد نیروهای پیشمرگ وابسته به دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان واقعا علاقه ای به متحد شدن این نیروها نشان داده اند؟

اگر نیروهای پیشمرگ متحد شده و شفاف سازی صورت بگیرد منافع این افراد به خطر خواهد افتاد. رایان کروکر، سفیر آمریکا در جولای سال 2007 در این باره گفته است:« متحد کردن نیروهای پیشمرگ مستلزم همکاری سیاسی چشم گیر از سوی دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان است که مشخصه رهبران این حزب دشمنی، شک و تردید و رقابت است.»

دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان از اواخر سال 2010 تا 2013 برای متحد کردن 12 تیپ از نیروهای پیشمرگ اقدام کردند اما این روند بعدا متوقف شد. بغداد بعد از برگزاری رفراندوم استقلال در سپتامیر 2017، با نیروهای پیشمرگ درگیر شد اما بیشتر تیپ هایی که به شکل یک نیروی واحد درآمده بودند از هم پاشیدند.

نیروهای امنیتی کرد عراق که به دو حزب حاکم و افرادی در داخل آنها وفادار هستند به شدت دچار تفرقه شده اند. عدم نظارت صحیح بر این نیروها و نبود مسئولیت پذیری باعث ایجاد تفرقه در این نیروهایی است که فساد در آن موج می زند. حتی گزارش شده که تعدادی از این فرماندهان با داعش تجارت به راه انداختند اما ظاهرا با هیچ نوع اقدامات تنبیهی روبه رو نشده اند. وزارت پیشمرگ اقلیم کردستان که از فرماندهان و مقامات دو حزب اتحادیه میهنی تشکیل شده یک بسته اصلاحی را در سال گذشته در دستور کار قرار داده و قرار است با کمک مشاوران نظامی آمریکا، انگلیس و آلمان به اجرا گذاشته شود.

جنگ با داعش، فساد برخی مقامات ارشد پیشمرگ و وضعیت نابهنجاری که نیروهای پیشمرگ در آن زندگی می کنند، همه را به این نتیجه رسانده که تنها راه پیش رو متحد کردن نیروهای پیشمرگ تحت یک فرماندهی واحد به امید شفاف سازی هرچه بیشتر در این نیرو است.

یکی از فرماندهان نیروهای پلیس زیره وانی(پلیس منطقه تحت کنترل حزب دموکرات کردستان) به شرط حفظ نام به المانیتور گفته است تمام کارکنان رده پایین و حتی رده متوسط این نیرو خواستار بوجود آمدن یک فرماندهی واحد هستند؛ آنچه که در روز 12 می در تپه زرگته بوجود آمد باید زنگ هشداری برای مقامات کُرد محسوب شود.»

هنوز ناظری بر بسته اصلاحی که وزارت پیشمرگ با کمک مشاوران نظامی ائتلاف برای اجرای آن تلاش می کند حضور ندارد اما ماهیت متفرق نیروهای پیشمرگ حوادث دیگری مانند اتفاق روز 12 می در تپه جنبش تغییر را به دنبال خواهد داشت. و در صورتی که مقامات اتحادیه میهنی و دمورات کردستان به خود نیایند و یک نیروی واقعی منسجم و متدح تشکیل ندهند وضع به همین منوال خواهد بود

منبع: المانیتور

نویسنده: فاضل هورامی

ترجمه : خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101