به گزارش خبرگزاری کردپرس در یادداشت مصطفی بیگی (رودوس فیلی) آمده است:

همانگونه که در فرهنگ عامه‌ی فارسی از "پنج"، همانند یک عدد رمزگونە و مقدس، زیاد استفاده می‌شود، در فرهنگ عامه‌ی کُرد نیز از این عدد زیاد استفاده می‌شود اما در برابر آن و شاید بشود گفت به موازات آن "شش/ شەش" بە عنوان یک عدد رمزگونە و مقدس استفادە می‌شود.

مثلا در نام "شەش دار/ شش درخت" کە یک منطقەی جنگلی وسیع در حومە‌ی شهر ایلام با هزاران درخت، "شەش/ شش" بە معنای زیاد است و نە عدد "شش" و همچنین در نام بخشی از کوە "رنو: بهمن و گردنەی برفگیر" کە بین ایلات ایلامی "پشتکوە، فیلی/ فەیلی" و ایل کلهر، حائل بودە، کوە "شەش کەلان/ شەش کەل" بە معنای "شش شکاف کوە" وجود دارد کە شکافهایی بە صورت دندانە‌دندانە‌ای وجود دارد و جنگ معروف رنو بین ایلامیان و لشکر متحد رضاشاە و ایل کلهر در آنجا رخ داد و ولایت مستقل پشتکو فیلی، کە در حدود چهارصد سال قدمت داشت سرنگون شد و پشتکوە بە عنوان بخشی از ایالت پنجم و استان کرمانشاهان قلمداد شد.

در اینجا هم "شەش/ شش" بە معنای"زیاد" بە کار رفتە است.

در فصل زمستان کُردی کە متناسب با اقلیم گرمسیری و کوهستانی است، بجز از نوروز کە بهار تقویمی و جشن تحویل سال بودە و کُردها آن را بە عنوان روز نو شدن بە علت پیروزی کاوە آهنگر "کُرد" بر ضحاک مار بە دوش "بە زعم آنان لبنانی" می‌دانند و کُردهای کانتون عفرین سوریە "روژاوا"، کاوە را کُرد و ناجی خود می‌دانند، یک بهار اقلیمی هم وجود دارد کە بە علت اقلیم متنوع کوردی، در طول هجدە روز "سە شش" جشن گرفتە می‌شود و بە وهار کُردی معروف است.

هر کدام از این شش روز را یک "شەشڵە/ شەش ڵە" بە معنای "شش کوچک" می‌دانند کە اولین آن در شش روز آخر دی‌ماە است کە بە جشن یلدا "جشن شب زایش خورشید" یا "شەو ئەوەڵ وهارە" ، "نوو وهارە"، "ەو ئەوەڵ قارە" یا همان "شب‌چلە" ختم می‌شود و دو شش‌روز دیگر پس از آنند و این بە تناوب تا هجدهم بهمن‌ماە طول می‌کشد.

این جشن بیست روزە را مشخصا "وهار کوردی / وەهار کُردی/ بهار کُردی" می‌گویند کە اقلیمی است و جدا از نوروز یا اول‌بهار رسمی.

در ایلام، باور عمومی بر این است کە ننە‌سرما تمام تلاشش را می‌کند و آخرین زور سرما در این روزهاست و پس از آن زمین نفس می‌کشد و وقت کشت و کار شروع می‌شود.

"داڵگ ئەوەڵ وهارە" شخصیت سمبولیک همانند "بابا نوئل" است کە در این مدت بە همەی خانەها سرمی‌زند و بە آن خانەها برکت می‌آورد و در این مدت نیز از آش و یا شیربرنج آنها می‌خورد و بە آن برکت می‌دهد.

پی نویس: با تشکر از دوست عزیزم "رضا آبی" کە در تدقیق این تقویم محلی، یاری‌ام دادند.