خبرگزاری کردپرس _ مناطق دامنه رشته کوه شاهو از مناطق پر بارش کشور محسوب شده و می شوند. در سالیان اخیر و با اوج گیری تغییرات اقلیمی و در نتیجه تغییر الگوی بارش از برف به باران های تند، رگباری، هیجانی و نامتوازن، خروج حجم زیاد آب حاصل از بارندگی به صورت روان آب، کوچک بودن مخازن زیرزمینی به علت نوع بسترهای سنگی، این منطقه به تشنه ترین نقطه استان کرمانشاه تبدیل شده است. چاه های احداثی در شرایط کم آبی فعلی یکی پس از دیگری خشک شده و کادر شرکت آب و فاضلاب را به دردسر و زحمت انداخته و از همه تأسف آورتر آنکه مافوق بعلت عدم درآمدزایی حداقل در یک نوبت اقدام و تهدید به عدم پرداخت حقوق آنها نموده است.

هزینه چند میلیاردی برای انتقال آب از دشه و چشمه موسوم به هانه کوان به علت جایگیری در پایین ترین نقطه حوزه آبگیر، آلودگی شمشیررود به حجم زیادی از فاضلاب تصفیه نشده مناطق مسکونی بالا دست، همچنین گل آلود شدن در روزهای بارانی و عدم احداث تصفیه خانه مناسب برای آن، فاقد ارزش راهبردی است.

توسعه بی برنامه شهر، الحاق چندین روستا به شهر، تامین آب به صورت سنتی از منابع آبی پراکنده جاری و خشکیدن اکثر این منابع، آسیب رساندن شدید زلزله هفت ریشتری ازگله به منابع آب از طریق ریزش شدید درونی منابع و پرشدن آنها با خاک و سنگ -که نمود این حادثه گل آلودشدن شدید و افزایش دبی چند روزه بود- و عدم وجود یک شبکه جمع آوری مهندسی و یکپارچه، موجب عدم توزیع عادلانه آب شده است تا حدی که در پاره ای از نقاط بندرت آب قطع شده و در برخی نقاط دیگر بندرت آب در لوله جاری می‌شود.

این مشکل در اکثر شهرها و روستاها مشهود و قابل لمس است. شهر بانه وره کم آب ترین شهر سال هاست، چشم انتظار لطف مدیران است. از مشکلات دیگر عدم رسانه ای نمودن مشکل از سوی مسئولان و سعی در سرپوش گذاشتن بر این مشکل حاد است.

مشکل شهرستان پاوه اگر به اندازه مناطقی از خوزستان و غیزانیه نباشد، کمتر نیست. بنظر می رسد تنها راه حل دائمی این قصه که روز به روز بدتر می شود، مدیریت توسعه سکونت گاهها و انتقال آب از منابع پایدار و سد سیروان و ... است که خروش آن جز حسرت چیزی برای مردم این دیار ندارد. قدر آب زلال چشمه «بل» ندانستن کفران نعمت بزرگی بود که دودش بر چشمه همه رفت و خواهد رفت. عدم بیان این مسئله و طرح آن در مسافرت های مسئولان و ریاست جمهور و چاره اندیشی اساسی در سطح ملی باید شاهد حذف حیات، باغات و مهاجرت مردم این دیار باشیم. بنابراین تامین آب پایدار برای منطقه پاوه و اورامانات ضرورت امروز و نیاز فردا است.

افزایش جمعیت انسانی و قرارگیری کشور ما در منطقه خشک و نیم خشک و همچنین تاثیر پذیری شدید خاورمیانه از تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین ضرورت آینده نگری را برای ما دو چندان می سازد. گرچه شاید طرح و ایده زیر بلند پروازانه باشد ولی قطعا در بلندمدت بسیار حیاتی خواهد بود. هزینه امروز سرمایه گذاری برای حل معضل کشور و ممانعت از مهاجرت و توسعه مناظر و باغات و ساماندهی مناطق مسکونی برای اسکان چند صد هزار نفر خواهد بود. در شرایط معمول مقدار متوسط بارندگی اورامانات (روانس، جوانرود، ثلاث باباجانی و پاوه) بین 700 تا 1200 میلیمتر و پاوه 750 میلیمتر بارندگی دارد.

علل نیاز به آب پایدار:

1)- افزایش نرخ جمعیت و نیاز به توسعه سکونتگاههای انسانی و عدم پاسخگویی منابع جاری و دردسترس آب برای تامین نیازهای چندگانه

2)- حفظ مناظر زیبای منطقه و هنر نیاکان در احداث و ایجاد چنین مناظر بی بدیل و کمک به جهانی ماندن منظر اورامانات خواهد بود.

3)- حفظ و توسعه سفره و معاش بخشی از ساکنان منطقه از راه تولید محصولات باغی و دامی

4) حفظ مناظر موجود برای ترویج گرشگری هدفمند که بر اقتصاد مردم بومی تاثیر مثبت بگذارد.

5)- کاهش میزان بارندگی که ترجیح داده می شود به تغییرات اقلیمی نسبت داده شود.

6)- تغییر الگوی بارش از برف به باران به علت گرمایش زمین و از بین رفتن یخچالهای ارتفاعات و ذخیره آب بصورت برف و یخ و در نتیجه کاهش آبدهی شدید چشمه سارها.

7)- عدم وجود توازن و تعادل بارش و افت و خیزهای شدید در میزان بارش مورد انتظار در یک سال آبی.

8)- شیب شدید منطقه و صخره ای بودن ارتفاعات و جاری شدن حجم زیادی از آب باران بصورت روان آب و از دسترس خارج شدن.

9)- آلودگی شدید آبهای جاری و رودخانه ها منطقه بعلت قرار گرفتن در پایین دست مناطق مسکونی روستایی و شهری و عدم تصفیه فاضلاب که خود خطری جدی برای منظر و باغ و تداوم زندگی مردم است.

10)- عدم وجود مخازن طبیعی و زیر زمینی بزرگ و قابل دسترس بعلت نوع بستر منطقه و هزینه بر بودن احداث و نگهداری چاه.

11)- هدر رفت حجم عظیمی از آب از طریق سراب ها و چشمه سارها در فصل بهار و بارندگی مانند تخلیه یکباره مخزن بزرگ سپید آب در باینگان بدون کمترین استفاده ممکن، جز گردشگری موقت یکی دو ماهه!

12)- قرار گیری مناطق مسکونی در بالا دست منابع آب موجود و هزینه بردار بودن تامین آب برای اکثر مناطق مسکونی بعلت نیاز به پمپاژ و تاسیسات.

راهکارهای پیشنهادی

1) اولین و ضروری ترین اقدام لزوم احداث شبکه جمع آوری فاضلاب و تصفیه آن و بازیافت آب برای مصارف مورد پیشنهاد متخصصان امر.

2)- ساماندهی توسعه مناطق مسکونی و ساماندهی سر ریز جمعیت در مناطق مناسب دیگر و جلوگیری از توسعه بی برنامه فعلی سکونت گاهها.

• توجه: بدون لحاظ نمودن دو مورد مذکور هر گونه ورود آب به معنی تبدیل افزایش حجم فاضلاب و اتلاف هزینه است.

3)- احداث مخازن مصنوعی سد یا مخازن بتنی با حجم زیاد و ... با حجم بالا به جهت ذخیره حجم زیادی از رواناب منطقه و ارتفاعات شاهو و غیره....

4)- انتقال آب به بالاترین نقطه تراز مناطق مسکونی که از طریق آن بتوان آب بخش بزرگی از مناطق مسکونی شهرها و روستاها را بصورت ثقلی تامین نمود. بعنوان مثال انتقال آب به مخزنی در حومه روستای سریاس و .. ، می تواند آب سه حوزه بخش باینگان ( شهر بانه وره روستاهای اطراف، شهر باینگان و ..)، شهر پاوه و روستاهای حومه شمشیر رود، شهر شاهو و روستاهای مربوطه و حتی بخشی از شهرستان جوانرود را تامین کرد. این انتقال ممکن است از چند نقطه صورت گیرد ولی توزیع بصورت متمرکز خواهد بود.

5)- امکان سنجی مهار و حتی ممانعت از خروج آب از چشمه های برزگ و سراب های منطقه مانند سپید آب (سپیاو) و ... .

6)- مطالعه و امکان سنجی ذخیر آب در حجم های مقرون به صرفه برای تامین آب مورد نیاز آبیاری باغات و ترویج آن ... .

نتیجه گیری:

قصه تلخ کم آبی سال آبی 1400-1399 و فشار مضاعف به مردم و دست اندرکاران و احتمال وخیم تر شدن وضع ما را به این نتیجه می رساند که مهار و استفاده از آب در دسترس و توزیع عادلانه - با لحاظ نمودن معاهده های بین المللی- چاره ای جز بازنگری طرح های مربوط به انتقال آب به مناطق دورتر باقی نمی گذارد و قرار نیست مردم ساکن اطراف سدهای پرهزینه ای چون سد داریان و غیره در انتظار آب با چاههای 340 متری نگهداشت.

گرچه در ابتدا ایجاد چنین سیستم متمرکز و یکپارچه تهیه و توزیع آب هزینه بر و سنگین خواهد بود ولی سبب جمع آوری و حذف هزینه های پراکنده در روستاها و مناطق مختلف شهری شده و به نوعی متمرکز نمودن هزینه خواهد. ضمن آنکه می توان به توسعه شهری جدید در اطراف گردنه شمشیر که استعداد اسکان جمعیت زیادی را دارد.