۱۵ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۶:۵۵

اردوغان وعدۀ آزادی اندیشه می دهد / مراد یتکین

سرویس ترکیه – اردوغان که 17 سال است حکومت ترکیه را رهبری میکند، برای از این به بعد وعدۀ آزادی اندیشه در ترکیه می دهد. اما این وعده اندکی سر در گم کننده است. بهتر است کسی از جانب آقای رئیس جمهور توضیح دهد که آیا این اظهارات محدود به آزادی مذهب و روسری زنان است، یا شامل مسائل گسترده تری است، و روشن کند که مرز آزادی عقیده در موضوعاتی مانند گزارش کردن عملیات پلیس علیه چهره های شناخته شده، سوء استفادۀ جنسی از کودکان توسط رهبران مذهبی، نرخ تورم و بانک های دولتی تا کجا است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در یک سخنرانی پیش از حضور در همایش زنان حزب عدالت و توسعه (AKP) در روز 4 اوت در آنکارا گفت: «از امروز هیچ مبارزه ای برای آزادی باور، آزادی اندیشه و آزادی مذهب صورت نخواهد گرفت. هر کسی در عقیده ای که دارد آزاد است و آزاد خواهد بود بر اساس عقیده اش زندگی کند. در زمینۀ عقاید و باورها، هر کسی هر چیزی را که به آن عقیده دارد بیان خواهد کرد. دیگر هیچ بحثی وجود نخواهد داشت که زنی موهایش پوشیده است یا نه.»

اردوغان یک روز پس از رونمایی از برنامۀ 100 روزه اش در پی انتخابات 24 ژوئن و کسب قدرت های جدید، همۀ قدرت های اجرایی، این وعده را داد. این خیلی خوب است که اردوغان برای از این به بعد وعدۀ آزادی اندیشه در ترکیه می دهد. اما این وعده اندکی سر در گم کننده است.

پیش از هر چیز، وعدۀ آزادی اندیشه ممکن است به کسانی که با سیاست ترکیه آشنایی ندارند چنین القا کند که اردوغان پس از مبارزه ای سخت برای آزادی باور، اندیشه و مذهب، اینک برای نخستین بار است که به قدرت می رسد و از این به بعد همه چیز را درست خواهد کرد. اما او از سال 2002 حکومت ترکیه را رهبری می کند و از آن زمان در همۀ انتخابات ها موفق بوده است. شاید اردوغان انتخابات 24 ژوئن را شروعی تازیه می پندارد، آغاز راستین دوران AKP که در آن نظام حکومتی ریاستی محقق شده است و ما باید این اظهارات اردوغان را خود انتقادی وی از جانب AKP به خاطر 17 سال گذشته بدانیم. شاید اردوغان، سخنگویش ابراهیم کالین و فخر الدین آلتون مدیر روابط عمومی جدید وی، یا ماهر اونال سخنگوی AKP بتوانند دربارۀ این اظهارات برای ما توضیح دهند که به خاطر تأثیر کاهندۀ پارلمان، نظام قضایی و الیگارشی بوروکراتیک که خیلی به آن اشاره می شود یا حتی مزاحمت آنها، شرایطی مهیا نبوده است تا ترکیه از آزادی کامل اندیشه و باور برخوردار شود.

اگر چنین بوده است، من به عنوان یک روزنامه نگار بسیار خوشحال خواهم شد که، برخلاف ده ها تن از همکارانم که به خاطر آن چه در 10 سال گذشته گفته یا نوشته اند به زندان افتاده و اتهامات سنگینی از تروریسم تا جاسوسی علیه آنها طرح شده است، از این به بعد از آزادی کامل اندیشه برخوردار شوم. خوشحال می شوم که قضات و دادستان هایی، از اعضای این شبکه یا آن شبکه، به خاطر طرح چنین اتهاماتی علیه همکاران من مسئول شناخته شوند. من همچنین خوشخال خواهم شد که باور کنم از این به بعد هیچ گروه ایدئولوژیک، فرقه گرا یا گروه سیاسی غیر قانونی در پلیس، قوۀ قضائیه و ارتش نفوذ نمی کند، که نه تنها روزنامه نگاران و نویسندگان را به زندان انداخت تا حکومت منتخب را از مشروعیت بیاندازد، بلکه علیه حکومت نیز دست به توطئه زد.

دوماً، این اظهارات ممکن است برای برخی این گونه جلوه کند که منظور اردوغان از آزادی اندیشه و باور تنها محدود به مسألۀ روسری است، که آیا زنان می توانند یا نمی توانند روسری سر کنند. اما این چیز جدیدی نخواهد بود. مدتی است زنان برای پوشیدن یا نپوشیدن روسری در همه جا آزادند، از مدرسه تا ارتش، از دادگاه تا مناصب دیپلماتیک. بنابراین آزادی اندیشه نباید به سخن گفتن از آزادی روسری پوشیدن زنان محدود شود. این را نیز در نظر بگیریم که اخیراً جماعات غیر مسلمانان، اغلب مذاهب غیر از اسلام سنی، در یک بیانیۀ مشترک اعلام کردند در ترکیه از آزادی مذهبی برخودارند. این اقدام زمانی صورت گرفت که ایالات متحده تلاش می کرد تداوم بازداشت کشیش آمریکایی اندرو برانسون را مسألۀ آزادی مذهبی و مسأله ای میان مسیحیت و اسلام جلوه دهد.

از این رو بسیار مفید خواهد بود که یک سخنگو از جانب رئیس جمهور دربارۀ اظهارات وی در خصوص آزادی اندیشه روشنگری کند: آیا این اظهارات محدود به آزادی مذهب و روسری زنان است، یا شامل مسائل گسترده تری است؟

علاوه بر این، این نیز مفید است که کسی از جانب آقای رئیس جمهور توضیح دهد که مرز آزادی عقیده در موضوعاتی مانند گزارش کردن عملیات پلیس علیه چهره های شناخته شده، سوء استفادۀ جنسی از کودکان توسط رهبران مذهبی، نرخ تورم و بانک های دولتی تا کجا است. این اقدام دست کم می تواند از تماس گرفتن مستقیم یا غیر مستقیم با سردبیران و نویسندگان، مانند آنچه در کشورهای غیر دموکراتیک دیده می شود اما البته در ترکیه نیست، جلوگیری کند. پس از آن همه حکمی که توسط دادگاه های ترکیه صادر شده است، دیگر نیازی نیست به روزنامه نگاران ترکیه گفت که چه چیزی توهین به رئیس جمهور قلمداد می شود. اگا کسی از ما تا کنون یاد گرفته است، دیگر خیلی دیر است.

علی رغم همۀ آنچه گفته شد، بسیار خوب است که از زبان رئیس جمهور می شنویم از این به بعد از آزادی نظر و اندیشه برخوردار خواهیم بود و لذت خواهیم برد.

منبع: حریت

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

اینجا جهنم است / نورجان بایسل*

تأثیر پیروزی اردوغان بر کردها و ثبات منطقه / کمال چومانی

آخرین شانس صلح از نگاه اوجالان (قسمت اول) / بیستون عباسی

آخرین شانس صلح از نگاه اوجالان (قسمت دوم) / بیستون عباسی

آخرین شانس صلح از نگاه اوجالان (قسمت سوم) / بیستون عباسی

آیا سیسه بینگول از کشیش برانسون سالم تر است؟ / سرکان دمیرتاش

ترکیه قصد ندارد از شمال سوریه خارج شود / ریجن

اعراب در اسرائیل، کردها در ترکیه / بیستون عباسی