منطقۀ خودگردان تحت کنترل کردها در شمال و شرق سوریه، که با نام «روژاوا» شناخته می شود، از درگیری های هشت سالۀ سوریه و نبرد خونین مبارزان کرد با دولت اسلامی عراق و شام (داعش)، که بخش بزرگی از منطقه را به تصرف خود در آورده بود، بیرون آمده است.
در این درگیری ها، مظلوم کوبانی فرماندۀ قوی و تسلیم ناپذیر ارتش دموکراتیک سوریه، به عنوان یکی از رهبران کلیدی مبارزه با داعش، به شهرت بین المللی رسیده است.
اما اختلاف نظر دربارۀ این مرد که برای ائتلاف بین المللی ضد داعش به سادگی به عنوان «ژنرال کوبانی» شناخته شده است، خطوط مبهمی را منعکس می کند که در منازعۀ طولانی مدت، پیچیده و چند وجهی سوریه ترسیم شده اند. کوبانی با نام «شاهین چلو» نیز شناخته می شود؛ نامی که او به خاطر ارتباطش با حزب کارگران کردستان (PKK) در فهرست تروریست های تحت تعقیب ترکیه دارد.
کوبانی عضویت در PKK را انکار می کند، اما حتی واشنگتن نیز می پذیرد که PKK و ارتش دموکراتیک سوریه از طریق یگان های مدافع خلق (YPG)، گروه شبه نظامیان کرد که بخش اصلی ارتش دموکراتیک را تشکیل می دهند، پیوندهایی با هم دارند.
با توجه به تحولات اخیر سوریه که احتمال حملۀ نظامی ترکیه به کردستان سوریه را مطرح می کند، ارگون باباخان از پایگاه خبری – تحلیلی احوال دربارۀ وضعیت فعلی و آیندۀ بحران با کوبانی گفتگو کرده است.
کوبانی گفت: «دیگر جامعه ای به نام سوریه باقی نمانده است. داعش این کشور را ویران کرد و عرب ها نابود شدند.»
کوبانی دربارۀ تهدید جدی حملۀ نظامی ترکیه به کردستان سوریه، جایی که نیروهای آمریکایی نیز در کنار کردها حضور دارند، اجازه نمی دهد خوش بینی بر واقع گرایی چیره شود.
او گفت: «ایالات متحده شریک استراتژیک ترکیه است. این کشور با ما تنها یک شراکت تاکتیکی برای شکست داعش دارد.» با وجود این کوبانی افزود ترکیه نمی تواند انتظار داشته باشد عملیات موفقیت آمیز خود را علیه کرد ها در منطقۀ محصور عفرین در شمال غربی سوریه که سال گذشته انجام داد، تکرار کند.
او گفت: «عفرین و مناطق شرق رودخانۀ فرات به هیچ وجه مانند هم نیستند. امکان ندارد آنچه در عفرین روی داد اینجا نیز اتفاق بیفتد.»
ژنرال گفت این بدان معنا است که اگر ایالات متحده در مقابل خواست ترکیه تسلیم شود و اجازۀ انجام عملیات را به ترکیه بدهد، ارتش دموکراتیک سوریه با همۀ توان و امکانات خود پاسخ خواهد داد بدون توجه به این که ترکیه به کجا حمله می کند.
با وجود 600 کیلومتر مرز (در حال حاضر) میان دو طرف، دورنمای چنین جنگی سهمناک خواهد بود.
کوبانی گفت: «جنگ از منبج (در شمال سوریه) تا ادلب (استان تحت کنترل شورشیان در غرب سوریه) نیز جریان خواهد داشت. ما همه را از تصمیم خود آگاه کرده ایم، آمریکا این را می داند و ترکیه نیز اطلاع دارد.» وی افزود این یعنی آغاز جنگ داخلی دوم در سوریه.
به این ترتیب عملیات نظامی ترکیه برای اهداف ایالات متحده در منطقه فاجعه بار خواهد بود.
کوبانی گفت: «ترکیه می خواهد مرز را به نقطه ای برساند که خود می خواهد و مراکزی را (در مناطق شمالی سوریه هم مرز با ترکیه) به کنترل خود در آورد. در این صورت جنگی در می گیرد که پایانی ندارد تا وقتی که ترکیه به طور کامل خارج شود.»
او گفت نتیجۀ این اقدام عقب کشیدن مبارزان از نبرد مشترک با داعش است؛ وضعیتی که شدیداً به عملیات آسیب می زند و خطر سر بر آوردن مجدد گروه های افراط گرای تروریستی را افزایش می دهد.
ژنرال کوبانی گفت: «مبارزه با داعش همچنان، عمدتاً در دیرالزور و رقه، ادامه دارد. اگر ترکیه حمله کند نبرد متوقف خواهد شد و داعش قدرت خواهد گرفت. حکومت [مرکزی سوریه] وارد این مناطق خواهد شد. ایالات متحده این را نمی خواهد و به همین خاطر فشار زیادی روی ترکیه است، زیرا ممکن است عملیات در جریان را تحت تأثیر قرار دهد.»
ژنرال کرد تأکید کرد این بیش از آن که مشکل کردهای سوریه باشد، مشکل آمریکایی ها است.
او گفت: «ما مبارزه خواهیم کرد و این جنگ جنگ بزرگی خواهد بود. ما برای جنگ آماده ایم. ترکیه به مدت چند هفته ما را تحت فشار قرار خواهد داد و اقدامات تحریک آمیزی انجام خواهد داد، اما من احتمال تجاوز نظامی را اندک می بینم. اگر [رئیس جمهور ترکیه رجب طیب] اردوغان جنگ را آغاز کند، اشتباه بزرگی مرتکب خواهد شد... این جنگ آن گونه که وی فکر می کند پیش نخواهد رفت.»
نیروهای ترکیه در امتداد مرز مستقر شده اند، اما در طرف دیگر نیز ارتش دموکراتیک سوریه مواضع خود را تقویت کرده و اقدام به احداث استحکامات و حفر خندق و تونل های دفاعی کرده است. کوبانی گفت تنش چشمگیری بر فضا حاکم است و چنین احساس می شود که یک جرقه کل منطقه را شعله ور خواهد کرد. او افزود علی رغم این واقعیت، موضع ایالات متحده برای یافتن راهی به منظور جلوگیری از درگیری مثبت بوده است.
ژنرال کوبانی گفت اواخر سال گذشته هنگامی که اردوغان تهدید به حمله کرد، واشنگتن مداخله کرد اما این او و ارتش دموکراتیک بوده اند که درخواست تماس دیپلماتیک کرده اند.
کوبانی گفت جیمز جفری نماینۀ ویژۀ ایالات متحده در امور سوریه از ورود به این موضوع خرسند بود. اما استدلال آنکارا قانع کننده نبود و برآیند آن این است که آنکارا وجود یک مدیریت خودگردان عمدتاً کردی را در همسایگی خود به عنوان یک تهدید می بیند.
درخواست ترکیه در مذاکرات انجام شده با وساطت جفری شامل ایجاد یک «منطقۀ امن» به عمق 30 کیلومتر در امتداد مرزهای این کشور و با نظارت نیروهای ترک است. این درخواست از سوی طرف کردی به شدت رد شده است.
کوبانی گفت در مقابل پیشنهاد کردستان سوریه در این موضوع این است که منطقۀ امن به جای 30 کیلومتر تنها 5 کیلومتر عرض داشته باشد، نیروهای YPG از منطقه خارج شوند و یک نیروی محلی تشکیل شده و جای آنها را بگیرد و مناطق توسط مدیریت های محلی اداره شوند. در نهایت YPG موافقت کرد که همۀ سلاح های دور برد خود را به فاصله ای امن از مرز ترکیه منتقل کند.
کوبانی گفت ترکیه در ازای این پیشنهاد باید بپذیرد از حمله خودداری کند. وی افزود از آنجا که لازم است نیرویی که باید بر منطقه نظارت کند بی طرف باشد، در نتیجه نیروهای ترک نباید در آن حضور داشته باشند.
کوبانی گفت: «ما گفتیم اگر در عفرین تحولی روی دهد نظامیان ترک می توانند در نیروی بین المللی حضور داشته باشند. بگذارند مردم عفرین به خانه هایشان باز گردند، دارایی هایشان را به آنها باز گردانند و اسکان داده شدگان جدید را از منطقه خارج کنند. ما گفتیم اگر عفرین را از تبهکاران پاکسازی کنند، ترک های می توانند بمانند... اینک توپ در زمین ترکیه است.»
به گفتۀ فرماندۀ ارتش دموکراتیک سوریه برای ترکیه که همۀ اقداماتش در سوریه به ضعف موضع خود و تقویت کردستان سوریه انجامیده، عاقلانه تر این است که توافق کند.
او گفت این اقدامات از روز نخست بحران سوریه معطوف به این بود که حکومت ترکیه سرزمین های سوریه را به کنترل خود درآورد، اما این استراتژی شکست خورده است.
به گفتۀ کوبانی حتی تصرف عفرین در سال گذشته موفقیتی برای ترکیه نبوده است.
او گفت: «اگر آنها می توانستند به تصرف شهرهای دیگری که در کنترل ما بودند ادامه دهند، این می توانست موفقیت باشد، اما از یک دیدگاه نظامی وضعیت فعلی به گونه ای است که آنها را تحت فشار قرار داده است.»
کوبانی گفت: «وقتی بخواهیم می توانیم یک عملیات بزرگ آغاز کنیم و عفرین را پس بگیریم. ما تا کنون چنین تصمیمی نگرفته ایم. مسألۀ میان ما و ترکیه تنها عفرین نیست، بلکه 600 کیلومتر مرز است.»
با وجود این، کوبانی با دیدگاه های عبدالله اوجالان رهبر دربند PKK دربارۀ حل و فصل اختلافات هم با ترکیه و هم با سوریه موافق است و بر لزوم دیالوگ صلح آمیز با ترکیه تأکید می کند.
ژنرال کرد سوری ادعاهای مطرح شده مبنی بر پیشگیری دولت ایالات متحده از گفتگو با دمشق را تکذیب کرد، اما گفت هشدار آمریکایی ها که این مذاکرات ثمری نخواهد داشت حاوی عناصری از واقعیت است و کردها هنوز به راه حلی با حکومت سوریه نزدیک نشده اند.
کوبانی گفت: «در هر صورت، وقتی پای مذاکره با دمشق به میان بیاید، ابتکار عمل 100 درصد در دست ما است.»
او افزود این بدان معنی است که گروه های کرد بر خواست خود برای ادارۀ خودگردان مناطق تحت کنترل خود و حمایت از ارتش دموکراتیک سوریه پا فشاری خواهند کرد.
او گفت: «اینک حکومت باید حقیقت را دریابد؛ این مرحله ای است که در آن هستیم. بدون این منطقه – بدون ما – کشور سوریه وجود ندارد. اقتصاد سوریه تقریباً هیچ خواهد بود.»
کوبانی گفت نظامیان حکومت برای نزدیک شدن به مناطق خودگردان تلاش می کنند، «اما تا زمانی که ائتلاف بین المللی حضور دارد، چنین چیزی ممکن نیست. وقتی خروج ایالات متحده از سوریه در دستور کار قرار گرفت (پس از اعلام دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده در ماه دسامبر گذشته) حکومت به مناطق ما آمد و به ترکیه این پیام را داد که حمله نکند.»
کوبانی گفت حکومت اسد تلاش می کند در ادلب از حمایت ارتش دموکراتیک سوریه برخوردار شود، «اما ما کاری در ادلب نداریم. تنها هدف ما عفرین است.»
ژنرال کرد گفت عملیات عفرین که با موافقت مسکو و پس از خروج نیروهای ناظر روسی در ژانویۀ 2018 انجام شد، به روابط با روسیه پایان داد، «اما روسیه قدرت بزرگی است و نقش مهمی در حل و فصل بحران بازی می کند.»
کوبانی دربارۀ گمانه زنی هایی مبنی بر این که ایالات متحده از متحدان کرد خود برای فشار بر ایران استفاده می کند، گفت این موضوعی نیست که طرف کردی بخواهد در آن درگیر شود.
او گفت: «تنش با ایران [بر ما] تأثیر دارد اما ما کاری می کنیم که منافعمان اقتضا می کند. ما برای منافع دیگران عمل نمی کنیم... ما همواره گفته ایم مناطق خودمان را داریم و به کسی حمله نمی کنیم که به ما حمله نمی کند.»
در این مقطع کوبانی و نیروهای کرد به فرصت هایی چشم دوخته اند که از همکاری رسمی با نهادهای بین المللی ناشی می شود – وضعیتی که برای ژنرال کرد غافلگیر کننده بود وقتی برای امضای یک توافق نامه با سازمان ملل دربارۀ استفاده از کودک سربازها به ژنو دعوت شد.
کوبانی گفت: «این رویداد برای همه غافلگیر کننده بود. این نخستین بار در زندگیم بود که کت و شلوار پوشیدم. یک روند سیاسی آغاز شده است؛ این نخستین بار بود که مدیریت ما در چنین دیدار سیاسی ای حضور داشت. این یک شروع است.»
کوبانی گفت معتقد است این توافق در آینده به همکاری های بیشتر در موضوعات دیگر منتهی خواهد شد.
او گفت علاوه بر این، انتشار یادداشت جمیل بایک از فرماندهان PKK در واشنگتن پست در همان روز امضای توافق چیزی بیشتر از تصادف است.
او افزود: «این آغاز روابط رسمی است. قرار است با هم مدارسی تأسیس کنیم.»
مصاحبه از: ارگون باباخان
منبع: پایگاه خبری – تحلیلی احوال
ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه
بیشتر بخوانید:
S-400 با کردهای سوریه چه می کند؟
سیاست و تجارت خانوادگی درترکیه
یادداشت جمیل بایک در واشنگتن پست؛ امید به صلح یا نا امیدی
به بهانۀ نسل کشی آشوری های ترکیه؛ تراژدی یک مشت شاه توت
آک پارتی برای رفع اتهام دخالت در نامۀ اوجالان تلاش می کند
روز بعد کردهای ترکیه / چنگیز آکتار
برندگان و بازندگان انتخابات مجدد شهرداری استانبول
نظر شما