به گزارش کردپرس کردهای بسیاری در ترکیه و جاهای دیگر، روز20 ژانویه را که روز خروج دونالد ترامپ از دفتر ریاست جمهوری آمریکاست جشن خواهند گرفت.

کردهای عراق به یاد می آورند که دولت ترامپ در زمان برگزاری رفراندوم پشت آنها را خالی کرد و به بغداد و شبه نظامیان اجازه داد آنها را مورد حمله قرار دهند و ترکیه نیز آنها را محاصره کرد. ترکیه همچنین دلیلی نمی دید ترسی از انتقاد آمریکا نسبت به نقض حقوق بشر در پی بازداشت و زندانی کردن هزاران تن از منتخبان حزب دموکراتیک خلقها و طرفداران آنها داشته باشد.

شاید اینها به اندازه کافی کردها را ناامید نکرده باشد اما خروج نیروهای آمریکا از شمال شرق سوریه در نزدیک مرزهای ترکیه در سال 2019، به رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه برای اشغال مناطق کردنشین سوریه چراغ سبز نشان داد تا با پاکسازی نژادی صدها هزار تن از آنها را از این مناطق بیرون کند. نیروهای کرد سوریه که به تازگی مبارزه با داعش را به طور موفقیت آمیزی به پایان رسانده بودند با خیانت غیرمنتظره دولتی بی عاطفه روبه رو شدند.آمریکاییها چند روز قبل از اعلام چراغ سبز آمریکا توسط ترامپ در تماس تلفنیش با اردوغان، کردها را مجاب کرده بودند تا به عنوان اعلام اطمینان به ترکیه، استحکامات خود را در نزدیکی مرز ترکیه از بین ببرند.

بنابراین، بیشتر کردها چشم انتظار ظاهر شدن جو بایدن در کاخ سفید هستند. در ترکیه، که بیش از نیمی از جمعیت کردهای جهان در آن ساکن هستند، بسیاری از آنها امیدوارند دولت جو بایدن ترکیه را تحت فشار قرار دهد تا به کارزار نظامی خود علیه کردها پایان داده و به میز مذاکره با حزب کارگران کردستنان ترکیه یا پ.ک.ک باز گردد.

حداقل، کردهای ترکیه امیدوارند دولت به رهبری جو بایدن در برابر نقض حقوق بشر در ترکیه از سوی دولت اردوغان و عملیات نظامی علیه کردها در سوریه و عراق سکوت نکند. کردها با مقایسه دوره باراک اوباما- که جو بایدن معاون وی بود- با دوره ترامپ ممکن است انتظار داشته باشند که در خصوص کردها وضعیت بهتر شود اما آنها نباید بیش از حد امیدوار باشند.

باید یادآوری کرد که چگونه دولت اردوغان روند صلح با کردها را در سال 2015 رها کرد در حالی که در آن زمان دولت باراک اوباما در آمریکا سر کار بود. در آن زمان وضعیت حزب کردگرای دموکراتیک خلقها به قیمت از اکثریت افتادن اردوغان در پارلمان بهبود یافت. پاسخ اردوغان به این رویداد اطمینان دادن از تشکیل نشدن دولت قبل از انتخابات ژوئن بود و به این ترتیب فرصت پیدا کرد زمینه تکرار انتخابات در نوامبر را فراهم کرد.

دولت اردوغان بین ماههای ژوئن و نوامبر گفتگو با کردها را متوقف و جنگ علیه پ.ک.ک را از سر گرفت. نتیجه شعار« صف آرایی دور پرچم» بهبود وضعیت حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در ماه نوامبر بود که محاصره تمام شهرهای کردنشین ترکیه از سوی ارتش این کشور کمک بیشتری به تقویت موقعیت حزب کرد.اردوغان به دنبال انتخابات نوامبر 2015 دولت جدیدی با همراهی راستگراهای افراطی و در واقع حزب ضد کردی حرکت ملی ترکیه تشکیل داد.

تحت ائتلاف AKP/MHP میلیتاریزه کردن هرچه بیشتر رویکرد ترکیه نسبت به مسئله کردهای بیشتر شد. در سال های 2015 و 2016 به عنوان بخشی از کارزار مقابله با کردها، در بیشتر شهرهای کردنشین ترکیه ساختمانها با خاک یکسان شد. ارتش ترکیه در شهر جزیره، شهروندان کرد را که به یک زیرزمین پناه برده بودند سوزاند.

در شهر شرناخ نیز، تصاویری از به زمین کشیده شدن جسد یک فیلم ساز معروف کرد توسط نیروهای نظامی منتشر شد. در شهر نصیبین، نمایندگان حزب MHP خواستار تخریب کامل شهر شدند.

البته رفاه شهری خوب نبوده اما پ.ک.ک نیز به دلیل استراتژی جنگ شهریش مسئول بخشی از تخریب های صورت گرفته است. بسیاری از اقدامات تهاجمی اردوغان در سال های 2015 و 2016 در این مناطق غیرقابل قبول بودند و می بایست واشنگتن نسبت به این اقدامات انتقاد کرده و آنکارا را مواخذه می کرد.

دولت باراک اوباما در این سالها سکوت را پیشه کرد. سیاستگذاران در واشنگتن رضایت ترکیه را برای استفاده از پایگاه های هوایی ناتو در ترکیه و حضور این کشور در جنگ با داعش را به دست آورده بودند.

اما آنچه اوباما از این امر به دست آورد چند بمباران کم اهمیت داعش از سوی ترکیه و در عین حال عملیات فزاینده نظامی و سنگین ترکیه علیه کردهای متحد آمریکا در سوریه بود.

حملات برون مرزی و تصرفات دولت ترکیه در سوریه که تحت عنوان عملیات علیه سازمان های تروریستی در سوریه صورت می گرفت، در واقع داعش و نیروهای کرد سوریه را در کنار هم قرار می داد. ترکیه حتی اعضای گروه های افراطی در سوریه را در میان مزدوران خود در این عملیات ها قرار می داد و به مشکلات سوریه دامن می زد.

در مقابل این اتفاقات، واشنگتن چشم خود را بر نقض حقوق کردها در سوریه و ترکیه از سوی دولت ترکیه بست. حتی حملات هوایی ترکیه در عراق- که گاهی باعث کشته شدن نیروهای عراق یو شهروندان غیرنظامی شده است- هیچ گونه انتقادی را در از سوی دولت های ترامپ و یا اوباما در بر نداشت.

اگر دولت جدید توسط جو بایدن به همان استانداردهای دوران اوباما باز گردد انتظار نمی رود تغییر زیادی اتفاق بیافتد. اگرچه جو بایدن مانند ترامپ متحدان کرد را در عراق و سوریه زیر نخواهد گرفت اما ممکن است دولتمردان واشنگتن همچنان به امید واهی محدود کردن اسلامگراهای افراطی توسط ترکیه چنگ بزنند.

حتی برخی در واشنگتن فکر می کنند که ترکیه همچنان می تواند به آمریکا برای مقابله با روسیه و برخی کشورهای دیگر کمک کند این در حالی است که ترکیه با این کشور برای مقابله با آمریکا در منطقه همکاری می کند. اما ممکن است جو بایدن کاملا بر خلاف زمانی عمل کند که معاون رییس جمهور آمریکا بود. بایدن با منطقه به خوبی آشنایی دارد، اردوغان را بیش از یک بار مستبد خوانده است و در گذشته بارها با کردها ابراز همدردی کرده است.

جو بایدن به عنوان یک رییس دولت و نه معاون اوباما، این بار می تواند در زمینه مسائل ترکیه و کردها متفاوت عمل کند. اگر چنین شود ممکن است او با تحت فشار قرار دادن ترکیه برای پایبند بودن به حقوق انسانها شروع کند. صلاح الدین دمیرتاش رهبر سابق حزب کردی دموکراتیک خلقها و نامزد ریاست جمهوری ترکیه در سال 2018و دهها هزار تن از زندانیان ناراضی سالهاست در وضعیت قبل از دادگاهی در ترکیه زندانی هستند. دادگاه حقوق بشر اروپا در دسامبر 2020 حکم داد که بازداشت دمیرتاش به دلیل اتهامات بی پایه و دارای منشا سیاسی بوده و وی باید فورا آزاد شود. اگرچه ترکیه تعهد به احکام این دادگاه را امضا کرده اما بارها چنین احکامی را نادیده گرفته است. تشکیل یک دولت با محوریت حقوق بشر در واشنگتن ممکن است به پیوستن آن به دیگر کشورها مانند فرانسه و دیگران برای تحت فشار قرار دادن ترکیه در این مسائل بیانجامد.

دولت مصمم جو بایدن ممکن است حتی آنکارا را برای مذاکره با پ.ک.ک به میز باز گرداند. حتی بازگشت غیرمستقیم بویژه تحت نظارت آمریکا، می تواند کمک زیادی به بهبود وضعیت در ترکیه و سوریه کند.

کمتر از پنج سال قبل، جنوب شرق ترکیه ساکت و آرام بود و رهبران کرد سوریه نیز با مقامات ترکیه ملاقات کرده و همکاری می کردند.

اما اگر اردوغان و حزب حرکت ملی ترکیه همچنان بر جنگ هایشان اصرار ورزند، آن وقت واشنگتن باید به دنبال متحدان دیگری در جاهای دیگر بگردد. جو بایدن همین یک سال پیش نگرانی خود را از سیاست های اردوغان بیان کرد و گفت: « من فکر می کنم که باید رویکرد بسیاری متفاوتی نسبت به رویکرد کنونی در برابر وی در پیش بگیریم و برای او روشن سازیم که از رهبران اپوزیسیون حمایت می کنیم و اردوغا نباید بهای سنگینی بپردازد.»

وی افزود:« واشنگتن باید رهبران اپوزیسیون ترکیه را تشویق کند تا قادر باشند اردوغان را شکست دهند اما نه از راه کودتا بلکه از طریق پروسه انتخابات.»

ممکن است در پیش گرفتن این نوع ادبیات از سوی دولت جدید جو بایدن راه زیادی برای تغییر دادن محاسبات سیاسی در آنکارا در پیش داشته باشد.

نویسنده: دیوید رومانو استاد دانشگاه میزوری آمریکا

منبع: روزنامه عرب نیوز