به گزارش کردپرس، جلال حسام الدین نوراللە طالبانی فرزند خدیجە که به دلیل محبوبیت بالا میان کُردها مام جلال نامیده شده، به عنوان یکی از شخصیت‌های با سابقه و بارز تاریخ معاصر خاورمیانه مطرح است؛ او در تابستان ۱۹۳۳ در روستای کلکان در دامنه کوه کوسرت در یک خانواده مذهبی پیروی طریقت قادریه به دنیا آمد. دوران کودکی خود را در همان روستا سپری کرده و خانواده وی پس از آن که پدر وی به‌عنوان مرشد تکیه طالبانی در شهر کویسنجق برگزیده شد، به شهر نقل مکان کردند.

طبق کتاب زندگی‌نامه وی، اجداد پدری جلال طالبانی اصالتاً ایرانی و از کُردهای بوکان بوده‌اند که در دوره صفویه به عراق مهاجرت کرده‌اند.

مام جلال در سال 1959 از دانشکده حقوق بغداد فارغ التحصیل شد و نقشی فعال در شورش کردستان عراق در سال 1961 ایفا کرده و در کنار فعالیت های سیاسی خود به نویسندگی و روزنامە نگاری می پرداخت.

وی به عنوان نماینده جنبش های کردهای عراق مدتی را در بیروت به سر برد.

دبیرکل اتحادیە میهنی کردستان، در ابتدای فعالیت های سیاسی خود، وارد حزب دمکرات کردستان (KDP) به رهبری ملا مصطفی بارزانی شد و به عنوان شخصیتی نزدیک به ملا مصطفی شناختە شد، اما سال ها بعد و پس از تجزیه حزب دمکرات کردستان (KDP)، به عنوان عضو دفتر سیاسی از ملا مصطفی بارزانی جدا شد و دو ماه پس از فروپاشی نهضت کُردها در سال ۱۹۷۵ به همراه ابراهیم احمد و شماری دیگر از فعالین و مبارزین نواندیش کُرد، حزب اتحادیە میهنی کردستان عراق (PUK) را در دمشق پایتخت سوریە تاسیس کرد و این حزب در ۱۹۷۶ فعالیت‌ها و مقاومت‌های مسلحانه خود را در داخل خاک عراق علیه حکومت حاکم بر این کشور آغاز کرد.

اولین رئیس جمهور کُرد عراق، در ابتدای سال های دهە هشتاد میلادی به عنوان یکی از رهبران کردهای این کشور به دیدار صدام حسین رفت، اما مذاکرات با صدام نتیجەای نداشت.

مام جلال به همراه ادریس بارزانی برادر مسعود بارزانی نقش اصلی را در تشکیل جبهە کردستانی ایفا کرد و پس از انقلاب سال 1991 کُردهای عراق بار دیگر به همراە هیئت کردها با صدام دیدار کرد.

وی در سە کنگرە اتحادیە میهنی به عنوان دبیرکل حزب و در اولین انتخابات کُردها در سال 1992 نیز به عنوان رهبر جنبش آزادیخواهی کُرد و در نیمە دوم دهە نود نیز به عنوان رئیس بخش سلیمانیە اقلیم کردستان انتخاب شد.

فعالیت های سیاسی مام جلال دوران فراز و نشیب بسیاری را به خود دیده و در سال 1964 ناچار به سکونت در ایران شده و حتی در دورەای نیز حزب وی با حزب دمکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی فرزند ملا مصطفی وارد جنگ داخلی شد. پس از آن که هر دو حزب مذاکره با حکومت عراق را از سر گرفتند و منطقه پرواز ممنوع در شمال و جنوب عراق توسط نیروهای ائتلاف در جنگ خلیج فارس اعلام شد، در ماه مه ۱۹۹۲، در کردستان عراق انتخابات محلی برگزار شد و حزب میهنی ۴۲/۲٪ آراء را کسب کرد و با توجه به اینکه هیچ‌کدام از دو حزب اکثریت آرا به دست نیاوردند توافق شد که کردستان عراق به دو بخش مساوی تقسیم شده و هر کدام به اداره بخشی از آن بپردازند.

با تلاش‌های ایالت متحده و پس از برگزاری چند نشست بین اعضای ارشد دو حزب، سرانجام در سال ۱۹۹۸ و در واشنگتن توافق نامه صلحی بین مسعود بارزانی و جلال طالبانی به امضا رسید.

«مام جلال»، حقوقدان و سیاست‌مداری باهوش، دارای توانایی خاصی در اتحاد و همبستگی کُردها و تأثیر گذار روی دوست و دشمن، شناختە می شد و دارای محبوبیتی بسیار در بین کُردها بود.

وی پس از سقوط رژیم بعث و تشکیل کشور نوین عراق، با اکثریت آرای مجلس جدید عراق به عنوان اولین رئیس جمهور این کشور انتخاب شد.

مام جلال در دوران ریاست جمهوری خود،دو بار برای دیدار با مقام های ایران رهسپار تهران شد. وی نخستین رئیس جمهوری عراق پس از عبدالرحمن عارف در سال ۱۹۶۶ بود که از ایران دیدار کرد.

در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲ مام جلال پس از دیداری با نوری مالکی نخست وزیر وقت عراق، دچار سکتهٔ مغزی شده و با وخیم تر شدن وضعیت سلامتی برای مداوا به آلمان منتقل شد.

در دسامبر ۲۰۱۳ عکس‌های تازه‌ای از جلال طالبانی توسط شبکه تلویزیونی کردسات منتشر شد که نشان دهنده بهبود وضعیت جسمانی وی بود و پس از دو سال مداوا در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۴ از فرودگاه برلین به فرودگاه سلیمانیه برگشت و در پنج سال گذشتە هیچ گونە فعالیت سیاسی نداشتە و از صحنە فعالیت های سیاسی عراق و اقلیم کردستان و منطقە غایب بود و این غیبت وی تاثیر منفی بر تحولات اقلیم و عراق داشت.

مام جلال با هیرو ابراهیم احمد،که از اعضای بانفوذ اتحادیە میهنی کردستان و یکی از قوی ترین زنان عراق و منطقە است، ازدواج کرده وحاصل زندگی مشترک آنان قباد طالبانی معاون نخست وزیر اقلیم کردستان و بافل طالبانی رئیس نیروهای ضد ترور اقلیم است.

مام جلال پس از سال های طولانی فعالیت در عرصە سیاسی اقلیم کردستان، عراق و منطقە و پس از سال بیماری و غیبت سیاسی، امروز سەشنبه 11مهر/3 اکتبر در آلمان به دلیل عوارض بیماری 5 سالە خود در سن 84 سالگی دار فانی را وداع گفت.