به گزارش کردپرس، پیشتر اسم خیرین مدرسه ساز را شنیده بودیم، اما اکنون «خیرین میراث‌فرهنگی» هم باب و انجمن های آنان در ٢٢ استان ایران فعال شده است.
اخیرا این انجمن در آذربایجان غربی هم اعلام موجودیت کرد تا ٢٣مین استان دارای این انجمن باشد و ریاست آن را هم به مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان واگذار کرده اند؛ استانی که بیش از ۱۸۰۰ اثر ثبت ملی و ٥ اثر ثبت جهانی دارد، اما همیشه در حوزه میراث‌فرهنگی با کمبود اعتبار رو به رو است!
اختصاص اعتبارهای کلان بر روی کاغذ در سطح ملی و استانی که به دلیل عدم تخصیص و یا تخصیص دیر هنگام عملا تحقق نیافته اند؛ تا کنون دردی از میراث فرهنگی دوا نکرده و این استان را هم واداشته تا انجمن خیرین میراث فرهنگی را راه اندازی کند تا شاید به همت خیرین بتوانند به حفاظت، مرمت و بهسازی آثار تاریخی و میراث فرهنگی استان اقدام کنند.
در حالیکه اعتبارات ملی تا کنون نتوانسته اند پاسخگوی نیازهای موجود در این حوزه باشند مشخص نیست به کدامین اعتبار سرنوشت میراث فرهنگی با ارزش را به دست خیرین می سپارند و این حوزه تا چه حد می تواند از مسیر خیرین بهره ببرد؟!!
با وجود شائبه های بسیار در این طرح، قائم مقام وزیر میراث فرهنگی حتی معتقد است؛ «حمایت و حراست از آثار تاریخی و میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس وظیفه تمام اشخاص حقوقی و حقیقی و عامه مردم است و تنها به عهده میراث‌فرهنگی نیست». این مشخص نیست کار وزارت میراث فرهنگی چیست!
فریدون فعالی، مشاور معاون میراث فرهنگی و قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در جلسه انجمن میراث فرهنگی آذربایجان غربی که در هفته جاری در ارومیه برگزار شد، درباره انجمن خیرین اظهار کرد: تشکیل انجمن خیرین میراث‌فرهنگی استان‌ها در راستای پیگیری طرح ابتکاری ضرغامی، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و علی دارابی، قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی انجام می‌شود تا از طریق آن از ظرفیت مردم برای حفاظت از آثار تاریخی استفاده شود.
فعالی افزود: متاسفانه همیشه کمبود اعتبارات در حوزه میراث‌فرهنگی وجود داشته است و اعتبارات تخصیصی پاسخگوی نیازها نبوده است و برای این منظور استفاده از ظرفیت مردم برای حفاظت از آثار تاریخی در دستور کار قرار گرفته است.
او ادامه داد: این انجمن اهدافی همچون ایجاد زمینه مشارکت خیران این حوزه در داخل و خارج از کشور به منظور جلب مشارکت و جذب سرمایه‌های معنوی و مادی برای حفظ، مرمت و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی و فرهنگی ثبت‌شده، مشارکت در راه‌اندازی موزه‌ها و پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس، اموال منقول فرهنگی و تاریخی و میراث‌طبیعی کشور و سایر موارد مشابه را دنبال می‌کند.
مشاور معاون میراث فرهنگی و قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: بهره‌مندی از توان و تجربه‌های فنی و مشاوره‌های خیرین صاحب‌نظر و شاخص در حوزه میراث‌فرهنگی، فراهم‌سازی زمینه دریافت منابع مالی یا اهدای اموال منقول و غیرمنقول در اختیار دوست‌دار میراث‌فرهنگی، تشکیل بانک اطلاعاتی آماری از خیرین و معرفی توانمندی‌های آنان و همچنین تشکیل بانک اطلاعاتی آماری از بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در دستور کار قرار دارد.
پروژه های چندین ساله میراث فرهنگی در انتظار کمک خیرین!
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی نیز در این جلسه اظهار کرد: بدون کمک‌های مردمی و حضور فعال آنها دولت در رسیدن به اهداف و اجرای پروژه‌های گردشگری و میراث‌فرهنگی با مشکل مواجه خواهد شد.
مرتضی صفری با اشاره به ثبت ملی بیش از ۱۸۰۰ اثر آذربایجان غربی گفت: در حال حاضر ۶۰ پروژه مرمتی در سطح استان در حال اجرا است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مرمت و احیای مسجد جامع، خانه انصاری، مسجد یوردشاهی ارومیه، بازار تاریخی خوی و ... اشاره کرد.
در این جلسه مدیرکل میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی پروژه های چندین ساله احیا و مرمت آثار تاریخی استان را که در نبود و یا عدم تخصیص اعتبارات، بلاتکلیف مانده اند را به خیرین واگذار کرده و خواستار مشارکت آنان در پروژه هایی چون : شمس تبریزی، مسجد جامع ارومیه، سایت‌موزه جنگ چالدران و قره‌کلیسا چالدران فراخوانده و گفت: خیران میراث‌فرهنگی می‌توانند در اجرای آنها مشارکت کنند.
در واقع نمونه بارز یکی از همین پروژه های بلاتکلیف میراث فرهنگی در استان، ساخت پروژه ملی مجتمع فرهنگی شمس خوی، است که سال ها است به مشکلات مالی خورده و بودجه سفر رییس جمهوری به استان آذربایجان‌غربی و اعتبارات ملی علیرغم وعده و وعیدهای فراوان به آن تخصیص نیافته است!!!
سال گذشته مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی از اختصاص۳ میلیارد تومان از محل اعتبارات استانی برای ادامه اجرای این پروژه ٧ ساله خبر داد ولی با عدم تخصیص اعتبارات لازم به این پروژه علیرغم بودجه مصوب، بهار سال گذشته کار به دعوت از سرمایه گذاران خارجی و حتی گلریزان در سراسر دنیا کشیده شد!
نماینده سابق خوی و چایپاره در مجلس از برگزاری جشن گلریزان برای ساخت بارگاه شمس در سراسر دنیا خبر داد.
بسیاری دیگر از آثار تاریخی دیگر استان هم برای بهسازی و محوطه سازی و حتی تعیین حریم با مشکل اعتباری مواجه هستند و در نبود عرصه و حریم مشخص روبه نابودی می روند.
از بین آثار ثبت ملی شده یک هزار و ۳۲۰ مورد مربوط به تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی بوده که از این تعداد تنها تعداد انگشت‌شماری تعیین حریم شده و تابلوی میراث‌فرهنگی نصب شده است که همین عدم تعیین حریم و نبود تابلو موجب سوءاستفاده حفاران غیرمجاز شده و متاسفانه آمار حفاری های غیر مجاز در محوطه های تاریخی استان روبه افزایش است.
تکلیف بسیاری از موزه های استان همچون موزه باستان شناسی مهاباد هنوز مشخص نشده است و چندین سال است بهانه میراث فرهنگی تعیین زمین مناسب است. در سایر شهرهای استان با وجود آثار تاریخی چشم گیر حتی یک موزه هم وجود ندارد.
در ارومیه مرکز استان هم بنا به گفته مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی: «٢٥ هزار شئ تاریخی در موزه باستان‌شناسی ارومیه وجود دارد که به علت محدودیت جا، امکان نمایش ۱۰ تا ۱۵ درصد آنها فراهم است و مکان فعلی موزه ارومیه جوابگوی نمایش بیشتر را ندارد».
آن چنان که گمان می رود؛ جشن گلریزانی که نماینده قبلی خوی قرار بود برای ساخت بارگاه شمس در سراسر دنیا به پا کند؛ اکنون با همان رویکرد در داخل به عنوان «انجمن خیرین میراث فرهنگی» قد علم کرده و حال آثار و ابنیه تاریخی استان باید چشم به راه کمک خیرین باشند تا شاید درِ امید به روی میراث گذشتگانمان باز شود.
گزارش/ تانیا شعفی
نظر شما