به گزارش کردپرس، شهریور ماه سال ١٣٩١ و در آخرین روز از هفته دولت، سد مخزنی احمدآباد تکاب بعد از ١٦ سال انتظار، افتتاح شد. در این آیین فرماندار وقت تکاب اعلام کرد که «این سد با هدف تامین آب مورد نیاز اراضی زراعی احداث شده و با بهره برداری از آن یکهزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی این منطقه زیر پوشش آبیاری تحت فشار قرار خواهد گرفت. همچنین از این سد، آب مورد نیاز بخش صنعت و شرب بخش تخت سلیمان هم تامین می شود».
بیش از یک دهه از آن مراسم افتتاحیه گذشته است و سد احمدآباد نه تنها آب مورد نیاز اراضی کشاورزی منطقه را تامین نکرده، بلکه خبری هم از راه اندازی آبیاری تحت فشار نیست! وعده های فرماندار وقت اما تنها در خصوص تامین آب بخش صنعت تحقق یافته و مثل همیشه پای یک نام در میان مطالبات دست نیافتی مردم تکاب به میان می آید؛ «پویا زرکان».
کارخانه ای که با همه مشکلات پیشین خود که "خبرگزاری کردپرس" تا کنون به تفصیل به آن پرداخته؛ اینبار متهم ردیف اول برداشت غیر مجاز آب و قورت دادن حقابه کشاورزان تکابی هم شده است و نه یک بار بلکه از ٣ بخش جداگانه حقابه دریافت می کند و کشاورزی منطقه را هم تشنه لب گذاشته است.
سدی که ساخته شده بود تا اراضی پایاب کشاورزی را آبیاری کند و سیستم های آبیاری تحت فشار را پوشش دهد اکنون آب آن به کارخانه فرآوری «پویا زرکان»تکاب پمپاژ می شود تا پیشگام صنعت شود، اما از سویی دیگر باغات و اراضی کشاورزی منطقه در بی آبی، در حال خشک شدن هستند و پای صنعت دارد گلوی کشاورزی را می فشارد.
هر چند خرداد ماه سالجاری فرماندار تکاب با اشاره به پیگیری یک ساله! طرح انتقال آب از سد احمدآباد سفلی به اراضی کشاورزی این روستا از تخصیص آب از این سد برای توسعه کشاورزی در احمدآباد خبر داده و گفته بود: «طرح انتقال آب به اراضی کشاورزی روستای احمدآباد سفلی بخش تخت سلیمان براساس تفاهم نامه‌ای که بین فرمانداری و کارخانه طلا آقدره انجام شد، به اجرا درآمد و با مشارکت این مجتمع تولیدی و صنعتی طرح انتقال آب به اراضی پایاب سد احمدآباد مختص روستای احمدآباد سفلی اجرا و تکمیل شد و برای اجرای این طرح ۳ دستگاه الکترو پمپ و انشعاب برق راه‌اندازی و ۴ کیلومتر خط انتقال آب با مجموع ۶۰ میلیارد ریال هزینه به وسیله کارخانه طلا پویازرکان آقدره احداث شده است».
شاهدان محلی اما می گویند؛ این تخصیص تنها برای چند خانوار محدود بوده و مابقی روستاییان سهمی از حقابه دریافت نکرده اند!! آنها از برداشت های غیر مجاز توسط کارخانه طلای پویا زرکان و انشعابات عجیب و غریب پرده برداشته و نگران از تنش آبی موجود، از نبود حقابه بخش کشاورزی و خشکی باغات و اراضی شان خبر می دهند.
کردپرس در این خصوص به سراغ دو نفر از مطلعان ماجرا رفته تا از نزدیک معضل شکل گرفته را کند و کاو کند.
آغاز یک فرایند غیر قانونی و برداشت غیرمجاز آب توسط کارخانه «پویا زرکان»
در این راستا؛ "قادر ساربانی" دبیر مجمع مطالبه گری شهرستان تکاب در گفتگو با خبرنگار کردپرس با اشاره به تاریخچه این ماجرا، بیان می کند: «شرکت فرآوری پویازرکان آقدره تکاب در سال ۱۳۸۱ اقدام به تاسیس کارخانه فرآوری در محدوده روستای شیرمرد تکاب کرد و متاسفانه بدون در نظر گرفتن قانون حقابه روستاهای پایین دستی، مسئولان ذی ربط برای کارخانه پویا زرکان در ثانیه ۸ لیتر حقابه در نظر گرفتند».
او ادامه می دهد: «در آن زمان به خاطر عدم نظارت و نبود مطالبه‌گری، کارخانه پویا زرکان بر روی رودخانه آقدره تکاب، دو عدد الکتروپمپ هر کدام با قدرت ۳۷ کیلووات ٣ هزار دور با پمپ سانتریفیوژ ۲۵۰*۶۵ نصب کردند که با توجه به ارتفاع ۶۰ متری منطقه، هر یک از الکتروپمپ ها، دبی معادل ۹۵ تا ۱۰۰ متر مکعب در ساعت، خروجی دارند. این در حالی است که مجوزی که به کارخانه جهت برداشت آب داده شده بود ۸ لیتر بر ثانیه بود و برداشت هر پمپ ٣ برابر حد مجاز بوده است».
ساربانی تصریح می کند: «در واقع پمپ های مذکور باید ۳۰ متر مکعب در ساعت آب برداشت می‌کردند که این میزان بسیار بیشتر از حد مجاز است و برداشت هر پمپ به ۹۰ متر مکعب آب رسید و برداشت هر دو پمپ در مجموع ١٨٠ متر مکعب آب در ساعت است».
دومین مورد از تخلف برداشت غیرمجاز آب/ پمپ هایی که شبانه آب می دزدند
فعال مدنی با اشاره به دومین مورد از تخلف برداشت غیرمجاز آب توسط شرکت پویا زرکان اظهار می کند: «در سال های قبل کارخانه بدون مجوز در کنار رودخانه اقدام به ساخت یک موتورخانه و حفر چاهک کرد و با استفاده از دو دستگاه کف‌کش از کنار رودخانه آب برداشت می‌کردند البته این مسئله با اعتراض مردم و مطالبه‌گران روبرو شد و در نهایت سال ١٣٩٣ کف کش‌ها از مدار خارج شدند. ولی با این حال از سال ۸۳ تا ۹۳ به مدت ١٠ سال کارخانه موفق شده بود از این محل به صورت غیر مجاز و فراتر از حد قانونی آب برداشت کند».
او می افزاید: «در این مدت(٨٣ تا ٩٣) کارخانه پویا زرکان توانست ۱۰ تا ۱۵ برابر بیشتر از مجوز قانونی آب برداشت کند و این مسئله با ایجاد تنش آبی، ١٠ سال دامنگیر مردم و کشاورزان منطقه شد».
ساربانی بیان می کند: «با توجه به برداشت های غیر مجاز کارخانه پویا زرکان از رودخانه آق دره واعتراض مطالبه گران دو سال است بعد از ۱۵ تیر ماه که آب رودخانه کم می شود، کارخانه یکی از پمپ‌ها را خاموش می‌کند، اما در شب‌ها مجدداً به صورت مخفیانه پمپ خاموش شده را روشن و اقدام به برداشت غیر قانونی آب می کند. متاسفانه مدیر امور آب تکاب هم در این خصوص نظارتی انجام نداده است. در حالی که کشاورزان پایین دستی با تنش آبی مواجه هستند و مسئولان کارخانه موظف اند به صورت قانونی از حقابه داران پایین دست جهت برداشت آب اجازه دریافت می‌کردند که این مسئله نیز تا کنون صورت نگرفته است».
افزایش حق آبه در عین سومین برداشت غیر مجاز آب توسط کارخانه پویازرکان!
این فعال مدنی ادامه می دهد: «در سال ۱۳۹۲ در استان مجدداً ۴ لیتر به مجوز برداشت آب کارخانه پویا زرکان اضافه شد که با مجوز قبلی در مجموع به ۱۲ لیتر رسید اما علیرغم مجوز صادره کارخانه باز هم از میزان تعیین شده فراتر رفت و برداشت آب را به ١٨٠ لیتر آب رساند».
او با اشاره به مورد دیگری از برداشت آب توسط این کارخانه اضافه می کند: «با توجه به نفوذ پذیری سد باطله کارخانه، پساب موجود به داخل رودخانه ریخته می شود و به صورت دو چشمه در اطراف رودخانه ظاهر شده و هر کدام از این چشمه‌ها نیز در ثانیه با توجه فصول بارندگی از ۳ الی ۸ لیتر متغیر خروجی دارند و طبق قانون مالکیت آبهای سطحی با وزارت نیرو بوده و کارخانه با تجمیع آب این چشمه‌های ایجاد شده در یک استخر مجدداً آن را به کارخانه بازمی گرداند در حالی که باید این میزان مازاد از سهمیه حقابه کارخانه کسر می‌شد اما این اتفاق نیز رخ نداده است!».
ساربانی در خصوص سومین مورد از برداشت آب توسط پویا زرکان هم می گوید: «علاوه بر تفاصیلی که رفت اینبار اداره امور آب تکاب مجوز دیگری برای برداشت آب از سد احمدآباد تکاب جهت استفاده کارخانه فرآوری پویازرکان صادر کرده است. سدی که به منظور تامین کشاورزی روستای پایین دست سد ساخته شده بود اما اکنون در خدمت معدن‌دار قرار گرفته و از سال ۱۳۹۵ تاکنون این مجوز برای کارخانه لحاظ شده است. تنها امسال و برای اولین بار فقط چند کشاورز توانستند از محل این سد حقابه دریافت کنند که بسیار ناچیز بود».
تنش آبی در باغات تکاب/ برق و آب تنها سهم کارخانه شده است!
ساربانی تصریح می کند: «در تمام این سال‌ها در کنار تنش آبی موجود، کشاورزان به صورت غرقابی از رودخانه آب برداشت می‌کردند اما با شروع فصل گرما و کاهش حجم رودخانه، تنش آبی در منطقه تشدید می‌شود به طوری که امروز روستاهای پایین دستی رودخانه ساروق بخش تخت سلیمان از جمله شیرمرد حسن آباد، زینهار، امین آباد و باشبرات... که دارای باغ‌های بزرگی هستند با مشکل کم آبی روبرو شده اند و اکنون در دومین ماه تابستان، آبی برای آبیاری باغات خود ندارند! اما در عین حال حقابه کارخانه محفوظ است».
این فعال مدنی خطاب به وزیر نیرو سوال می کند: «چرا در این وضعیت تنش آبی روزانه ٥ ساعت(١١ تا ١٦ ) هم برق کشاورزان قطع می‌شود در حالی که برق کارخانه به صورت مداوم برقرار است و امکان برداشت آب از طریق الکتروپمپ‌ها همچنان برای آنها وجود دارد اما در اوج فصل گرما و برداشت که کشاورزان آبی برای آبیاری باغات خود ندارند، پمپاژ کارخانه سهمیه بندی نمی‌شود و به صورت مرتب قابلیت برداشت آب را دارند؟».
وزارت نیرو شفاف سازی کند؛ سهم کشاورزان از سد احمدآباد تکاب کجاست؟
او اضافه می کند: «در واقع برای یک کارخانه از ۳ بخش مختلف و چندین برابر حد قانونی امکان برداشت آب وجود دارد اما کشاورزان سهمی ندارند! و جالب است بدانید که مدیر آب شهرستان تکاب اعلام کرده که کارخانه حتی کمتر از مجوز صادره آب برداشت می‌کنند در حالی که این گفته‌ها توهین به شعور کشاورزان و مطالبه‌گران است چرا که مشخصات فنی و شناسنامه الکتروپمپ‌های پمپ ایران که در محل نصب شده است، میزان واقعی برداشت آب را به نسبت قدرت و ارتفاع نشان می‌دهد و مشخصات فنی دستگاه‌ها صحت برآوردهای حاصله را تایید می‌کند. لذا درخواست داریم که مدیر امور آب تکاب و وزارت نیرو در این خصوص شفاف سازی نمایند».
فعال مدنی ادامه می دهد: «اداره امور آب باید شفاف سازی کند که در این چند سال چه مبلغی را بابت حقابه از کارخانه دریافت کرده و مبلغ دریافتی در کدامین حساب واریز و کجا هزینه شده است؟».
پمپ های آبی که پلمب نیستند!
به گفته ساربانی؛ «از سوی دیگر کنتور حجمی این مجتمع پلمب نشده‌اند و قابلیت دستکاری هم در آنها وجود دارد چرا مدیر امور منابع آب شهرستان تکاب همانند کنتورهای خانگی اقدام به پلمپ کردن این دستگاه‌های پمپ نمی‌کند؟»
او تصریح می کند: «در چهار روستای پایین دست سد احمدآباد حدود۱۰۰۰هکتار باغات و اراضی به آبیاری نیاز دارند که همه این‌ها قربانی برداشت غیر مجاز آب توسط یک کارخانه شده‌اند!».
در ادامه برای بررسی های بیشتر خبرنگار کردپرس به سراغ مدیر عامل تعاونی ۱۲۳سد احمدآباد تکاب و نماینده کشاورزان روستای چراغ تپه رفته تا وضعیت حق آبه کشاورزان منطقه را جویا شود. «محمد علیایی» که از نزدیک با مشکل کشاورزان و تنش آبی منطقه روبه رو است، معتقد است؛ «ساخت سد احمدآباد تکاب بعد از سال ها انتظار به نام مردم و به کام کارخانه پویا زرکان بوده است».
روستاییان اراضی با ارزش خود را به وزارت نیرو دادند اما حقابه ای نگرفتند
محمد اولیایی، مدیر عامل تعاونی ۱۲۳سد احمدآباد تکاب در این باره به خبرنگار کردپرس می گوید: «آب سد احمدآباد تکاب حدود ۶ میلیون متر مکعب حجم دارد که از این میزان ۴ میلیون متر مکعب حقابه بخش کشاورزی است و حدود ۲ میلیون متر مکعب نیز مربوط به بخش صنعت است».
نماینده کشاورزان روستای چراغ تپه اضافه می کند: «ساخت و افتتاح این سد حدود ۱۶ سال به طول انجامید و محل ساخت سد و اراضی آن نیز متعلق به روستای احمدآباد سفلی در تکاب است که در آن زمان زمین های آبی و باغات وجود داشتند اما کشاورزان جهت ساخت سد و به امید دسترسی به منابع آبی، اراضی با ارزش خود را به صورت رایگان و یا بعضاً متری ۳ تومان در اختیار وزارت نیرو، جهت ساخت سد قرار دادند، به امید اینکه سدی در منطقه درست شود و از این محل حقابه کشاورزان هم تامین شود».
او ادامه می دهد: «قرار بود اراضی پایاب به مساحت ۱۸۰۰ هکتار از محل این سد ارتزاق کنند اما متاسفانه بعد از اینکه سد، پس از ۱۶ سال ساخته شد، کشاورزان هیچ سهمی از حقابه کسب نکردند و تاکنون لیتری آب به عنوان حقابه به کشاورزان داده نشده است. در حالی که هر کدام از کشاورزان مجوز دریافت آب را به صورت حقابه تعیین شده از وزارت نیرو دریافت کرده بود!»
انشعاب از آب سد برای یک پمپ بنزین!!
مدیرعامل تعاونی ۱۲۳ سد احمد آباد تکاب می گوید: «متاسفانه اولین انشعابی که از سد انجام گرفت به شخص "ع.ن" مدیر پمپ بنزین که در نزدیکی آبگرم تخت سلیمان ساخته شده، تعلق گرفت این در حالی بود که هنوز سهم کشاورزان را نداده بودند!»
علیایی اضافه می کند: «مدتی دیگر در کمال بی‌توجهی به کشاورزان انشعاب بزرگ دیگری را این بار به کارخانه پویا زرکان آقدره تکاب اختصاص دادند در حالی که کارخانه پویا زرکان حدود ۹ کیلومتر با سد احمدآباد فاصله دارد، در آن زمان کشاورزان نسبت به این موضوع اعتراض کردند و نماینده وقت شهرستان تکاب نیز از این اقدام جلوگیری کرد. تا اینکه در سال‌های اخیر متاسفانه مجدداً با صدور مجوزهای دوباره برداشت آب از سد احمدآباد تکاب را برای به کارخانه پویازرکان صادر کردند و با هماهنگی‌های صورت گرفته از سوی نماینده کنونی شهرستان تکاب اختصاص آب برای کارخانه برقرار شده است».
حقابه کشاورزان را نمی دهند/ موتور پمپ هایشان را هم توقیف می کنند!
او تاکید می کند: «این انشعابات در حالی از سد تکاب صورت گرفته که لیتری به عنوان حقابه به کشاورزان تعلق نگرفته است در این وضعیت کشاورزان هم که آبی برای آبیاری باغات و اراضی کشاورزی خود نداشته‌اند اقدام به گذاشتن موتور پمپ بر روی رودخانه آقدره کردند ولی متاسفانه امور آب شهرستان آنها را غیر مجاز اعلام کرده و موتورهای پمپ را توقیف کرده است، در حالی که همین اداره راهکاری برای اعطای حق‌آبه به کشاورزان ندارد و از سوی دیگر با آنها برخورد می‌کند».
سد احمد آباد به نام مردم به کام کارخانه پویازرکان تکاب
مدیرعامل تعاونی ۱۲۳ سد احمد آباد تکاب تاکید می کند: «در این وضعیت سد احداث شده کوچکترین منفعتی برای مردم منطقه و کشاورزان نداشته و به نام مردم اما به کام کارخانه پویازرکان ساخته شده است».
او ادامه می دهد: «این منطقه از کوچکترین امکانات تحت عنوان سیستم‌های آبی آبیاری تحت فشار نیز برخوردار نیست در حالی که نقشه‌برداری‌ها انجام شده بود اراضی مردم را ویران کردند ولی متاسفانه هیچ اقدام عملی در این خصوص انجام نگرفته است».
برداشت غیر مجاز آب توسط کارخانه و نبود نظارت
اولیایی، اضافه می کند: «اخیرا کارخانه پویازرکان از طریق یک ترانس پرفشار که از اداره برق دریافت کرده به تعدادی از باغات احمدآباد که در شرف خشک شدن قرار داشتند به مدت یک ماه آب اختصاص داده در حالی که حق مردم از حقابه کشاورزان ٤ میلیون متر مکعب تعیین شده و این اقدام کارخانه تنها برای چند خانوار بوده و مابقی روستاییان همچنان با تنش آبی دست و پنجه نرم می کنند و سهمی از حقابه مصوب ندارند!»
او بیان می کند: «از سوی دیگر کارخانه پویازرکان با الکتروپمپ‌هایی که بر روی رودخانه احداث کرده تا چندین برابر بیشتر از حد مجاز اقدام به برداشت آب می‌کند و نظارت و بر بررسی هم در این خصوص وجود ندارد».
علیایی در پایان با اشاره به بدعهدی های مسئولان شهرستان تکاب تاکید می کند: «فرماندار و نماینده محترم شهر در مجلس شورای اسلامی سال گذشته فرمودند با مجموعه طلای زرشوران تفاهم نامه جهت انتقال آب به روستای چراغ تپه امضا شده ولی با وجود اینکه این تفاهم نامه تاکنون عملی نشده، اما فرماندار چند وقت پیش لوح قدردانی به مدیر عامل زرشوران تقدیم کردند!! لذا مردم از وعده های بی عمل مسئولان خسته شده اند و دیوار بی اعتمادی روز به روز افزوده می گردد».
در خاتمه؛ تنش آبی و خشکی باغات و اراضی کشاورزی تکاب در حالی رخ می دهد که خبری از حقابه کشاورزان نیست، اما سهم کارخانه پویا زرکان همچنان محفوظ است. این در حالی است که قرار بود از سد احمدآباد ٤ میلیون متر مکعب سهم کشاورزان باشد و ٢ میلیون هم سهم صنعت، اما اکنون در نبود کنترل و بازرسی در خصوص برداشت آب، صنعت دارد سهم بخش کشاورزی را بالا می کشد و کشاورزان محروم، آب و برقشان هم جیره بندی می شود. در وضعیتی که حقوق عامه نادیده مانده و احقاقش محلی از اعراب ندارد، ولی کارخانه همچنان با قدرت از ٣ محل آب پمپاژ می کند و پایش را محکم تر بر گلوی بخش کشاورزی منطقه می فشارد!/.
نظر شما