به گزارش کُردپرس،سه روز پیش شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران اعلام کرد،از تاریخ روز جاری اول شهریور میزان سوختگیری با کارت آزاد جایگاه در هر بار سوختگیری از ۶۰ لیتر به ۳۰ لیتر کاهش می‌یابد.در واقع این فرایند و اعلام سوختگیری و افزایش قیمت بنزین در دوسال گذشته یکی از مسائل اساسی کشور بوده‌اند.سال گذشته بود که با اعلام قیمت ۱۵۰۰ تومانی بنزین از سوی دولت، بخشی از پازل اعتراضات مردمی رقم خورد تا در نهایت مجلس و دولتیان سراسیمه شدند و با اظهارنظرهای مختلف از این اقدام عقب نشینی کنند و به دنبال رقم متعادلتری برای سهمیه بندی و یا گرانی آن باشند.
در واقع قیمت بنزین یکی از شاه کلیدهای اقتصاد ایران است که بی آن که مباحث تئوریک و عملی اقتصاد خرد و کلان را بدانید،متوجه تغییر در سطح قیمت ها و افزایش در اقلام دیگر می شوید.این که حکایت این بنزین چیست که با تغییر قیمت آن به یکباره تغییرات قیمتی در جامعه به وجود می آید،مبحث مفصلی است که در جای دیگر باید به آن پرداخته شود.اما آنچه که مشخص است شروع هدفمندی یارانه ها و بالارفتن قیمت سوخت در بازار جهانی و همچنین قیمت پایین آن در ایران نسبت به کشورهای دیگر ،موجب افزایش معنادار قیمت این کالای مهم در کشور شده است. بنزین یک کالای یارانه‌ای است و به نظر می‌رسد هر لیتر بنزین برای دولت حدود ۱۵۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان تمام می‌شود و با دادن یارانه اکنون آن را به قیمت ۱۰۰۰ تومان به جامعه عرضه می‌کند؛ لذا با این توصیفات منطقی است که به‌طور نسبی و به‌تدریج بنزین با قیمت واقعی خودش به مصرف‌کننده عرضه شود.
افزایش قیمت در گرو هدفمندی یارانه‌ها
هدفمندی یارانه ها طرح تحول اقتصادی است که به تغییر فرایند دادن یارانه‌ها می‌انجامد. در این فرایند با حذف تدریجی یارانه‌ها از مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام در ایران نوع پرداخت یارانه ها تغییر می‌کند که بخشی از این یارانه‌های حذف شده (۶۰ درصد در سال ۱۳۹۰) به صورت نقدی به مردم پرداخت می‌شود و سایر درآمد این کار صرف کارهای عمرانی و فرهنگی می‌شود. این کار در اواخر دههٔ ۱۳۸۰ به اجرا گذاشته شد و بخش عمدهٔ آن در دههٔ ۱۳۹۰ انجام خواهد شد.در مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای از ۴۰۰ به ۷۰۰ تومان، بنزین آزاد از ۷۰۰ به هزار تومان(و در لایحه بودجه سال ۹۷ از ۱۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰)، گازوئیل سهمیه‌ای از ۱۵۰ به ۲۵۰ تومان، گازوئیل آزاد از ۳۵۰ به ۵۰۰ تومان، نفت سفید از ۱۰۰ به ۱۵۰ تومان، نفت کوره از ۷۰۰ به هزار تومان، گازوئیل سهمیه‌ای از ۱۵۰ به ۳۰۰ تومان، گازوئیل آزاد از ۳۵۰ به ۵۰۰ تومان،یارانه ۳۳ میلیون نفر قطع می‌شود
تاثیر گرانی بنزین در بازار
افتخاری عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت‌وگویی که با خبرگزاری خانه ملت دارد، با اشاره به افزایش قیمت حامل های انرژی در بودجه سال ۹۷، عنوان می کند: در وضعیت کنونی کشور، افزایش قیمت بنزین به صلاح نیست.در این باره هم نماینده مردم مریوان در مجلس شورای اسلامی، با تاکید براینکه گرانی بنزین، افزایش تورم در جامعه را رقم می زند،معتقد است: از آنجایی که با گرانی بنزین و گازوئیل جو روانی در جامعه ایجاد می شود که قیمت اقلام دیگر نیز افزایش پیدا کند، نمایندگان مجلس مخالف افزایش بهای حامل های انرژی هستند.
اما برخی می گویند باید در این زمینه همپای کشورهای خارجی و اروپایی باشیم.اما سوال اینجاست که مگر در بخش هایی چون آموزش و پرداخت حقوق بازنشستگان مانند کشورهای اروپایی رفتار می کنیم که در زمینه افزایش بهای بنزین نیز چنین الگویی بگیریم. دولت برای افزایش قیمت حامل های انرژی، ابتدا باید فضای روانی جامعه را آماده کند، در آن شرایط شاید مردم پذیرفتند اما بدون اعلام برنامه ها به مردم، گرانی کالاها به خصوص بنزین آثار منفی بیشتری را به دنبال دارد.
اقدام مجلس در قضییه بنزین
بعد از آن که مردم از طرح گرانی بنزین گلایه کردند،برخی از مجلسیان نیز دست به کار شده و نسبت به قیمت بنزین و موضوع یارانه ها موضع گیری نمودند. تا اکنون فضای حاکم بر مجلس این است که افزایشی در قیمت حامل های انرژی رخ ندهد و اگر قرار است افزایشی رخ دهد باید با ملایم ترین شیب ممکن افزایش قیمت ها رقم بخورد.در این خصوص رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی اظهار کرد:رئیس جمهور در ۶ سال گذشته اختیار داشت هم هدفمندی را اصلاح و هم یارانه نقدی اقشار پردرآمد را حذف کند و هم اختیار داشت قیمت بنزین را افزایش بدهد که تا کنون دست به چنین کاری نزده است.ما مسئولیت ایشان را به استناد قانون اساسی در زمینه برنامه و بودجه قبول داریم، بنابراین رئیس جمهور مسئول کل برنامه و بودجه باشد و این مسئولیت را به گردن مجلس نیاندازد.
آثار گرانی بنزین
دکتر 《عباسعلی ابونوری》 اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی معتقد است:بنزین یک کالای واسطه‌ای بسیار موثر است. افزایش قیمت بنزین مانند بیماری طاعون عمل می‌کند. وقتی طاعون به شهری برسد، تمام آن را نابود می‌کند. قیمت بنزین نیز چنین وضعیتی دارد و اگر بدون کار کارشناسی با افزایش مواجه شود، به‌طور قطع روی سایر کالاها نیز به‌شدت تاثیر می‌گذارد و در نتیجه آن، نرخ تورم نیز افزایش پیدا می‌کند.وی تصریح می کند: منطقی است که دولت قیمت بنزین را افزایش دهد، ولی بعید است یکباره آن را به ۱۵۰۰ تومان برساند؛ چراکه مطمئنا تئوریسین‌های دولت این تحلیل را فراموش نخواهند کرد که گرانی یکباره قیمت بنزین چه تبعاتی بر فضای اقتصادی کشور خواهد گذاشت. به نظر می‌رسد عقلایی خواهد بود که دولت قیمت را تا ۲۰۰ تومان افزایش دهد و در سال‌های آینده نیز قیمت آن را به ۱۵۰۰تومان یا بیشتر برساند. لذا در صورتی که قیمت بنزین به‌صورت پلکانی افزایش یابد، آسیب کمتری به جامعه خواهد رسید.
بنزین تنها کالایی است که افزایش قیمت آن باعث ایجاد تورم می‌شود. به بیان دیگر فقط بنزین است که افزایش قیمت آن مانند طاعون به بقیه کالاها نیز سرایت می‌کند و از طریق هزینه حمل باعث می‌شود قیمت تمامی کالاها افزایش پیدا کند. این فرآیند به‌طور مسلم نرخ تورم را بیش از آن چیزی که تصور می‌کنیم افزایش می‌دهد.برخی نیز معتقد‌ند افزایش قیمت بنزین باعث کاهش رفاه جامعه می‌شود. بحث رفاه با افزایش قیمت بنزین متفاوت است و نمی‌توان گفت افزایش قیمت بنزین رفاه را کاهش یا افزایش می‌دهد. تورم است که طبقات فقیر را فقیرتر و اغنیا را غنی‌تر می‌کند.گرانی بنزین طبقات متوسط و فقیر جامعه را دچار مشکل می‌کند. افزایش قیمت بنزین روی طبقات ثروتمند تاثیر آنچنانی ندارد؛ چراکه مقدار اندکی از مخارج زندگی آنها را تشکیل می‌دهد.وقتی بخواهیم اصل ۴۴ قانون اساسی را اجرا کنیم و سیستم‌ها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم، دولت نباید در تعیین قیمت‌ها مستقیما دخالت کند. باید کنترل کند و اجازه ندهد قیمت بنزین دو یا سه برابر شود ولی منطقی است که به‌طور نسبی قیمت افزایش پیدا کند. با توجه به حتمی‌بودن تورم تحمیلی بنزین، دولت باید توان مهار تورم آن را از طرق دیگر داشته باشد. اما به نظر می‌رسد با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، دولت توانایی مهار تورم حاصل از افزایش قیمت بنزین را نداشته باشد.
در مجموع می‌توان تبعات و پیامدهای گرانی احتمالی بنزین را به صورت ذیل جمع‌بندی و خلاصه کرد:
الف) بنزین باید قیمت واقعی خودش را پیدا کند اما واقعی‌شدن باید به‌تدریج صورت گیرد، نه اینکه به‌یک‌باره قیمت دوبرابر شود.
ب) افزایش قیمت بنزین بدون‌شک باعث افزایش قیمت بسیاری از کالاها و خدمات می‌شود.
ج) افزایش قیمت بنزین تورم‌زاست و تورم فقیر را فقیرتر و غنی را غنی‌تر می‌کند.
د) دولت باید از سایر طرق، تورم حاصل از افزایش قیمت بنزین را مهار کند
نظر شما