تاجران میلیاردری که پیوند نزدیکی با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دارند، با غیبت آنها در فهرست 100 مالیات دهندۀ نخست ترکیه انگشت نما شدند.

فهرست رسمی مالیات بر درآمد سال 2017 که توسط وزارت خزانه داری منتشر شد، اسامی و میزان مالیات پرداختی صاحبان شرکت های بزرگ را که به نزدیکی با اردوغان شناخته می شوند، در خود نداشت [در جدول منتشر شده به جای اسامی افراد، شرکت ها و رقم مالیات ستاره * درج شده است.] مهمت چنگیز، غول ساخت و ساز و مدیر هولدینگ چنگیز، و ناجی کول اوغلو مالک گروه شرکت های کولین از جملۀ این افراد هستند.

چنگیز و کول اوغلو از اعضای حلقۀ تجار نزدیک به اردوغان هستند که وی آنها را برای انجام پروژه های دولتی در زمینۀ زیرساخت ها و انرژی انتخاب کرده است تا توسعۀ تجاری را هدایت کنند و تا سال 2023 (صد سالگی جمهوری ترکیه) ترکیه را به یکی از 10 اقتصاد برتر جهان تبدیل کنند. این دو مرد از شرکای ساخت فرودگاه جدید استانبول هستند که همین هفته افتتاح شد و قرار است با جابجا کردن 200 میلیون مسافر در سال، بزرگترین فرودگاه جهان شود.

چنگیز و کول اوغلو همراه با نیهات اوزدمیر، مدیر هولدینگ لیماک و چهاردهمین شخص ثروتمند ترکیه با 1.7 میلیارد دلار سرمایه، مهمت نظیف گونال، مدیر گروه شرکت های MNG که او نیز 1.7 میلیارد دلار ثروت دارد، و اورهان جمال کالیونجو، مدیر گروه کالیون، این تأسیسات 11 میلیارد دلاری را احداث کردند. نام اوزدمیر، گونال و کالیونجو نیز در فهرست مذکور نیست.

فرودگاه جدید استانبول یک پروژۀ ساخت – بهره برداری - واگذاری است که حکومت تضمین کرده است در صورتی که تعداد مسافران به حد نصاب نرسد، کسری آن را پرداخت کند. این الگوی بهره برداری در ترکیه، که حکومت برای بسیاری از ابرپروژه های مشابه به کار می برد، به خاطر بازگشت سخاوتمندانۀ سرمایه و تضمین تعهدات از سوی خزانه داری، مورد مداقۀ صندوق بین المللی پول و دیگر نهادهای مالی دنیا قرار گرفته است.

این پنج تاجر و نمایندگان آنها در سفرهای خارجی مرتباً با اردوغان همراهی می کنند. آنها هزاران تجارت دیگر را در ترکیه و خارج از ترکیه می گردانند و روزنامه ها و شبکه های تلویزیون برتر ترکیه را خریداری کرده و به این ترتیب رتبۀ نخست اردوغان را از نظر زمان پوشش رسانه ها تضمین کرده اند.

کالیونجو مالک روزنامه های صباح و دیلی صباح است، که در پوشش دادن قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسول گری این کشور در استانبول نقشی کلیدی داشتند. روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی متعلق به این شخص افشای به دقت زمان بندی شدۀ اطلاعات قتل خاشقچی را به هبترین نحو انجام می دادند به طوری که رسانه های معتبر جهان، مانند نیویورک تایمز، واشنگتن پست و سی ان ان آنها را نقل می کردند. اردوغان از افشای این اطلاعات برای فشار آوردن به محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، یکی از رقبای منطقه ای و اسلامیش استفاده کرد.

نام احمد چالیک، کارخانه داری که برات البایراک داماد اردوغان را در سن 29 سالگی به مدیریت هولدینگ چالیک گماشت، نیز در این فهرست دیده نمی شود. البایراک در ماه جولای از سوی اردوغان برای تصدی مسئولیت وزارت ترکیبی خزانه داری و دارایی انتخاب شد.

نزدیک بودن به اردوغان و وابستگان سیاسی وی به معنای دستاوردهایی غنی در قراردادهای دولتی ترکیه است. سازمان شفافیت بین المللی در شاخص احساس فساد سال 2017 اعلام کرد بیش از 40 درصد تأمین تدارکات عمومی ترکیه در چارچوب قوانین مربوطه نیست و 28 درصد آن که دارای شرایط قانونی است از طریق مناقصه های علنی انجام نمی شود. ترکیه در این شاخص که ماه فوریه منتشر شد در رتبۀ 81 جای دارد، یعنی بین مراکش و آرژانتین و پایین تر از همۀ اعضای اتحادیۀ اروپا که آنکارا امیدوار است به آن بپیوندد.

شفافیت بین الملل با اشاره به صندوق ثروت ملی ترکیه که در سال 2016 تأسیس شد و اینک دور از چشم عموم حدود 40 میلیارد دارایی حکومت را کنترل می کند، نوشت: «مناقصۀ عمومی آزاد و عادلانه در ترکیه، به جای قاعده، به یک استثنا تبدیل شده است... موضوع دیگری که به همان اندازه هشدار دهنده است این است که فقدان شفافیت در هزینه کرد بودجه نیز به اوج رسیده است.» یادآور می شود اردوغان به واسطۀ یک فرمان ریاست جمهوری در ماه جولای ریاست صندوق را به عهده گرفت و البایراک را نیز به عنوان معاون خود منصوب کرد.

اردوغان دمیرورن، مالک هولدینگ دمیرورن که در ماه ژوئن درگذشت، نیز در فهرست مالیات دهندگان نیست. هولدینگ دمیرورن که از بازیگران اصلی حوزۀ گاز، گردشگری و صنایع سنگین است، باقی ماندۀ روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی هولدینگ دوغان را خریداری کرد تا بزرگ ترین گروه رسانه ای ترکیه باشد. روزنامۀ پر فروش حریت، کانال D و CNN Turk از جمله دارایی های رسانه ای این هولدینگ هستند. در یک مکالمۀ تلفنی که ماه مارس 2014 به بیرون درز کرد، اردوغان به تندی دمیرون را سرزنش کرده و او را به گریه انداخته بود، چرا که می خواست منبع گزارشی را که در روزنامۀ ملیت، از دیگر روزنامه های متعلق به دمیرورن، منتشر شده بود بشناسد.

ارمان ایلیجاک نیز، که مجلۀ فوربز او را با 4 میلیارد دلار ثروت دومین شخص ثروتمند ترکیه اعلام کرد، در فهرست مذکور نیست. او مالک هولدینگ رنسانس است که در ترکیه، روسیه و آسیای مرکزی آسمان خراش می سازد و از سال 2007 در حوزۀ انرژی نیز فعالیت می کند، برق تولید می کند و می فروشد. علی کبار مالک هولدینگ کبار نیز به همین تریبت، در فهرست دیده نمی شود.

فهرست بزرگ ترین مالیات دهندگان ترکیه که در دهۀ 1990 به مدت پنج سال متوالی ماتیلد مانوکیان مالک یک روشپی خانه در صدر آن قرار داشت، امسال شاریک تارا مدیر ENKA در صدر آن دیده می شود. ENKA یک شرکت خوشه ای برجسته در حوزۀ ساخت و ساز و انرژی است که در سال 1957 تأسیس شده است. اعضای خانواده های کوچ و سابانجی نیز، که تسلط آنها بر دنیای تجارت ترکیه با به قدرت رسیدن اردوغان در سال 2002 رو به زوال نهاده است، در جایگاه های نخستین این فهرست قرار دارند. شکرو افشار که یک فیلم ساز مطرح است، در رتبۀ 9 جای دارد.

منبع: پایگاه خبری – تحلیلی احوال

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

ترکیه به شرق فرات حمله خواهد کرد / سرکان دمیرتاش

نبرد کوبانی: مبارزۀ بشریت علیه تاریکی / گوکجان آیدوغان

نگاهی به وضعیت پناه جویان سوری در ارمنستان: کشوری که نمی خواهد پناه جویان سوری آن را ترک کنند / لورا سکوران

ملی گرایان ترکیه اردوغان را به پشت صحنه می رانند / یاووز بایدار

انحطاط حکومت فعلی ترکیه از منظر اندیشه های ابن خلدون / علی آغجاکولو

نشست چهار جانبۀ استانبول: فرصتی برای صلح در سوریه؟ / سرکان دمیرتاش

رضایتمندی ستم دیدگان: جامعه شناسی مقلوب / گوکهان باجیک

همگن سازی نهایی در ترکیه / چنگیز آکتار

پایان تکثر فرهنگی در مناطق کردنشین ترکیه / نورجان بایسل

مصاحبۀ ریجن با سخنگوی YPG: 900 عضو داعش از 44 کشور جهان در اسارت YPG هستند

روابط ترکیه – اقلیم کردستان یک سال پس از همه پرسی استقلال / پل ایدون