بسیاری تلاش می کنند افزایش رای احزاب ناسیونالیست را در مناطق کردنشین ترکیه توضیح دهند. بسیاری از ناظران آن را از چشم تاثیر تقویت حضور نیروهای نظامی و پلیس در منطقه و نفوذ نهادهای امنیتی می بینند.

مناقشه برانگیزترین نتیجه انتخابات ترکیه در 24 ژوئن 2018 مربوط به منطقه عمدتا کردنشین این کشور در جنوب شرق این کشور است. حزب حرکت ملی ترکیه (MHP) که خطابه های ناسیونالیستی به سختی جایی در میان کردها پیدا می کند، سه برابر شدن آراء خود را در این منطقه مشاهده کرد در حالی که حزب دموکراتیک خلقها که پرچم دار جنبش کردی در این کشور است شاهد کاهش آراء بود.

با توجه به تقابل موجود میان سیاست های دو حزب، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که چرخش و نوسان آراء و نیز پویای های داخلی در ترکیه نمی تواند این پدیده را توضیح دهد. بنابر این، باید به صورتی جداگانه به تحلیل افزایش آراء حزب MHP و کاهش آراء HDP در انتخابات اخیر ترکیه پرداخت.

در ابتدا میزان افزایش آراء حزب MHP در مناطق کردنشین ترکیه به این صورت بیان می شود: در استان وان از 6348 به 16240، در استان موش از 2708 به 7051، در استان دیاربکر از 6619 به 11965، در استان ماردین از 3701 به 10426، در استان شرناخ از 3081 به 9368، در استان حاری از 2232 به 5166 و در استان سرت از 2379 به 5312.

ناظران محلی اشاره می کنند که حزب MHP از سال 2015 تلاش خاصی برای افزایش میزان محبوبیت خود در مناطق کردنشین ترکیه نکرده است. بهار کیلیچ گدیک روزنامه نگار باسابقه در دیاربکر به المانیتور گفت: حزب MHP در آستانه انتخابات 24 ژوئن کمپینی برای آن به راه نیانداخته است. وی با اشاره به دولت باغچه لی، رییس این حزب می گوید:« باغچه لی به هیچ وجه به این منطقه نیامد و در دوران تبلیغات انتخاباتی کمپینی به راه نیانداخت. من همچنین شاهد هیچ گونه فعالیتی از سوی شاخه استانی حزب نبودم .تنها چیزی که دیدم آویزان کردن پوسترهای باغچه لی روی دیوارهای ساختمان های ادارا ت استانی بود.»

عدم برگزاری کارزاهای انتخابتی حزب در این مناطق به همراه تندتر شدن خطابه های ناسیونالیستی تحلیلگران را وادار کرده است تا برای توضیح افزایش آراء این حزب در مناطق کردنشین به دنبال مولفه ها و پویایی های خارجی بگردند.

کمال جان، تحلیلگر و نویسنده در مصاحبه با المانیتور گفت: می توان به دو عامل اشاره کرد؛ افزایش تعداد نیروهای امنیتی در منطقه و نفوذ بوروکراسی امینتی در آن.

وی افزود: « دلیل اول همچنان که بررسی های منطقه ای نشان داده افزایش تعداد نیروهای امنیتی در این مناطق است. همچنین داده هایی وجود دارد که نشان می دهد که گرایش انتخاباتی نیروهای امنیتی از وابستگی به حزب حاکم عدالت و توسعه به سمت حزب MHP تغییر یافته است. البته، این امر به تنهایی نمی تواند افزایش میزان آراء را توضیح دهد اما می تواند سهمی از تفاوت را نشان دهد.»

کمال جان درباره عامل دوم گفت: عامل دوم می تواند نفوذ بورکراسی امنیتی و یا نیروهای موسم به گارد محافظان روستا- نیروهای کرد کمک حال نیروهای امنیتی ترکیه- « در زمینه جابه جا کردن صندوق های رای و کنترل و دستکاری در انتخابات باشد.» ممکن است آنها از این نفوذ به نفع MHP استفاده کرده باشند. هرچند ثابت کردن این قضیه مشکل است اما احتمال آن وجود دارد.»

حزب دموکراتیک خلقها یا HDP نیز سعی در توضیح و تحلیل افزایش آراء MHP در مناطق کردنشین ترکیه را دارد. این مسئله در گزارش انتخابات حزب که در روزهای آینده منتشر خواهد شد منعکس شده است.

آیهان بیلجن، سخنگوی حزب HDP در این باره و در مصاحبه با المانیتور به برگه های موسوم به کد 142 اشاره می کند که به نیروهای امنیتی اجازه می دهد در هر کجا که خواستند رای خود را به صندوق بیاندازند. به نظر وی نیروهای امنیتی به سمتی هدایت شده اند که در مناطق دارای رای کمتر رای بدهند. « در استان هایی مانند شانلی اورفا و ماردین که نسبتا رای ها بالاست، آراء 3000 یا 5000 نیروی امنیتی نمی تواند سمت و سوی نتیجه انتخابات را تغییر دهد اما در حکاری آنها با هدایت تعداد زیادی از نیروهای امنیتی به این منطقه برای انتخاب یک نماینده (خاص) تلاش کردند.»

بیلجن افزود: « عامل دوم رای دادن چندین باره است.» وی با اشاره به این که زمینه سوء استفاده از برگه کد 142 وجود دارد، می گوید این امر به آنها اجازه می دهد بدون این که مسئله مورد بررسی قرار گیرد چندین بار رای بدهند. بیلجن افزود: « سیستمی برای ثبت این گونه رای دهندگان وجود ندارد. ما نمی دانیم که چند نفر در این انتخابات توانسته اند چندین بار رای بدهند.»

افزایش تعداد نیروهای امنیتی در جنوب شرق ترکیه پس از تشدید اقدامات امنیتی در این منطقه از سال 2015 و به دنبال سرکوب گسترده نیروهای کرد در این منطقه از سوی مقامات ترکیه صورت گرفته است. گفته می شود در آستانه برگزاری انتخابات تعداد بیشتری سرباز و پلیس به این منطقه اعزام شده اند و این زمینه را فراهم کرده است تا آنها بتوانند بدون این که رای آنها در مراکز خاص اخذ رای ثبت شود به رای دادن اقدام کنند.

این مسئله در مورد نتیجه آراء HDP انتظارات را از این حزب در این مناطق برآورده نکرد. اگرچه این حزب تلاش کرد از آستانه 10 درصدی ورود به پارلمان بگذرد اما حمایت کردها از این حزب در بحبوحه تبلیغات ناسونالیتسهای دو حزب MHP و AKP کم بود. مهم تر از همه انتظار می رفت که کردهای محافظه کار که از AKP بریده بودند جذب HDP می شدند اما نتیجه انتخابات خلاف آن را ثابت کرد.

از نظر بیلجن، عوامل خارجی را نیز در این قضیه باید در نظر گرفت. مشاهده شد که بیشترین کاهش آرای حزب در مناطقی مانند نصیبین و قزل تپه که بیشترین سرکوب را از سال 2015 تا 2016 به خود دیده روی داده است. وی گفت: « کاهش آراء حزب در این مناطق بین 20 تا 25 درصد است. این مردم دیدند که خانه ها خراب شد و تعدادی خانه های خود را از دست دادند. مهاجرت در این مناطق چشمگیر بود. ما به تحلیل آراء ثبت شده خواهیم پرداخت تا به نتیجه قطعی تری دست پیدا کنیم.»

وی شخصا انتقادی که از حزب دارد این است که HDP با توجه به این که کردها به عنوان کارگران فصلی در تابستان به غرب رفته بودند نتواسته آنها را به پای صندوق های رای بیاورد. وی افزود: « حزب ما همچنین نتوانست از نظر توزیع ناظران خود قدرتمند ظاهر شود.»

سخنگوی حزب دموکراتیک خلقها اضافه کرد که تقریبا همه آرایی که به حساب نیامدند متعلق به HDP بودند. تقریبا حدود 300000 رای HDP در جریان شمارش آراء باطل شدند. این رقم با توجه به این که تعداد آرایی که باعث شد اردوغان بیش از 50 درصد آراء را کسب کرده و از رفتن وی به دور دوم جلوگیری کند فقط 700000 رای بود، چشمگیر است.

تاثیر زیاد عوامل خارجی فضای کمی برای یک تحلیلگر در آنالیز نتایج باقی می گذارد. به نظر نمی رسد نه HDP و نه MHP بر اساس نتایجی که به دست آورده اند، تغییری در سیاست های مربوط به کردها صورت دهند.

کمال جان گفت: « من فکر نمی کنیم حزب MHP بر اساس آراء خود از مناطق کردنشین تغییری در سیاست های خود در قبال کردها انجام دهد. در مقابل، اگر افزایش آراء این حزب بر اساس دلایلی باشد که بررسی کردیم، این به خاطر خطابه های سرسختانه ای بود که در پیش گرفته است.»

وی با تاکید بر تغییر سمت و سوی رای از AKP به MHP گفت: « افزایش دوز ناسیونالیستی حزب AKP به نفع حزب MHP تمام شد.»

بیلجن به نوبه خود تایید کرد که کردها توانسته اند ضعفها و کمبودها را در حزب HDP ببینند اما به این معنی نیست که جایگزین بهتری از HDP وجود دارد. رای دهندگان اعتراضات و انتقادهای خود از HDP را بیان کرده اند و ما به تحلیل آنها نیز خواهیم پرداخت.»

منبع: المانیتور

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101