به گزارش کردپرس، دولت مرکزی عراق و دولت محلی اقلیم کردستان عراق، روز 9 اکتبر 2020 از امضای توافق نامه شنگال برای بازسازی این منطقه ایزدی نشین و عادی سازی وضعیت آن خبر دادند.

با وجود این که بارها بر اجرای سازوکارهای مختلف از سوی اقلیم کردستان و بغداد برای اجرایی کردن توافق تاکید شده است تاکنون این توافقنامه اجرا نشده و آن طور که موسسه لوفیر می گوید تا زمانی که اصلاحاتی در این توافق صورت نگیرد امکان اجرای کامل آن وجود ندارد.

این موسسه در توصیف اهمیت موقعیت جغرافیایی شنگال نوشت: منطقه ایزدی نشین شنگال در استان نینوای عراق که بخشی از مناطق مورد مناقشه میان کردها و دولت مرکزی عراق است، از شمال غرب به استان حسکه سوریه و مرزهای شرقی آن متصل بوده و در شمال شرق نیز به استان شرناخ ترکیه نزدیک است. یکی از مسائل مهم در مورد شنگال سالها مناقشه میان اربی و بغداد بر سر اداره این منطقه عنوان شده است.

این موسسه درباره تاثیر توافقنامه شنگال نوشت: این توافقنامه شاید تنش میان اربیل و بغداد را کاهش دهد اما خواسته جوامع محلی را برای حل مشکل آن از طریق سیاسی در نظر نگرفته است.

لوفیر تاکید کرده ست که تا زمانی که جوامع اقلیت در شنگال در کنار دولت عراق و دولت محلی اقلیم کردستان به عنوان عوامل ذی نفع در نظر گرفته نشوند مذاکرات انحصاری و از بالا همچنان به مناقشه بر سر یکی از مناطق بی ثبات و شکننده عراق دامن می زند.

این موسسه از جمله نواقص توافقنامه شنگال را عدم حضور نماینده واقعی جمعیت ایزدیها در جریان مذاکرات بر سر این منطقه و عدم استفاده از نهادهای محلی در اجرای مفاد توافقنامه دانسته است. بر این اساس، مذاکره بر سر عادی سازی شنگال فقط توسط نخبگان سیاسی در اربیل وبغداد و بدون حضور نمایندگان واقعی جامعه ایزدیان صورت گرفته است. نکته مهم این است که جامعه محل ایزدیان در فاز اجرایی توافقنامه هم کنار گذاشته شده اند که از جمله حق معرفی نامزد برای انتخاب به عنوان فرماندار شنگال را نداشته و همچنین نیروهای مسلح مستقر در این منطقه که اغلب آنها ایزدی هستند حق جذب شدن در نیروی تامین امنیت را ندارند و در نهایت، به جامعه محلی ایزدیها اجازه مشارکت در بازسازی این منطقه داده نشده است.

موسسه لوفیر خاطرنشان کرده است که توافق اربیل و بغداد بر سر شنگال با میانجیگری و امضای نمایندگانی از دولت اقلیم کردستان، دولت مرکزی عراق و دیپلماتهایی از ترکیه امضا شده و سازمان ملل و آمریکا حمایت خود را از آن اعلام کرده و نسبت به اجرای آن ابراز خوشبینی کرده اند. این در حالی است که ایزدیهای محلی دخالتی در آن نداشته اند.

بر اساس این گزارش، یکی از نواقص این توافقنامه عدم پرداختن به سازماندهی نیروهای مختلفی است که در شنگال مستقر هستند. بر این اساس، در حال حاضر، چهار نیروی متعلق به ایزدیها در این منطقه حضور دارند. نیروهای مقاومت شنگال حدود 2500 نیرو، نیروهای پیشمرگ ایزدی 7000 نیرو، نیروهای ایزدخان 3000 نیرو و حدود 1500 تا 2000 نیروی ایزدیها وابسته به حشد در شنگال مستقر بوده اما به نوشته لوفیر، نگرانی اصلی در مورد این توافق این است که چه اقدامی در مورد این نیروها می تواند انجام داد و یا چگونه می توان آنها را در نیروهای امنیتی فدرال عراق که جای آنها را در شنگال می گیرند ادغام کرد.

هادی پیر از موسسان نهاد موسوم به یزدا و پری ابراهیم از اعضای بنیاد ایزدیان آزاد هم تاکید کرده اند در توافقنامه شنگال سازوکارهای مناسب برای مشارکت دادن ایزدیها از جمله در انتخاب فرماندار، خلع سلاح و ادغام گروههای مختلف در این منطقه و نیز برنامه ریزی استراتژیک برای بازسازی آن در نظر گرفته نشده است.

لوفیر چنین مواردی را از جمله موانع بر سر اجرایی توافقنامه شنگال دانسته و تنها راه برای به ثمر رسیدن آن را بازبینی کامل آن از سوی اربیل و بغداد دانسته است. این موسسه تاکید کرده است که نخبگان سیاسی در اربیل و بغداد باید نظر جوامع محلی را در متن توافقنامه گنجانده و این جوامع را نیز در سازماندهی نیروهای امنیتی محلی و بازسازی این منطقه ویران شده به دست داعش دخالت دهند.