به گزارش خبرنگار کردپرس، شهرستان قروه با اقلیم و توده هوایی سرد و نیمه خشک از نظر تقسيمات حوزه هاي آبخيز جزء سرشاخه هاي حوزه آبخيز سد سفيد رود است که به دو زيز حوزه اصلي شور و تلوار تقسيم مي شود.

ميزان بارندگي ساليانه با احتساب ميانگين 341 ميلي متر در سال برابر 939 میلیون مترمکعب است که رواناب حاصل از آن ميزان 32 درصد برابر 300 میلیون مترمکعب است. همچنین ميزان نفوذ آب ساليانه با احتساب ضريب 40 درصد برابر 375 میلیون مترمکعب بوده که تبخير و تعريق حاصل بارش با احتساب 28 درصد برابر 263 میلیون مترمکعب است.

باتوجه به این مسئله و اینکه قروه در شرق استان بوده و از نظر منابع آبی در معرض تهدید جدی قرار دارد اجرای یکسری برنامه ها برای بهبود وضعیت منابع طبیعی و حفاظت از منابع آبی ضروری است.

یکی از همین برنامه ها که اخیراً در دستور کار قرار گرفته مربوط به عملیات آبخیزداری و بیولوژیکی منابع طبیعی است که از ابتدای فصل پاییز سال جاری در سطح استان کردستان آغاز گردیده و در این میان در شهرستان قروه هم این مهم در زیر حوزه آبخیز چمقلو روستای پیرباباعلی در طرح اجرا قرار دارد.

در همین راستا رئیس منابع طبیعی قروه در گفت و گو با خبرنگار کردپرس به توضیحی در این مورد و تأثیر آن بر وضعیت منابع طبیعی، منابع آبی، کشاورزی و مراتع پرداخت.

به گفته «بهزاد شریفی پور» این عملیات که از ابتدای پاییز سال جاری آغاز شده در راستای مدیریت بهتر منابع آبی، حفظ منابع طبیعی و کاهش هزینه در دو بخش مکانیکی و بیولوژیکی با اعتباراتی از صندوق توسعه ملی اجرا می شود.

عملیات مکانیکی

شهرستان قروه دارای ناهمواريهایي همانند ارتفاعات، تپه ماهورها و دشت هاي مسطح است و همچنین از اراضي کشاورزي و دشت حاصلخيز می توان به عنوان استعدادهای این منطقه نام برد. رئیس منابع طبیعی قروه ضمن بیان این مطلب به بادخيز بودن منطقه و همچنين وجود چاه ها و اراضي مزروعي اشاره کرد و اجراي طرح هاي صنوبرکاري به عنوان بادشکن مزارع و همچنين ترويج زراعت چوب را در این زمینه مفید دانست.

«بهرام شریفی پور» با اشاره به طرح های آبخیز و آبخوان داری در دست کار از اجرای عملیات مکانیکی با سازه سنگی- ملاتی در سطح 424 مترمکعب و سازه گابیونی رسوب گیر در سطح هزار و 887 مترمکعب گفت.

این عملیات مکانیکی شامل 14 سازه رسوب گیر گابیونی برای حمل رسوبات و 4 سازه سنگی- ملاتی که علاوه بر رسوب گیری نوعی تغذیه مصنوعی به حساب می آید بوده و برای اجرای آن اعتباری بالغ بر 580 میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

هرچند مطابق اظهارات این مقام مسئول فعلاً طرح های مربوط در حوزه روستای پیرباباعلی شناسایی و اجرا می شود اما در صورت تخصیص اعتبارات در آینده می توان همه حوزه ها را پوشش داده و به سراغ آبراهه های اصلی رفت.

این یعنی بندهای بزرگ ایجاد کردن تا چاه های اطراف و اکناف حوزه هم منتفع شوند. همچنین با این کار بالغ بر 50 هزار تا صد هزار مترمکعب آب تزریق می شود به آبخوان و به نوعی مدیریت آب به صورت بهتری صورت می گیرد.

بنابه گفته های «شریفی پور» ميزان فرسايش در حوزه آبخيز شهرستان4 میلیون و 699 هزار و 28 تن با رسوب یک میلیون و 602 هزار و 66 تن در سال بوده و نسبت رسوبي که از حوزه خارج مي شود 48 درصد است. همچنین این رسوبات شامل 40 درصد دانه درشت و 60 درصد ريزدانه است.

عملیات بیولوژیکی

شهرستان قروه از نظر پوشش گياهي، مرتعي بوده و فاقد پوشش گياهي جنگلي است. مراتع شهرستان با 167 هزار هکتار در واقع 54 درصد مساحت کل شهرستان را شامل می شود.

رئیس منابع طبیعی قروه ارزش اقتصادي مراتع شهرستان را با توليد 46 هزار و 760 تن علوفه، 96 ميليارد ريال در سال عنوان کرد و این میزان را در بخش زیست محیطی بیش از 581 میلیارد ریال دانست و همچنین از ارزش 290 میلیارد ریالی غیرعلوفه ای مراتع در سال گفت.

«شریفی پور» از تعداد خانوار بهره بردار مرتعي در شهرستان با 8 هزار و 397 خانوار به جمعيت 67 هزار و 176 نفر گفت و ميزان وابستگي بهره برداران به منابع طبيعي در شهرستان را 87 درصد اعلام کرد.

او همچنین به اکوسيستم هاي شهرستان اشاره کرد. که شامل دشتي که غالب آن زراعت ديم و آبي، اکوسيستم هاي تپه ماهوري که تلفيقي از زراعت ديم و مراتع نيمه تراکم و کم تراکم و در نهايت اکوسيستم هاي کوهستاني که از مراتع تراکم و نيمه تراکم تشکيل شده است، هستند.

در همین راستا عملیات بیولوژیکی شامل کپه کاری مراتع در سطح صد هکتار از مراتع حوزه آبخیز چمقلو روستای پیرباباعلی شهرستان قروه آغاز و اجرا شده ایت. این بخش از عملیات به گفته «شریفی پور» به نسبت بخش مکانیکی آن از اهمیت بالاتری برخوردار است و این اهمیت اگر به مشارکت و همکاری و حمایت مردم برسد دو چندان خواهد شد.

عملیات پروژه کپه کاری و کشت مستقیم در مراتع در واقع برای شیب های موجود است که علاوه بر اینکه در بحث فرسایش خاک و کنترل روان آبهای سطحی نقش دارد، می توان در کاهش رسوبات ناشی از رواناب ها هم کار کرد. باید گفت که جهت شيب شهرستان جنوب به شمال و ميانگين آن 10 درصد است.

در این عرصه ها گونه های مرتعی و دامی کشت می شود که خاصیت علوفه ای برای بهره برداری دام ها داشته و باعث تثبیت و احیای تجدید حیات گونه های گیاهی خواهد شد.

برای طرح بیولوژیکی اعتبار 228 میلیون ریال از صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده است.

تأثیر طرح های آبخیزداری

رئیس منابع طبیعی قروه در ادامه به وضعیت شهرستان از نظر سیل پرداخت. «بهزاد شریفی پور» با بیان اینکه قروه از نظر سيل خيزي وضعيت بحراني ندارد، عنوان کرد: ضلع شرقي قروه نسبت به ساير مناطق از لحاظ سيل خيزي نيمه بحراني است.

او به عوامل سيل خيزي شهرستان اشاره کرد. عواملی همانند حساس بودن خاک بعضي از زير حوزه ها به فرسايش، رگبارهاي تند، تجاوز به حريم آبراهه ها و تبديل حريم ها به زمين هاي زراعي، پوشش ضعيف گياهي و شيب هاي تند و پائين بودن زمان تمرکز در فيزيوگرافي حوزه ها.

به گفته «شریفی پور» پیش بینی می شود در اجرای عملیات آبخیز و آبخوان داری حوزه های برخوردار علاوه بر کنترل رسوبات قابل حمل حاصل از روان آب سطحی و فرسایش خاک به تغذیه سفره های زیرزمینی هم کمک شایانی شود. این مسئله همچنین به کاهش ریزگردها و جلوگیری از بیان زایی هم می پردازد.

باید دانست که خاک، زمین، آب، جنگل و مراتع حوضه های آبی؛ پنج مؤلفه مهم منابع طبیعی بوده که وامدار یکدیگر، مدیریت پذیر اما تفکیک ناپذیر هستند./

^* گفت و گو: زیبا امیدی فر