به گزارش خبرنگار کردپرس، هر ساله ۲۲ مارس از طرف سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی آب نامگذاری شده است. نخستین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل این موضوع مطرح و در این کنفرانس از تمامی کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.
هر سال یک شعار برای این روز در نظر گرفته می شود که شعار امسال به نام «شتاب در تغییر برای حل بحران آب» انتخاب شده که این شعار حاوی پیام مهمی است؛ «شتاب» گویای ضروریت سرعت بخشیدن به حل بحران آب هست. اندیشمندان جهان برای نجات جهانیان از بی آبی باید سریع تر اقدام کنند و تمام ساکنان زمین هم برای ذخیره و حفظ این منبع بی جایگزین، به فراخور توان خود اقدامات لازم را انجام دهند.
- نماد شعار روز جهانی آب امسال «مرغ مگس خوار» است؛ در داستانی باستانی مرغ آتش «مگس خوار» با آتس بزرگی روبرو می شود و به جای ایستادن و خیره شدن، تصمیم می گیرد دست به کار شود، حیوانات دیگر به او می خندند اما مرغ مگس خوار پاسخ می دهد: «من هرکاری از دستم بر می آید را انجام می دهم».
هنگامی که تعداد بیشتر و بیشتری از ما همانند مرغ مگس خوار باشیم اعمال فردی ما به چیزی بسیار بزرگتر تبدیل می شود که به تسریع تغییر کمک می کند. -
از سال ۱۹۹۳ هر ساله یک شعار جدید درباره مسایل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده شده و می شود تا فعالیت های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد. از سال ۱۹۹۴ تا کنون عنوان های ویژه روز های جهانی آب شامل «آب و دغدغه همگانی، آب و زنان، آب و شهرهای تشنه، آب جهان آیا کافی است؟، آب زیرزمینی گنجینه پنهان، همه در پایین دست رودخانه ها زندگی می کنند، آب برای قرن ۲۱، آب برای سلامت، آب برای توسعه، آب برای آینده، آب و بلایا، آب برای زندگی، آب و فرهنگ، سازگاری با کم آبی، آب و سلامت، آب های مشترک فرصت های مشترک، آب پاک برای جهان سالم، آب برای شهرها؛ پاسخ به چالش شهرنشینی، آب و امنیت غذایی، آب در هر مکان برای همگان با همکاریهای بین المللی، آب و انرژی، آب و توسعه پایدار، آب و مشاغل، پساب؛ طلای خاکستری، طبیعت برای آب، آب برای همه، آب و تغییر اقلیم، ارزش آب، آب زیرزمینی مرئی شدن نامرئی و شتاب در تغییر برای حل بحران آب» بوده است.
هشدار سازمان ملل
همه ساله در آستانه روز جهانی آب اجلاس بزرگ سازمان ملل متحد در حوزه آب برگزار می شود. امسال هم از روز چهارشنبه به مدت سه روز این اجلاس با حضور هزاران نماینده از نهادها و نمایندگی کشورهای مختلف در حال برگزاری است.
سازمان ملل در آستانه این اجلاس در گزارشی نسبت به بحران جهانی آب و وخیم تر شدن وضعیت کم آبی به دلیل مصرف بیش از حد و تغییرات اقلیمی هشدار داده است.
گزارش مشترک آب سازمان ملل و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) می گوید: «جهان کورکورانه در مسیر خطرناکی از مصرف بی رویه و توسعه بیش از حد قرار گرفته است».
به گفته دبیرکل سازمان ملل «آب؛ این منبع حیات بشر به دلیل استفاده ناپایدار آب، آلوگی و گرمایش کنترل نشده جهانی در حال از بین رفتن است.
در گزارش «آنتونیو گوترش» آمده که «در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که دارای تنش آبی بالا یا بحرانی هستند».
این گزارش می افزاید «بیش از ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر حداقل یک ماه در سال در شرایط تنش آبی زندگی می کنند».
به باور محققان و کارشناسان ناامنی منابع آبی برای نیازهای بشر از جمله تولید مواد غذایی و تولید برق با انرژی آبی که یکی از راه های مهم کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی است، یک تهدید جدی محسوب می شود.
آنان پیش بینی می کنند در مناطقی نظیر شاخ آفریقا که کاهش بارندگی به خشکسالی طولانی و شدید منجر می شود ثبات سیاسی به خطر خواهد افتاد و بحران هایی نظیر جنگ، مهاجرت گسترده و قحطی و گرسنگی میلیون ها نفر در پیش خواهد بود.
همچنین سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد که ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر در متاطق روستایی و کشاورزی زندگی می کنند که با کمبود و یا کمبود شدید آب روبرو هستند.
مجمع جهانی اقتصاد هم در این اجلاس ابراز امیدواری کرده که کنفرانس آب سازمان ملل همچون معاهده اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵، بتواند حمایت تمامی کشورهای جهان برای حل بحران آب را جلب کند.
بحران بی آبی و تهدید ثبات اقتصادی
براساس گزارش خبری بنیاد تامسن رویترز؛ دانشمندان و اقتصاددانان هشدار داده اند که فعالیت های بشر از تخریب جنگ ها گرفته تا مصرف سوخت های فسیلی، حجم بارش هایی را که جهان محتاج آن است مختل کرده و این مسئله برای ثبات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در سراسر دنیا یک تهدید جدی به شمار می رود.
پژوهشگران با استفاده از تجهیزات و فناوریهای مدرن دریافته اند که رطوبت مناطق جنگلی آمازون که منبع اصلی بارش باران در اراضی کشاورزی آمریکای جنوبی بود به میزان چشمگیری کاهش یافته و در نتیجه خشکسالی در آرژانتین و سیلی تشدید شده است.
به گفته این محققان، رطوبت دشت های پهناور در قزاقستان و سایر نواحی آسیای میانه هم نیمی از آب چین را تأمین می کند و هرگونه تغییر در این محیط های طبیعی باعث کاهش بارندگی در چین خواهد شد.
بنابر اظهارات «یوهان روکستروم» به عنوان مدیر مؤسسه پژوهشی تغییرات اقلیمی پوتسدام و یکی از رؤسای کمیسیون جهانی اقتصادی آب «ما سیستم اقتصادی خود را بر این اساس بنا کرده ایم که همواره می توان بر بارندگی ها اتکا کرد ولی پژوهش های اخیر نشان می دهد که تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و تغییر کاربری اراضی گسترده، میزان بارش های به شکل قابل توجهی تغییر کرده است».
گزارش بنیاد تامسن رویترز به نقل از دانشمندان بیان کرده که «تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و اختلال در روند طبیعی بارش باران، امنیت منابع آب در بخش های گسترده ای از جهان به خطر افتاده است».
از نظر «روکستروم» تولید مواد غذایی و تولید بخش مهمی از انرژی موردنیاز جهان و اجرای اهداف توسعه پایدار که از سال ها پیش در دستور کار سازمان ملل بوده محتاج حجم معینی از منابع آب است.
کمیسیون جهانی اقتصاد آب در گزارش خود یادآور شده که «برای مقابله با کاهش منابع آب باید از ارتباط بسیار نزدیک این منابع با تغییرات اقلیمی و حفاظت از منابع طبیعی و زیست محیطی به درک بهتری دست یافت».
این گزارش در عین حال می افزاید که «باید پذیرفت منابع آبی یک معضل جهانی است نه منطقه ای و از همین رو مدیریت جهانی این منابع محدود و با ارزش باید اصلاح و تقویت شود».
به گفته «روکستروم» ذخیره و توزیع آب بین مصرف کنندگان گوناگون دیگر کافی نیست. باید بارندگی دائمی و کافی را تضمین کنیم و این مستلزم حفاظت بهتر از منابع جنگلی و محیط های طبیعی است.
در واقع تصمیم گیری و تعیین اولویت ها در مدیریت منابع آب کار ساده ای نیست و می تواند بر ابعاد معضل بیافزاید، به عنوان نمونه تلاش برای ذخیره بیشتر آب با هدف مقابله با خشکسالی از طریق سدسازی در اکثر موارد به از بین رفتن پوشش جنگلی، مراتع طبیعی و تصرف اراضی روستاییان سالکن هر منطقه منجر می شود.
یکی دیگر از پیامدهای افزایش سدسازی بروز اختلاف و تنش بین کشورهای همسایه بر سر منابع آب مشترک است که نمونه آن در اختلافات میان مصر و اریتره، ترکیه و عراث و یا اختلاف قدیمی هند و پاکستان مشهود است.
معضل تجارت آب
براساس پژوهش های انیستیتو بین المللی آب استکهلم «از مجموع تقریباً ۶۰۰ سفره آب زیرزمینی که در قلمرو کشورهای گوناگون قرار دارند فقط ۶ سفره آب زیرزمینی به طور مشترک و با توافق همه طرف ها مورد بهره برداری قرار می گیرد».
حدود ۷۰ درصد از منابع آب جهان هر سال برای کشاورزی مصرف می شود در نتیجه تجارت مواد غذایی به نوعی تجارت آب به شمار می رود.
کمیسیون جهانی اقتصاد آب تأکید کرده که «بهبود امنیت منابع آبی در گرو استفاده از روش های دقیق تر و به صرفه تر آبیاری، کشت محصولاتی که به آب کمتر نیاز دارند، روش های کشاورزی مقاوم در برابر خشکسالی و پرهیز از کشت محصولات محتاج به آبیاری زیاد در نواحی کم آب است».
در شهرهای بزرگ هم تغییراتی نظیر افزایش حجم ذخایر آب تازه، بازیافت حجم بیشتری از فاضلاب و کاهش مصرف آب در تولیدات صنعتی می تواند کمک مؤثری باشد.
با این حال به گفته کارشناسان «بسیاری از کشورهای فقیر و در حال توسعه با وام های خارجی سنگین توان مالی اجرای چنین برنامه هایی را ندارند هر چند از محل کاهش تدریجی بارانه های کشاورزی و آب مصرفی به خصوص در کشورهای ثروتمند که سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد دلار است می توان بخشی از نیاز مالی این کشورها را تأمین کرد».
کمیسیون جهانی اقتصاد آب توصیه می کند که «برای طرح های مربوط به بهبود امنیت منابع آب در کشورهای فقیر هم سازوکاری نظیر همکاری برای انتقال عادلانه منابع انرژی که با اختصاص میلیاردها دلار و با هدف تسریع روند انتقال به سوی انرژیهای پاک تشکیل شده، بررسی شود»./
نظر شما