به گزارش کردپرس، جنبش تغییر یا گوران، بزرگ ترین حزب اپوزیسیون در اقلیم کردستان عراق است. جنبش تغییر که توسط نوشیروان مصطفی، معاون سابق رهبر حزب اتحادیه میهنی در سال 2009 بوجود آمد، خود را وقف اقدامات اصلاحی در اقلیم کردستان عراق کرده است و اعضای آن سوگند یاد کرده اند که با فساد، خویشاوندسالاری و ناعدالتی های اجتماعی مبارزه کنند. اما با وجود نارضایتی گسترده از دو حزب بسیار پرنفوذ اقلیم کردستان عراق یعنی اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان عراق، این جنبش نتواسته است چالش دامنه داری علیه این حکومت دو حزبی اتحادیه میهنی-دموکرات کردستان راه بیاندازد.

به نظر می رسید که تا زمان برگزاری انتخابات پارلمانی امسال در اقلیم کردستان، ستاره بخت جنبش تغییر همچنان در حال فروغ بوده است. این حزب در انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان در سال 2009 توانست از مجموع 111 کرسی پارلمان، 25 کرسی کسب کند. سال بعد، 8 عضو این حزب به عنوان نمانیده آن در پارلمان عراق پذیرفته شدند. با این حال، محبوبیت این حزب در طی یک دهه گذشته روبه افول بوده است. جنبش تغییر به صورتی برجسته افول خود را نشان داد و در انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان در سال 2018 تنها 12 کرسی کسب کرد. اما حزب دموکرات کردستان در مقایسه با آن، با کسب 45 کرسی خود را به عنوان بزرگترین حزب نشان داد و اتحادیه میهنی کردستان عراق نیز 21 کرسی را مسجل کرد.

افول و کاهش محبوبیت جنبش تغییر دلایل گوناگونی دارد. اولا، تصمیم این حزب برای پیوستن به کابینه دولت اقلیم کردستان علیرغم تهمت هایی که شخص نوشیروان مصطفی و دیگر اعضای برجسته این حزب به دولت اقلیم کردستان در ارتباط با فساد می زدند، به وجه این حزب لطمه زد و رای ددهندگان را نسبت به مشروعیت و تاثیرگذار بودن آن به عنوان یک حزب اپوزیسیون به شک انداخت. همچنین نقطه ثقل بی اثر کردن اعتبار این حزب نزدیکی آن با حزب اتحادیه میهنی بود. توافق دباشان میان اتحادیه مینی و جنبش تغییر که با هدف ایجاد زمینه ادغام دو حزب صورت گرفت، یک اشتباه بود زیرا از نظر رای دهندگان این مسئله نشانه نادیده گرفته شدن نقدهای جدی علیه اتحادیه میهنی از سوی جنبش تغییر بود.

اما همزمان که جنبش تغییر در فکر یک اقدام غیرمحتاطانه و تشکیل ائتلاف با حزب اتحادیه میهنی بود، اقدام به دشمنی غیرعقلانی با حزب دموکرات کردستان نیز کرد.

تنش میان جنبش تغییر (گوران) و مسعود بارزانی، رییس سابق اقلیم کردستان عراق بر سر زمان و چگونگی کناره گیری وی هنگام برگزاری جلسه پارلمان از سوی یوسف محمد، نماینده جنبش و رییس پارلمان اقلیم کردستان به اوج خود رسید. مخالفت یوسف محمد با درخواست آمریکا، بریتانیا و سازمان ملل و نیز فشارهای داخلی برای به تعویق انداختن تلاش مذکور، به کنار رفتن مسعود بارزانی از قدرت کمک کرد اما جلوگیری مسعود بارزانی از بازگشت یوسف محمد به پارلمان در اربیل، از نظر کردهای خارج از استان سلیمانیه- که پایگاه اصلی جنبش تغییر بود- به منزله ضعف وی و عدم تاثیرگذاری او بر قدرت بود. بنابر این، بسیاری از کردهایی که در انتخابات قبلی در استان اربیل و دهوک به این حزب رای داده بودند، جنبش تغییر را در جریان انتخابات پارلمانی اخیر اقلیم کردستان (30 سپتامبر 2018) تنها گذاشتند و به آن رای ندادند.

عامل دیگری که بر افول رو به افزایش جنبش تغییر کمک کرده است تنش میان اعضای سابق اتحادیه میهنی و اتحاد اسلامی در داخل حزب جنبش تغییر است. آنها دیدگاه های متقابلی درباره جنبش دارند و تقابل دیدگاه های آنها روند تصمیم گیری در داخل جنبش را پیچیده کرده است.

خارج از حوزه سیاسی هم، بسیاری از کردهای عراق به دلیل شکست جنبش تغییر در ایجاد هر گونه تغییری در سیاست های منطقه ای اقلیم کردستان عراق حتی در هنگام پیوستن حزب به دولت اقلیم کردستان، از آن ناراضی هستند.

در واقع، گوران در دوران حضور در دولت ائتلافی هیچ اقدامی در جهت پیشبرد اهداف اعلام شده خود در دولت انجام نداد. برای مثال، علیرغم جایگاهش در دولت اقلیم کردستان، اقدامات جدی برای رونق دادن پروژه های زیرساختی معیوب و ناکارآمد در سلیمانیه و گرمیان انجام نداد.

مهم تر از همه، فوت نوشیروان مصطفی بنیانگذار جنبش تغییر در سال 2017، به شهرت آن ضربه زد. نوشیروان مصطفی از ترس این که در صورت سند زدن دفتر اصلی آن به نام حزب جنبش تغییر، حکومت اقلیم کردستان عراق می تواند آن را غصب کند، سند آن را به نام خودش زد. اما بعد از مرگ او، این منطقه در سلیمانیه به جای این که به اموال حزب تبدیل شود، به پسرانش رسید. انتقال سند مقر اصلی گوران به نام دو پسر نوشیروان مصطفی با نگاه منفی بسیاری روبه رو شد و آنها به نوعی این اقدام را دورویی توصیف کردند.

با همه اینها، باید شکست های گوران را نیز در سایه چالش هایی که سیستم سیاسی کردها را تحت تاثیر قرار داده، بازخوانی کرد. در واقع، همه احزاب کرد در اقلیم کردستان از عدم وجود زیرساخت دموکراتیک و نیز منابع درآمدی قابل اتکا رنج می برند. بنابر این، وقتی که یکی از احزاب کرد دچار مشکلاتی می شود رهایی یافتن از آن و بازگشت به وضعیت پیشین برایش دشوار می شود.

با وجود این، این مسائل باعث شد که برخی اعضای گوران از طریق حساب های ناشناس فیس بوک حزب را مورد انتقاد قرار دهند. بدتر از همه، نتایج انتخابات اخیر نشان داد تعداد آرای کل جنبش تغییر نسبت به انتخابات گذشته 60 درصد کاهش داشته است. در حقیقت، حمایت از این حزب حتی در حلبجه و سلیمانیه نیز کاهش یافته است.

با این وجود، به نظر نمی رسد که رهبران جنبش تغییر این نشانه های نارضایتی را جدی گرفته باشند. هنوز این مسئله که چرا از تعداد هواداران آن کاسته شده و یا حزب تعدادی از رهبران خود را از دست داده مورد تحقیق قرار نگرفته است. به جای آن، کسانی مانند محمد حاجی که به حزب دموکرات کردستان پیوسته و یا هیوی هیاف، عضو شورای استانی اربیل که بعد از رای نیاوردن در جریان انتخابات 2018 از این حزب رفته است را صرفا به خیانت و یا پیروی از حزب دموکرات کردستان و یا اتحادیه میهنی متهم می کنند.

با وجود همه اینها، این حزب همه چیز را از دست نداده است. حزب گوران هنوز از حمایت هوادارانی برخوردار است که بر توانایی گوران در به چالش کشیدن دو حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی که آنها نیز به نوبه خود دارای مشکلاتی هستند، باور دارند. با این حال، اگر جنبش تغییر می خواهد به وضعیت گذشته خود به عنوان یک حزب و نیروی مبارزه با فساد باز گردد، باید قدم های جدی در راستای رفع دغدغه های رای دهندگان بردارد.

منبع: انستیتو واشنگتن برای خاورمیانه

نویسنده: هاوکار عبدالله عزیز، پژوهشگر و روزنامه نگار مستقل در اقلیم کردستان عراق

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101