هنوز نغمه‌های وعده‌های انتخاباتی رئیس جمهور منتخب درگوش مردم ایران طنین‌انداز است. وعده‌هایی که نویدبخش برقراری حق، عدالت، شایسته‌سالاری و برابری حقوق شهروندی برای همه ایرانیان، فارغ از هرگونه تمایز قومی، مذهبی یا جناحی بود.
اقوام و اهل سنت همگام با دیگر شهروندان ایران، با دلی پر از امید و اعتمادی که به دکتر مسعود پزشکیان و تیم همراهش کردند. اکنون منتظر تحقق وعده‌های انتخاباتی هستند.
تجربیات تلخ گذشته نشان داده است که گاه، در سایه نذر پست‌های نمادین و کم خاصیت به اقوام و اهل سنت، شایسته‌سالاری و برابری حقوق شهروندی به فراموشی سپرده می‌شود. انتصاب افراد ضعیف و کم‌تخصص در پست‌های مدیریتی، نه تنها حق اقوام و اهل سنت ایران را تضییع می‌کند، بلکه مانع از پیشرفت و آبادانی کل کشور هم می‌شود.
آنچه در این برهه مورد توقع است؛ این است که شایستگی و تخصص ملاک اصلی انتخاب افراد در پست‌های مدیریتی باشد. مردم خواهان انتصاب افرادی هستندکه دلسوزانه و با تعهد به آرمان‌های عدالت و برابری، برای اعتلای همه ایران تلاش کنند.
اعطای پست‌های نمادین و تشریفاتی، مرهمی بر زخم‌های تبعیض و نابرابری نیست. اهل سنت و تمام اقوام، خواهان اصلاح نگرش‌ها و استیفای کامل حقوق شهروندی خود هستند. می خواهند در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور نقشی فعال و سازنده ایفا نمایند.
پیامدهای منفی عدم توجه به برابری و شایسته‌سالاری
۱- ناکارآمدی و تضییع فرصت‌ها
زمانی که افراد نالایق به واسطه‌ی زد و بند یا وابستگی‌های قومی، مذهبی، جناحی و طیفی در مناصب قدرت قرار می‌گیرند، نه تنها شاهد ناکارآمدی و اتلاف منابع خواهیم بود، بلکه فرصت‌های رشد و شکوفایی ازافراد شایسته، فارغ از قومیت و مذهبشان نیزسلب
می گردد .
۲- تفرقه و نارضایتی اجتماعی
بی‌عدالتی در انتصابات، حس تبعیض و نابرابری را در میان اقوام و مذاهب مختلف ایجاد می‌کند و زمینه‌ساز نارضایتی‌های اجتماعی و حتی ناامنی می گردد.
۳- فرار مغزها و تضعیف سرمایه انسانی
وقتی افراد شایسته احساس می‌کنند که در کشورشان جایی برای رشد و ارتقای شایستگی‌هایشان وجود ندارد، عطای وطن را به لقایش می‌بخشند و این امر ضربه سنگینی به سرمایه انسانی کشور وارد می نماید.
۴- از دست رفتن اعتماد عمومی
بی‌اعتمادی به کارآمدی نظام و نهادها، یکی از پیامدهای ناگزیر عدم شایسته‌سالاری است. زمانی که مردم شاهد انتصابات بر اساس ملاک‌های غیرمنطقی و رابطه سالاری باشند، اعتماد خود را به نظام از دست خواهند داد.
پیشنهادهایی برای تحقق شایسته‌سالاری و برابری
۱-اصلاح نظام گزینش و استخدام
شایسته‌سالاری باید در بطن نظام گزینش و استخدام نهادینه شود. به‌کارگیری آزمون‌های علمی و تخصصی، مصاحبه‌های شفاف و استفاده از روش‌های ارزیابی عینی و دور از تبعیض، از جمله گام‌های اساسی در این مسیر است.
۲-تضمین برابری فرصت‌ها
دسترسی برابر به آموزش و امکانات تحصیلی، ارتقای شغلی و مدیریتی فارغ از قومیت و مذهب، زمینه‌ساز رشد استعدادها و ظهور نخبگان در تمام اقشار جامعه خواهد شد.
۳-ترویج فرهنگ شایسته‌سالاری
نهادینه‌سازی فرهنگ احترام به شایستگی و تلاش در جامعه، از طریق آموزش و پرورش، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی، نقشی کلیدی در این زمینه دارد.
۴- مبارزه با فساد و رانت‌خواری
فساد و زد و بند، بزرگترین دشمن شایسته‌سالاری هستند. باید با عزمی راسخ در جهت مبارزه با فساد و ایجاد فضایی سالم برای رقابت و ارتقای شایستگان گام برداشت.
۵-مرکززدایی و واگذاری اختیارات
تمرکز قدرت در دست عده‌ای خاص، زمینه‌ساز فساد و تبعیض می‌شود. واگذاری اختیارات به سطوح محلی و ایجاد سازوکارهای نظارتی دقیق، می‌تواند به شفافیت و عدالت در انتصابات کمک کند.
هرچند بحث شایسته‌سالاری، باید فراتر از بحث انتصاب افراد به پست‌های نمادین باشد و این معضل در ایران باید ریشه ای بررسی و چاره اندیشی گردد. فریاد برابری اقوام و مذاهب در این سرزمین، ریشه در بی‌عدالتی‌هایی دارد که مانع از ظهور شایسته‌ترین افراد در جایگاه‌های مناسب می‌شود.
شایسته‌سالاری و برابری اقوام و مذاهب، نه تنها یک آرمان صرفاً اخلاقی نیست، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای پیشرفت و توسعه ایران است. تحقق این امر نیازمند عزم ملی و تلاش همگانی در جهت اصلاح ساختارها، نهادینه‌سازی فرهنگ احترام به شایستگی و مبارزه با فساد و تبعیض است.
جناب دکتر پزشکیان! مردم به شما اعتماد کردند و امیدوارند که با اتخاذ تدابیر مناسب، زمینه‌ای را فراهم آورید تا نخبگان و فرهیختگان از اهل سنت و اقوام مختلف ایران، در سطوح مختلف مدیریتی کشور در جایگاهی که شایسته هستند، به کار گرفته شوند.
بدون شک با تحقق شایسته‌سالاری و برابری، شاهد کشوری خواهیم بود که در آن، بهترین‌ها فارغ ازهرگونه وابستگی، در جایگاه‌های مناسب قرار می‌گیرند و سرزمین ایران طعم شیرین عدالت، پیشرفت و آبادانی را خواهد چشید.
نظر شما