به گزارش کردپرس، خبری که اخیرا مسائل کردی در ترکیه را دوباره سر زبانها انداخت و نسبت به احیای روند صلح ترکیه با کردها امیدها را زنده کرد، موفق شدن وکلای عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک به دیدار با وی پس از مراجعات بدون نتیجه 8 سال گذشته بود. این دیدار نه تنها به بی خبری طولانی در مورد اوجالان پایان داد و زمینه پایان دادن به اعتصاب غذای صدها تن از زندانیان و فعالان کرد را فراهم ساخت بلکه احتمال کاهش تنش میان ترکیه و کردهای سوریه را نیز به دنبال داشت. اوجالان به کردهای سوریه پیام داد که نباید از راه خشونت به دنبال حفظ دستاوردهای چند ساله خود در بحران سوریه با توجه به تهدیدهای ترکیه باشند بلکه باید به نگرانی های ترکیه هم توجه کنند و در چهارچوب سوریه متحد به دنبال حل اختلافات باشند.

برخی کارشناسان پیام اخیر اوجالان به کردهای سوریه را با توجه به نفوذ وی در سوریه مهم ارزیابی می کنند. برخی حتی معتقدند که پایان بی خبری از اوجالان می تواند به احیای روند صلح میان پ.ک.ک و دولت ترکیه کمک کند. خبرگزاری کردپرس برای بررسی تاثیرات دیدار اخیر وکلا با اوجالان و نیز پیامدهای پیام وی با جیمز کردی، کارشناس و ناظر آمریکایی مسائل ترکیه مصاحبه کرد.

علل موافقت دولت ترکیه با ملاقات وکلا با اوجالان

جیمز کری، کارشناس مسائل ترکیه به کردپرس گفت که اعتصاب غذای زندانیان و فعالان سیاسی کرد ترکیه در اجازه دادن دولت به وکلای اوجالان برای دیدار با رهبر زندانی پ.ک.ک تاثیر داشته است اما علل واقعی هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. وی معتقد است که رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه در حال حاضر در موقعیت خوبی قرار ندارد و تلاش می کند که از یک طرف رابطه رو به گسترش خود را با روسیه و ایران در حال توازن قرار دهد و از یک طرف ادعا می کند که می خواهد منافع تاریخی ترکیه و اولویت های آن را در روابطش با آمریکا و ناتو بازگرداند.

ناظر مسائل ترکیه بخشی از اقدام اخیر اردوغان به موافقت با دیدار وکلا با اوجالان را به نشان دادن نرمش وی در مقابل کردها مرتبط دانست و به کردپرس گفت: « من فکر می کنم که ممکن است این برخوردهای نرم عمومی با کردها از سوی وی به این خاطر باشد که وی می خواهد نشان دهد که حزب حاکم عدالت توسعه ترکیه با مخالفان سیاسی خود با خشونت رفتار نمی کند. همچنین فکر می کنم که نرمش اخیر اردوغان به شکست های وی در انتخابات شهرداریها در استانبول و آنکارا مرتبط باشد که به وقتش درباره آن توضیح خواهم داد.»

تاثیر دیدار اوجالان با وکلا بر احیای روند صلح

عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک در جریان دیدار خود با وکلایش پس از گذشت 8 سال، پیامی هم برای کردهای سوریه ارسال کرده است. اوجالان به کردهای سوریه توصیه کرده است که نگرانی های ترکیه را مد نظر قرار دهند و برای رسیدن به صلح به جای درپیش گرفتن جنگ و در چهارچوب قلمرو واحد سوریه تلاش کنند.

جیمز کری درباره تاثیر پیام اخیر اوجالان برای کردها بر احیای روند صلح ترکیه با پ.ک.ک نیز گفت: من نمی توانم بگویم که در آینده ای نزدیک روند مذاکره صلح میان ترکیه و کردهای ترکیه از سر گرفته می شود اما به هر حال احتمال آن وجود دارد.

ناظر مسائل ترکیه هدف اردوغان از اجازه دادن به ملاقات وکلا با اوجالان را طراحی دو سناریو از سوی وی برای رسیدن به اهدافش و نه حل مسئله کردها می داند.

سناریوی اول: جیمز کری می گوید سناریوی اول این است که رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه فقط چند صباحی قبل از برگزاری مجدد انتخابات شهرداری استانبول در مقابل کردهای سوریه نرمش نشان می دهد تا چند درصدی را به رای نامزد حزب برای تصدی شهرداری استانبول کسب کند. اردوغان در این سناریو فقط می خواهد صداهایی را جذب کند که قبلا به این حزب رای نداده اند اما با نشان دادن نرمش در مقابل مخالفان، آنها را به ایجاد تغییر در لحن خود متقاعد کرده و رای آنها را جذب کند و شهرداری استانبول دوباره در دست وی باشد. اکر اردوغان در این سناریو موفق شود من شک دارم اردوغان به نرمش در مقابل کردها ادامه دهد و بعد از پایان انتخابات گفتگو درباره مذاکره با کردهای این کشور رنگ خواهد باخت و اردوغان همه قدرتش را برای بکارگیری خدعه های جدید در انتخابات سراسری بعدی تجمیع خواهد کرد.

سناریوی دوم: ناظر مسائل ترکیه می گوید ممکن است اردوغان استراتژی طولانی مدتی را در نرم کردن موضع خود در قبال کردهای سوریه و ترکیه درپیش بگیرد اما همان گونه که اردوغان همیشه این کار را کرده است، حتی چنین رویکردی به خاطر کسب منافع سیاسی شخص اردوغان خواهد بود. می دانیم که اردوغان قبل از انتخابات چند سال اخیر و نیز در زمان قبل از برگزاری رفراندوم، اقدام به اتخاذ رویکردهای خشن و سرکوب در مقابل کردها و نیز عملیات های نظامی علیه کردها در عراق و سوریه کرد. ممکن است این بار به خاطر آینده حزب حاکم عدالت و توسعه لحن خود را برای صلح با کردها تغییر دهد. اردوغان در چند سال گذشته سعی کرده است که از کردها دیوی بسازد تا هم پایگاه خود را بالا ببرد و مهم تر از همه رای هواداران حزب ناسیونالیست متحد خود یعنی حزب حرکت ملی را جذب کند. اما این ائتلاف با توجه به این که مرال آکشنر و دیگر ناسیونالیتس های حزب حرکت ملی از آن جدا شده و حزب خوب را تشکل دادند ترک بر داشته است و شکست اردوغان در این انتخابات اخیر نشاندهنده بزرگتر شدن شکاف میان همپیمانی حزب حاکم با حرکت ملی است. ممکن است اردوغان به این فکر کرده باشد که آیا باید باز هم به ناسیونالیست ها در جهت دست یابی دوباره به ریاست جمهوری ترکیه اعتماد کند و یا برای جذب رای کردها و کسب حمایت آنها باید تلاش کند با کردهای سوریه مصالحه کند. به نظر می رسد که احتمال تحقق این سناریو نسبت به سناریوی قبلی ضعیف تر است اما به هر حال ممکن است اردوغان به این باور رسیده باشد به دوران خوش فعالیت سیاسی خود بازگردد آن زمان که حزب حاکم عدالت و توسعه ملاحظه بیشتری نسبت به کردها و ارمنی ها داشت و به نظر می رسید که روند صلح در آن زمان در دستور کار قرار داشت. شاید اردوغان به دنبال جذب دوباره آراء برخی کردهای عضو حزب عدالت و توسعه باشد اما با توجه به رویکرد افراطی رای دهندگان حزب حاکم در چند سال اخیر جذب دوباره رای کردها برای وی دشوار خواهد بود.

تاثیر نفوذ اوجالان در سوریه و توصیه به کردهای این کشور

عبدالله اوجالان قبل از این که در سال 1999 و در پی اقدام نیروهای امنیتی ترکیه در کنیا دستگیر شود، سالها در میان کردهای سوریه زندگی کرد و به گفته برخی کارشناسانی که در این باره با کردپرس مصاحبه کرده اند، میزان نفوذ عبدالله اوجالان در میان کردهای سوریه بسیار زیاد است. به همین دلیل این نکته به نظر می آید که شاید به دلیل نفوذ اوجالان بر کردهای سوریه و تبلیغ زیاد ایده های وی از سوی نیروها و احزاب حاکم کردی بر شمال سوریه است که اوجالان به کردهای سوریه توصیه کرده است با ترکیه از در صلح در بیایند و به دنبال جنگ و انتقام از این کشور که نگران فعالیت سیاسی و نظامی کردهاست نباشند.

جیمز کری در این باره به کردپرس گفت: کاملا همین طور است. حتی رسانه ها و برخی سیاستمداران ما در آمریکا می دانند که میان نیروی کردی که ما در سوریه از آنها حمایت می کینم و پ.ک.ک ارتباط نزدیکی وجود دارد. اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه نیز از این وضعیت مطلع هستند و شاید هم مخاطبان خبرگزاری شما هم مطلع باشند که بخش زیادی از این موضوع که اوجالان از رسانه ها، سازمان های حقوق بشری و حتی وکلایش جدا افتاده به خاطر همین ارتباط است. من فکر می کنم که دلیل این که اردوغان تا این حد صبر کرده است این استراتژی جدید را امتحان کند، احتمالا به دلیل عوامل مختلف مانند نقش ترکیه در مذاکره صلح با ایران و روسیه در سوریه، تصمیم های ضد و نقیض ترامپ در مورد نگاهداشتن نیروهای آمریکا در سوریه و رسیدن به این واقعیت از سوی ترکیه است که این کشور به این نتیجه رسیده که نیروهای تحت حمایت این کشور در سوریه نمی توانند مناطق تحت کنترل کردهای سوریه را به طور کامل تحت کنترل خود داشته باشند. احتمالا اردوغان به این نتیجه رسیده است که نمی تواند با سر و صدا و خشونت مسئله حملات کردها را حل کند و لازم است به دنبال راههای دیگری از جمله ایجاد مسیری برای ارتباط با پ.ک.ک از طریق اوجالان باشد.

تاثیر پیام اوجالان بر ایجاد صلح میان ترکیه و کردهای سوریه

اولین چیزی که بعد از پیام اوجالان به کردهای سوریه و توصیه به آنها برای تعامل بدون خشونت با ترکیه به ذهن می رسد این است که آیا پیام اوجالان می تواند باعث بوجود آمدن گشایشی در ارتباط تنش آمیز میان ترکیه و کردهای سوریه شود؟ کارشناس آمریکایی مسائل کردها در این باره به کردپرس گفت: « پاسخ دادن به این مسئله و نیز پیش بینی درباره نتیجه پیام اوجالان سخت است و نمی توان در مورد آن پیش بینی کرد.» وی افزود: « اگر چه جنگ با پ.ک.ک تمرکز اصلی ترکیه و در مقیاس کمتر اعضای ناتو است اما عوامل دیگری هم وجود دارند که باید در مورد مسئله سوریه در نظر گرفته شوند.»

وی اشاره کرد که اردوغان باید بداند که شورشیان تحت حمایت این کشور به تنهایی نمی توانند تهدید کردهای سوریه را از میان بردارند و به دخالت بیشتر نظامی ترکیه نیازمندند که این مسئله باعث خشمگین تر شدن روسیه می شود. اردوغان در حال حاضر در میانه بهبود ساختن رابطه با کرملین است و احتمالا از دخالت بیشتر نظامی در سوریه خودداری می کند.

این کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به شکست های اخیر شورشیان سوری تحت حمایت این کشور به کردپرس گفت: یکی از راه هایی که ترکیه هنوز با استفاده از آن می تواند خود را همچنان با مسئله سوریه مرتبط کند آغاز مذاکره با پ.ک.ک برای کنترل نسبی بر شمال سوریه است حتی اگر این مسئله در حد اعلام آتش بس با نیروهای سوریه دموکراتیک به رهبری کردها باشد.

جیمز کری معتقد است مذاکره ترکیه با پ.ک.ک باعث خواهد شد ترکیه همچنان بتواند بدون اتکا به جهادیها در سوریه ابراز وجود کند و احتمالا اردوغان این مسئله را به عنوان مسیری خواهد یافت که با دادن شانس به آمریکا برای پیوند دادن رابطه میان کردهای سوریه و متحد عضو ناتوی آمریکا در آنکارا تنش میان ترکیه و آمریکا بهبود یابد. همچنین این مسئله زمینه را برای برداشتن تحریم های آمریکا علیه ترکیه فراهم می کند و زمینه خروج نیروهای آمریکا از سوریه را نیز ایجاد می کند. اما آیا واقعا اردوغان بعد از این همه سال برانگیختن رای دهندگان ترکیه با شعارهای ضد کردی و عملیات نظامی علیه پ.ک.ک می تواند مسیر جدید را در پیش بگیرد؟

این کارشناس مسائل ترکیه در باره هدف نهایی از پیام اخیر اوجالان گفت: ممکن است پیام اوجالان بخشی از اولین قدم آنکارا و پ.ک.ک به سمت نوعی مذاکره میان آنها باشد اما اردوغان باید میان منافع رای دهندگانش و متحدان داخلی و بین المللی خود و نیز دشمنانش که رسیدن به هدف را با مشکل همراه می کند توازن برقرار کند. این احتمال هم وجود دارد که مذاکرات احتمالی درست در زمان به ثمر رسیدن به شکست بیانجامد. بنابراین، آینده چندان روشن نیست.

کد خبرنگار:40101