به گزارش کردپرس، وضعیت پرنده «میش‌مرغ» در ایران به نسبت دیگر کشورها به شدت بحرانی است و آخرین پناهگاه این گونه نادر در کشور با بیش از ۹۰ درصد جمعیت آن، در زیستگاه‌های شهرستان بوکان قرار دارد.

مرداد ماه سال گذشته اداره حیات وحش حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اعلام کرد؛ با وجود اقدامات اساسی حفاظتی صورت گرفته جمعیت پرنده میش مرغ از وضعیت خوبی برخوردار نیست و همچنان از ۱۵ جفت فراتر نرفته است.

در همان زمان پنج میلیارد ریال برای خرید اراضی کشاورزی پناهگاه حیات وحش این گونه در بوکان به تصویب رسید و به استان هم تخصیص داده شد تا با تخصیص این اعتبار اراضی کشاورزی در قسمت مرکزی پناهگاه میش مرغ در دشت سوتاو بوکان خریداری شود و از آسیب دیدن تخم های این پرنده جلوگیری به عمل بیاید.

اما متاسفانه این اعتبارات به دلایلی که مشخص نیست جذب و هزینه نشد و با گذشت یک سال هنوز هم همان تعداد میش مرغ در پناهگاه این گونه در بوکان وجود دارد و تعدادشان افزایشی نیافته است.

رییس محیط زیست بوکان در خصوص آخرین وضعیت پرنده میش‌مرغ در کشور می گوید؛ «بر اساس آخرین آمارها تنها ۳۰ تا ۴۰ بال از این گونه با ارزش در ایران باقیمانده که بیش از ۹۰ درصد جمعیت آن در زیستگاه‌های شهرستان بوکان زیست می‌کنند».

هر چند علت عدم افزایش تعداد بال این گونه با ارزش در حال انقراض را بروز مشکل ژنتیکی در میش مرغ به دلیل بسته بودن گله جمعیت هم عنوان کرده اند، اما باز هم شواهد نشان می دهد مقابله با خطرات موجود که حیات این گونه جانوری را تهدید می کند، بدون اعتبارات لازم میسر نیست.

جمعیت چیرگ یا همان میش مرغ در زمان هاي نه چندان دور در بوکان، حدود100 تا 150 قطعه بود، اما کشاورزی مکانیزه از طریق دستکاری در زیستگاه ميش مرغ در دشته سوتاو حماميان بوكان و تبدیل کردن بخشی از آن به زمین های کشاورزی و ارتباط نداشتن گله های موجود در این مکان با گله های دیگر به لحاظ ژنتیکی برای تداوم نسل میش مرغ در این منطقه خطر ساز شده است.

از سویی دیگر شکار و تعرض به زیستگاه میش مرغ دور از چشم محیط بانان هم می تواند جوجه آوری و حفاظت از میش مرغ ها را تهدید می کند.

«رحیم عبدالکریمی» پژوهشگر حوزه محیط زیست معتقد است؛ «در زیستگاه های مطرح این گونه، باید جلو مکانیزاسیون کشاورزی گرفته شود. همچنین باید زیستگاه میش مرغ توسط اداره حفاظت محیط زیست تملک شود یا به صورت اجاره ای در اختیار اداره محیط زیست قرار گیرد. همچنین باید جمعیت آنها را از چالش ژنتیکی نجات دهیم این کار از طریق وارد کردن تعداد دیگر از این گونه پرنده به جمعیت گله میش مرغ امکان پذیر است».

او ادامه می دهد: «تکثیر مصنوعی این گونه جانوری دیگر راه نجات بسته بودن گله میش مرغ است؛ تکثیر میش مرغ در دیگر کشورهای اروپایی از جمله انگلیس و آلمان با این روش با موفقیت انجام شده است و این عمل زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که زیستگاه این گونه جانوری را بهینه سازی کنیم».

عبدالکریمی با اشاره به عدم جذب اعتبارات در این خصوص می گوید؛ «مرکز تحقیقات میش مرغ بوکان، تحت عنوان ایستگاه مطالعات زیست محیطی ساخته شده اما به علت نبود ردیف اعتباری، در حال حاضر به عنوان محیط‌بانی از آن استفاده می‌شود و کاربری مرکز تحقیقات را ندارد که امید است با جذب اعتبارات ملی و بین‌المللی در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست هم قرار گیرد».

در حال حاضر برنامه جامع حفاظت از میش‌مرغ آسیا، برای جلوگیری از انقراض میش‌مرغ از طرف گروه متخصصان بوستارد «IUCN» مدیریت می‌شود و کشورهای آسیایی میانه از جمله چین، مغولستان، قسمت آسیایی ترکیه، روسیه، هندوستان، ازبکستان و ایران که دارای پراکنش جمعیتی میش‌مرغ هستند، سعی دارند تا با تشکیل مجمع حفاظت از میش‌مرغ در آسیا، مطالعات جمعیتی، اکولوژیکی و مدیریت زیستگاه این گونه را انجام دهند.

در ایران نیز رییس حفاظت محیط زیست بوکان، به عنوان نماینده کشور در تدوین برنامه جامع حفاظت از میش‌مرغ آسیا انتخاب شده است تا هر کدام از اعضا برنامه‌های خود از جمله تغییرات اقلیمی، چگونگی حفظ گونه، راه و برنامه‌های حفاظت از میش‌مرغ و راه‌های جلوگیری از انقراض این گونه را در اختیار گروه قرار دهند.

میش‌مرغ در حال حاضر نماد محیط زیست در بوکان و آذربایجان‌غربی است، بر همین اساس پروژه‌های حفاظتی میش مرغ در قالب طرح «مناطق تحت حفاظت عرفی جوامع محلی» توسط صندوق تسهیلات خرد دفتر حفاظت محیط زیست سازمان ملل، در بوکان اجرا می‌شود.

کارشناسان این صندوق که یک تشکل غیردولتی و مردمی است از زیستگاه میش‌مرغ در دشت «سوتاو» حمامیان این شهرستان بازدید کرده و سعی دارند تا با مشارکت مستقیم مردم روستاهای واقع شده در زیستگاه این پرنده برنامه های حفاظتی خود را در قبال این گونه نادر اجرا کنند و تسهیلاتی را هم برای حفاظت از گونه‌های شاخص جانوری و همچنین زیستگاه‌های حساس هزینه نمایند.

تا کنون اقدامات داخلی در کشور جهت حفاظت و افزایش بال میش مرغ در سایه نبود اعتبارات موفقیت آمیز نبوده است و باید دید تلاش های کارشناسان حفاظت از میش‌مرغ آسیا در ایران بر اساس مشارکت مردمی در روستاها، تا چه حد می تواند موفقیت آمیز عمل کند و این گونه نادر را از خطر انقراض نجات دهد.