بسیاری از مردم، مخصوصا جوانان ما با واژه کتاب آشنایی کامل دارند می توانند ساعت ها در مورد فواید آن حرف های قشنگی بزنند و کتاب را بهترین دوست بشر معرفی کنند؛ دوستی که می تواند اوقات فراغت ما را سالم و مفید پر کند، دوستی که با زبان بی زبانی هر آنچه که در درون دارد به ما می گوید و می آموزد. دوستی که هیچ توقعی جز توجه و خوانده شدن ندارد و هر وقت که به آن احتیاج داشته باشیم در کنار ماست. ما مردم درباره کتاب و فواید آن خوب حرف می زنیم. ولی با خود آن بیگانه ایم. اغلب دانش آموزان و دانشجویان ما، «مطالعه» را در دایره خواندن کتاب های درسی و کمک آموزشی محدود کرده اند و نداشتن وقت کافی را بهانه قدم نگذاشتن به خارج از این محدوده ذکر کرده اند که البته می دانیم این فقط یک توجیه است.
گروه دیگری از مردم قیمت بالای کتاب را بهانه و توجیه گریز از مطالعه قرار داده اند. آن ها کتاب را کالایی گران و لوکس می پندارند که در سبد مصرف خانواده نمی تواند جایگاه شایسته ای داشته باشد.
آیا به راستی کتاب با توجه به دشواری تولید، ارزش و ماندگاری آن کالای گرانی است؟
اگر مراحل تولید و نشر کتاب، از مرحله شکل گیری فکر اولیه در ذهن مولف یا مترجم، کتابت، بازبینی و بازنویسی و ویرایش تا حروف چینی، تصحیح، نمونه خوانی، صفحه آرایی، فیلم و زینک، چاپ، صحافی و توزیع و دردسرهای مجوز ارشاد را در نظر بگیریم، و ماندگاری و تاثیر آن را مثلا با یک وعده «پیتزا» مقایسه کنیم و قیمت آن را با هم بسنجیم، قطعا هر ذهن منصفی به این نتیجه خواهد رسید که کتاب ، ارزان به دست خواننده اش می رسد. قطعا این دلایل فقط توجیه است و دلیل کتاب نخواندن و گریز ما از مطالعه، گرانی این کالا نیست، بلکه هنوز فرهنگ مطالعه کتاب در جامعه جا نیفتاده و هنوز ارزش و قدر و سودمندی کتاب را نمی دانیم. شاید یکی از دلایل رویکرد اندک مردم به کتاب، اطلاع رسانی ناکافی و تبلیغ اندک در این حوزه باشد.
وقتی که یک کالای مصرفی جدید مثلا خمیردندان، صابون، ماشین لباسشویی یا ماکارونی به بازار می آید، موج تبلیغات و معرفی آن کالا از رادیو و تلویزیون و روزنامه ها و تابلوهای شهری به سوی مصرف کنندگان سرازیر می شود، اما برای معرفی کتاب های تازه منتشر شده چنین تبلیغات و تلاشی صورت نمی گیرد.
مردم از یک سو گران بودن قیمت کتاب و کم بودن درآمد را بهانه می کنند و کتاب نمی خرند و از طرفی بخشی از درآمد خود را صرف خرید کالاهای غیر ضروری می کنند و در بودجه زندگی خود کمترین اعتباری برای خرید کتاب اختصاص نمی دهند. طبق بررسیهای انجام شده کشور ما در مقایسه با کشورهای پیشرفته و حتی سایر کشورهای جهان سوم، پایین ترین سرانه را از نظر مطالعه و کتابخوانی دارا می باشد. بیائید بهانه ها را برای نخواندن کتاب دور بریزیم و با کتاب که هنرمندان آن را مهم ترین اختراع بشر می نامند، آشتی کنیم.
زیبا هوشمند