کردپرس: پایگاه پَیسَرپرس در تحلیلی که در ادامه می خوانید به بررسی دلایل نگرانی کردها از رویکرد محمد توفیق علاوی در تشکیل کابینه پرداخته است. در این تحلیل آمده است:

اختلافات درونی احزاب و ائتلاف های سیاسی شیعیان عراق منتج به افزایش وزن سیاسی کردها و اهل سنت شد و محمد توفیق علاوی نتوانست در موعد مقرر که بر آن تاکید داشت، رای اعتماد مجلس نمایندگان برای کابینه اش را کسب کند و نشست مجلس نمایندگان به ساعات پایانی مهلت 30 روزه به تعویق افتاد. کردها از علاوی هراس دارند و تاکنون نیز آمریکا آن ها را به هم نزدیک نکرده است و به همین دلیل نیز کردها تا اول ماه میلادی آینده و پایان یافتن مهلت قانونی علاوی برای تشکیل دولت و عدم توفیق وی در انجام ماموریت تشکیل دولت با کارت "زمان" بازی می کنند.

علاوی تا روز یکشنبه آینده برای تشکیل کابینه فرصت دارد، اگر موفق به انجام این کار نشد، باید رئیس جمهور طی 15 روز، کاندید دیگری را مامور تشکیل دولت جدید کند. علاوی تاکنون هیچ نرمشی برای اجرایی کردن مطالبات کردها از خود نشان نداده است و این موضوع فقط مختص آن ها نبوده، بلکه 60 نماینده اهل سنت را نیز از خود دور کرده است. همزمان نگرانی هایی میان شیعیان مشاهده می شود و نارضایتی های ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری علیه برنامه ها و اقدامات علاوی افزایش یافته است. اختلافات میان احزاب و جریان های شیعی چنان افزایش داشته که نتوانستند حد نصاب مجلس نمایندگان برای نشست رای اعتماد به کابینه علاوی را کسب کنند.

کردها در آغاز از دور و با نرمش، اقدامات علاوی را رصد می کرد، اما هنگامی که لیست کابینه پیشنهادی و برنامه های وزارتخانه ها را دیدند، درمقابل وی قرار گرفتند. علاوی حتی حاضر به شنیدن حرف های کردها نبود. بخشی از فراکسیون های کردستانی در تلاش هستند نشست روز شنبه مجلس نمایندگان عراق به حد نصاب نرسد و این نیز پیام و هشداری است تا هیچ نخست وزیر مامور تشکیل دولتی با کردها عناد نورزد.

عوامل تردید کردها نسبت به محمد توفیق علاوی

1: مقتدی صدر صحنه گردان و بازیگر اصلی پشت پرده محمد توفیق علاوی است. صدری ها از وی حمایت می کنند و اکثر کاندیداهای کابینه پیشنهادی وی نیز از این جریان هستند. صدر سیاستمدار مذهبی تندروی است و پیش بینی از مواضع و دیدگاهایش کار ساده ای نیست. اقدامات وی تحت تاثیر جامعه شیعی است. سیاستمداری نسبتا پوپولیست است و دشوار به نظر می رسد که میان مطالبات شیعیان و تحقق حقوق کردها، دومی را برگزیند. دارای تبحر خاصی در بهرهبردای از اعتراضات شیعیان به دولت مرکزی عراق نسبت به دادن امتیازات بیشتر به کردها و پرداخت حقوق ماهیانه و بودجه بلاعوض به آن ها است. از سوی دیگر، در مقابل کردها در مسئله مناطق مورد مناقشه نیز از دیگر سیاسیون و جریان های سیاسی شیعه رادیکال تر است. آخرین مواضع صدر در خصوص کردها هشدار آمیز و تند بوده اند. یکی از مقامات عالی رتبه جریان صدر در نشست با احزاب کردستانی تصریح کرده است که دیگر اجازه تکرار تصویب بودجه 2019 و تعیین سهم در آن بودجه را نخواهند داد و پرونده نفت و بودجه را نیز خواهند بست.

2: علاوی سیاستمداری بدون شناسنامه و هویت سیاسی است. کردها نمی دانند اگر علاوی فردای روز، حقوق آن ها را نقض کرد و یا توافق احتمالی را نقض نمود به چه کسی و یا چه جریانی رجوع کنند؛ زمانی که احزاب شیعی مسئولیت اقدامات علاوی را نپذیرند و اعلام کنند که وی کاندید معترضان و مردم بوده است. علاوی وابستگی خاصی به آمریکا و ایران هم ندارد تا کردها به این کشورها رجوع کنند؛ هر چند گفته می شود که دو کشور به توافقی نانوشته بر سر وی دست یافته اند .

3: تاخیر و تعلل در پرداخت حقوق کارمندان اقلیم کردستان از سوی دولت مرکزی به عنوان گروکشی تحلیل شد تا کردها مجبور به تایید کابینه علاوی و برنامه های دولت شوند و این نیز موجب بی اعتمادی نزد کردها شد. مردم به این ادعاها که دلیل تعلل در پرداخت بودجه را فنی و اداری می دانند، باور ندارند. قطع حقوق ماهیانه کارمندان و مستمری بگیران اقلیم کردستان از سوی دولت مرکزی عراق از دولت نوری المالکی آغاز شد و شیعیان پس از آن، این اقدام را تبدیل به یک عرف سیاسی کردند. بازی با حقوق ماهیانه مردم اقلیم کردستان به عنوان کارت سیاسی، تصمیم دشواری بود که مالکی بدون هیچ واهمه ای آغاز کرد. تعلل و تاخیر اخیر در پرداخت حقوق ماهیانه این تصور را نزد کردها ایجاد کرد که علاوی ادامه دهنده و مجری همان برنامه های پیشین است. اگر چه دولت اقلیم کردستان در این موضوع مقصر است و عملکرد شفافی ندارد.

4: پافشاری علاوی بر انتخاب وزرای مستقل شاید از لحاظ تئوریک بدون ایراد و اشکال خاصی باشد و خسران آن بیش از هر جریان دیگری متوجه اتحادیه میهنی و حزب دمکرات کردستان است، اما اگر نخست وزیر، وزرا را انتخاب کند، آن گاه مردم نمی توانند احزاب کردستانی را در مسائل و موضوعاتی که پیش آید، مسئول بدانند و مشخص نیست که این وزیر مشروعیت خود را از کجا کسب می کند و در مقابل چه کسی پاسخگو است. بهتر آن است که در این موضوع کاندید مستقل و تکنوکرات انتخاب گردد، اما تصمیم گیری بر عهده خود کردها باشد نه شیعیان. چنین مکانیسمی موجب می شود که در پس پرده و بدون لحاظ کردن منافع ملی زد و بندهایی با علاوی صورت گیرد.

5: علاوی که هنوز کابینه اش را تشکیل نداده است به احزاب و جریانات کردی بی اعتنایی می کند و حتی حاضر به دیدار و نشست با آن ها نیست و فقط حاضر به گوش دادن به مطالبات و درخواست های هیئت کردی از طریق سکایپ شد. این موضوع ترس و وحشت کردها را به دنبال داشته است. حال که علاوی نیازمند رای مثبت کردها است و هنوز پست نخست وزیری را کسب نکرده است به آن ها بی اعتنایی می کند، حال اگر بر کرسی نخست وزیری جلوس کند دیگر چگونه وقعی به مطالبات آن ها خواهد نهاد.

6: ورود علاوی به کارزار تشکیل دولت، همزمان است با تلاش و پروژه جدی شیعیان برای تغییر نظام حاکمیتی به ریاستی.

کردها این را شروع عقب نشینی عملی شیعیان از نظام فدرالی و آغاز نابودی کیان فدرالی اقلیم کردستان می دانند. زمینه سازیی ها برای این مهم نیز از دولت علاوی خواهد بود. علاوی صریح اعلام کرده است که به نظام سهمیه بندی میان کردها، شیعیان و سنی ها پایان خواهد داد. کمیته اصلاح قانون اساسی نیز آماده است و شیعیان نیز از اعلام میل و اراده خود برای تغییر نظام سیاسی ابایی نداشته اند.

7: علاوی در خصوص کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه هیچ اظهار نظر رسمی نداشته است و فقط به بیان خروج نیروها از مراکز شهرها بسنده کرده است و اعلام داشته که در خصوص دیگر مطالبات کردها باید با دیگر مقامات نظامی مشورت کند، زیرا شناختی از مسائل نظامی ندارد.

8: تا هنگام تشکیل دولت جدید بر اساس قانون باید ماهیانه بیش از نیم میلیارد دینار برای اقلیم کردستان ارسال گردد، اما علاوی گفته در توافقی که کابینه پیشین با اقلیم کردستان انجام داده است، بازنگری خواهد کرد و کردها از این هراس دارند که کابینه علاوی آن ها را در موضوع پرداخت بودجه و حقوق ماهیانه تحت فشار مضاعف قرار دهد و یا آن ها قطع کند.

9: هر زمان که اوضاع عراق شاهد آشفتگی و بحران بوده است، کردها فاکتوری مهم در عادی سازی اوضاع بوده اند، اما دولت مرکزی پس از تحکیم قدرت به کردها پشت کرده؛ هر چند پیشتر وعده هایی به کردها داده می شد، اما این بار علاوی هیچ وعده و وعیدی به کردها نمی دهد و غیر قابل اعتنا می نماید. کردها از این هراس دارند سناریو کابینه های پیشین بر سرشان خراب شود و دولت مرکزی قدرتمندتر شود و بیش از پیش کردها را در تنگنا قرار دهد.

10: در برنامه دولت علاوی یک جمله هم در خصوص مسائل و مشکلات میان بغداد و اربیل دیده نمی شود، علاوی حضر نشده است نماینده اقلیم کردستان یک خط به برنامه کاری دولت وی اضافه نماید. در ارتباط با مطالبات کردها نیز هرچند وعده هایی در ارتباط با برخی از آن ها داده، اما حاضر به دادن تضمین و تعهد مکتوب نشده است، حتی اجرای برخی مطالبات را منوط به رای مثبت کردها به دولتش کرده است، بی اعتنایی خود را نیز به را کردها به کابینه اش نشان داده است. از سوی دیگر، علاوی موجب ایجاد مسئله دیگری شده و آن هم اولویت دادن به اخراج نیروهای خارجی در برنامه کاری دولتش است و این نیز بر خلاف رویکرد و سیاست کردها است.