ترکیه و ایالات متحده آمریکا منافع زیادی در سوریه دارند که با هم هم پوشانی دارند. هر دو می خواستند که از دست بشار اسد رییس جمهور سوریه خلاص شوند و هر دو در مبارزه با داعش با هم همکاری کردند اما این داستان موفقیت آمیز نبود زیرا ایالات متحده آمریکا ترجیح داد به جای همکاری با ترکیه، با جنگجویان کرد وابسته به یگان های مدافع خلق یا ypg همکاری کند.

آمریکا به طور وسیعی در جریان مبارزه با داعش با کردها همکاری کرد و بنابر این باور دارد کردها جنگ آزموده و موثر بوده و شرکای کارآزموده ای هستند.

آنچه که باعث نارضایتی ترکیه شد تنها همکاری آمریکا با نیروهای کرد نبود بلکه تامین سلاح و تجهیزات برای نیروهای ypg نیز به این نارضایتی دامن زد. آنکارا از هدف غایی سیاست آمریکا در قبال کردهای سوریه آگاه است؛ آمریکا می خواهد از ypg به عنوان اهرمی به منظور داشتن موضعی قدرتمندتر در زمانی که شاهد مذاکرات گذار به سمت دموکراسی در سوریه هستیم، استفاده کند.

آنکارا همکاری میان آمریکا و ypg را خیانت واشنگتن به همپیمانی فرض کرد که دومین ارتش بزرگ را در نهاد ناتو داراست و سازوکارهای دفاعی خود را هر وقت در این منطقه پرتنش جهان لازم باشد در اختیار این کشور می گذارد.

علیرغم وجود تشابه در منافع ترکیه و آمریکا، تفاوت های اساسی در منافع این دو کشور وجود دارد. در مورد سوریه، مسئله کردها باعث ایجاد تنش عمده میان آنکارا و واشنگتن شده است.کردها می خواهند روی فرصتی که بحران سوریه در اختیار آنها قرار داده، برای ارتقا موقعیت خود در جهت ایجاد تمرکززدایی، تاسیس کانتون ها در شمال سوریه، به دست آوردن خودمختاری در داخل مرزهای سوریه و در نهایت در درازمدت برای کسب استقلال سرمایه گذاری کنند.

چندین دلیل برای حمایت آمریکا از کردهای سوریه وجود دارد: اولا، کُردها پر جمعیت ترین اقلیتی هستند که فاقد کیان مستقلند. جمعیت قابل توجهی در کشورهای ترکیه و سوریه زندگی می کنند. همه این کشورها هدف های جذابی برای اعمال قدرت ابرقدرت ها در جهان مانند آمریکا و روسیه ایجاد می کنند. آنها امیدوارند این منطقه را در راستای منافع ملی خود شکل دهند.

دلیل دوم نقشی است که کردها در بحران سوریه ایفا می کنند. آنها از قبل هم نسبت به تاسیس کانتون های خودمختار در شمال سوریه مانند جزیره، کوبانی و عفرین اقدام کرده اند هرچند کانتون عفرین این اواخر به دست ارتش ترکیه سقوط کرد. کردها در حال مذاکره با دمشق پیرامون همکاری دو طرف هستند و ممکن است در صورت توافق طرفین، علیه تمام گروه های مخالف مسلح در استان ادلب به کار گرفته شوند.

دلیل سوم امنیت اسرائیل است. کردها تلاش می کنند که خود را در منطقه به عنوان گروهی که سکولارترین رفتار را دارند نشان دهند؛ آنها سیاستی متفاوت با کشورهای عربی در مقابل اسرائیل به نمایش می گذارند. ممکن است آمریکا وجود یک کیان مستقل کردی در منطقه را وزنه ای در برابر کشورهای عربی بداند که اطراف اسرائیل را گرفته اند.

در اینجا تفاوت های اساسی میان سیاست ترکیه در قبال کردها با رویکرد آمریکا نسبت به آنها دارد. ترکیه با تقویت موقعیت کردها در سوریه مخالف است زیرا ممکن است که کردها به پاک سازی نژادی دست بزنند و ترکمان ها و اعراب را از این مناطق بیرون کنند همان طور که سه سال قبل در مورد کوبانی این اقدام را انجام دادند. دلیل دوم این است که ایجاد نهاد کردی در شمال سوریه ترکیه را از قلمرو سوریه جدا می کند و در نهایت، ممکن است باعث شود کردهای سوریه تبدیل به الگویی برای کردهای ترکیه شوند و آنها هم به فکر اشتقلال خود بیفتند.

همکاری میان ترکیه وآمریکا در منبج آن طور که ترکیه انتظار داشته پیشرفت نکرده است زیرا آمریکا در اجرای نقشه راه منبج که سه ماه قبل در مورد آن توافق حاصل شد، به کندی عمل می کند. کردها ممکن است نسبت به اخراج خود از منبج در حالی که آنها بودند که این شهر را از دست داعش خارج کردند، اعتراض کنند.

علیرغم همه این نگرانی های مشروع ترکیه، این کشور باید درک کند که مسئله کردها حتی اگر ترکیه را ناراحت کند دچار تحول و حرکت خواهد شد.

رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه در جریان نشست روزجمعه در تهران مسئله ظهور نهاد کردی درشرق رود فرات را تحت حمایت آمریکا مطرح کرد. آمریکا اشتیاق دارد که مناطق تحت کنترل کردها را در شمال شرق سوریه که بخش مهمی از منابع آب و نفت سوریه را در خود دارد در اختیار داشته باشد. آمریکا همچنین ممکن است به دنبال فرصتی برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در این مناطق باشد. آمریکا همین اقدام را در سال 1991 در شمال عراق اجرا کرد. چنین اقدامی به معنای یک کابوس برای تنرکیه خواهد بود زیرا چنین اقدامی به معنی آغاز ایجاد منطقه ای خودمختار برای کردها در شمال سوریه خواهد بود.

ایران ممکن است در این نشست از ترکیه حمایت کرده باشد زیرا دوست ندارد آمریکا در این منطقه حضور داشته باشد.

شاید روسیه در حالی که مشکل ادلب در حال وارد شدن به مرحله ای خطرناک است اولویت را به کردها ندهد، اما این کشور نیز نمی خواهد شاهد ایجاد یک نهاد تحت حمایت آمریکا در سوریه باشد.

ظهور یک نهاد کردی در شمال سوریه برای ترکیه خط قرمز محسوب می شود. باید دید که ترکیه برای جلوگیری از اتفاق افتادن چنین رخدادی چه کار خواهد کرد.

منبع: عرب نیوز

نویسنده: یاشار یاکیس، وزیر خارجه سابق ترکیه و از بنیانگذاران حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101