به گزارش کردپرس، مراد یتکین، تحلیلگر سیاسی و روزنامه‌نگار پیشکسوت ترکیه، در مقاله اخیر خود به تحلیل قدرت واقعی در سیاست ترکیه پرداخته است. یتکین به این نکته اشاره می‌کند که اگرچه رجب طیب اردوغان به عنوان رئیس‌جمهور ترکیه در راس قدرت قرار دارد، اما نفوذ و تأثیرگذاری حزب حرکت ملی (MHP) و رهبر آن، دولت باغچه لی، به قدری قوی است که تصمیمات کلیدی و مهم در سیاست‌های ترکیه تحت تأثیر نظر این حزب و باغچه لی قرار دارد. یتکین در این مقاله به بررسی و تحلیل چگونگی نقش‌آفرینی MHP در سیاست‌های داخلی و خارجی ترکیه و نحوه تأثیرگذاری آن بر تصمیمات اردوغان می‌پردازد. در اینجا برگردان کامل این مقاله را می خوانیم:
ارودغان رئیس‌جمهور است اما سایه باغچه لی کافی است؛ حرف، حرف باغچه لی است
«حزب عدالت و توسعه (AKP) بدون حضور حزب حرکت ملی (MHP) نیز آنچه را که لازم بوده، انجام داده است.» این سخنان کنایه آمیز دولت باغچه لی رهبر MHP، در جلسه جنجالی 16 آگوست در مجلس ترکیه است که در آن باغچه لی از بررسی وضعیت نمایندگی جای آتالای در مجلس امتناع کرد. این جمله به خوبی نشان‌دهنده نفوذ و قدرتی است که MHP پس از انتخابات محلی 31 مارس 2024 بر حزب AKP پیدا کرده است. با وجود اینکه تمام اختیارات اجرایی در دست رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور است، این باغچه لی است که همچنان تأثیرگذار است.
باغچه لی با بیان این که «AKP بدون MHP کاری که لازم بود را انجام داد»، به تصمیم عدم حضور MHP در جلسه مربوط به جان آتالای اشاره می‌کند. این تصمیم باغچه لی به نوعی نشان‌دهنده امتحان اردوغان از توانایی خود برای ادامه مسیر بدون حمایت MHP است.
درست قبل از نشست فوق‌العاده مجمع عمومی (درباره بررسی وضعیت جان آتالای)، عبدالله گولر رئیس فراکسیون AKP با گفتن اینکه ناقض واقعی قانون اساسی خود دادگاه قانون اساسی است، نشان داد که این MHP است که باید در مورد جان آتالای تصمیم بگیرد. اما مسئله اصلی به جان آتالای (و پرونده Gezi) که باغچه لی آن را مختومه می داند، محدود نمی شود. مسئله این است که AKP و اردوغان یک بار دیگر از ترجیح استراتژیک خود استفاده کردند.
اهمیت MHP برای AKP
در واقع، اردوغان این انتخاب خود را در سخنرانی 14 آگوست، به مناسبت سالگرد 23 سالگی حزبش با عنوان «ادامه با MHP» نشان داد؛ این تنها پیامی بود که هیچ‌گونه تفسیر دیگری نمی‌توانست داشته باشد.
اگر به سیاست وفاداری باور دارید، ممکن است این وفاداری تنها ناشی از بدهی وفاداری اردوغان به باغچه لی باشد که سیستم ریاست‌جمهوری اجرایی را به او هدیه داده و او دو بار به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شده است. اما چه دلایل دیگری برای این وجود دارد که MHP را به موضوعی غیرقابل چشم‌پوشی برای AKP بدل می کند؟
1. در حالی که AKP در حال افول است، MHP همچنان ثبات خود را حفظ می کند
AKP در انتخابات سراسری 2018، 42.5 درصد آرا را کسب کرد، در حالی که در 2023 این رقم به 35.6 درصد کاهش یافت و در نظرسنجی‌های اخیر به زیر 30 درصد رسیده است. در مقابل، MHP در 2018، 11.1 درصد و در 2023، 10.7 درصد آرا را کسب کرد و در نظرسنجی‌های اخیر نیز بالای 10 درصد باقی مانده است. در حال حاضر، سهم MHP در ائتلاف جمهور در حال افزایش است.
تاثیر برند MHP در انتخابات زودهنگام؛
2. MHP تنها حزب قادر به برگزاری انتخابات زودهنگام است:
از 2002 به بعد، هر انتخابات و همه‌پرسی در ترکیه با تصمیم MHP انجام شده است. CHP که توانسته است درصد خود را از 22.6 درصد در 2018 به 25.4 درصد در 2023 افزایش دهد، در نظرسنجی‌های پس از انتخابات محلی 31 مارس بالای 30 درصد دیده می‌شود، اما با وجود بحران اقتصادی، تعداد کرسی‌های مجلس برای برگزاری انتخابات زودهنگام کافی نیست. AKP نیز در حال حاضر به دنبال برگزاری انتخابات زودهنگام نیست. بنابراین، یکی از عوامل قدرتمند برای برگزاری انتخابات زودهنگام می‌تواند خروج MHP از ائتلاف جمهور باشد.
3. MHP در جایگاه اپوزیسیون خیلی قوی است:
اگر همین امروز انتخاباتی برگزار شود، تنها چهار حزب وجود دارند که می‌توانند به‌تنهایی از سد 7 درصد عبور کنند: CHP، AKP، MHP و دم پارتی. طبیعی است که تغییر جایگاه MHP از حزب موتلف AKP به اپوزیسیون، وضعیت مطلوبی برای اردوغان و AKP نخواهد بود. اپوزیسیون بودن MHP شبیه به CHP نیست. MHP قدرت خیابانی خاصی دارد، پایگاه اجتماعی‌اش به دلیل بحران اقتصادی آماده واکنش است و از سال 2016 به‌طور مؤثرتری در جایگاه های حکومتی را تصاحب کرده است.
تأثیر MHP بر تغییرات در AKP
تصویری که اکنون شکل گرفته است می‌تواند بر نوع تغییراتی که اردوغان در سخنرانی 14 آگوست وعده داده تأثیر بگذارد. به‌ویژه هشدارهای اردوغان مبنی بر این که «آنهایی که خسته اند کنار بروند و مانع ما نشوند»، نشان‌دهنده انتقال به خطی سخت‌تر در انضباط حزبی است. اطلاع‌رسانی اردوغان از به تعویق افتادن برگزاری کنگره (انتخابات درون حزبی) AKP از پاییز 2024 به 2025 نشان می‌دهد که اردوغان قصد دارد طبق ضرب‌المثل «در هنگام عبور از رودخانه، اسب عوض نمی‌شود» عمل کند و به‌طور همزمان از یک سو بالانس های داخلی AKP را بدون آسیب جدی حفظ کند و از سوی دیگر MHP را نیز ناامید نکند. اما اقدامات اتخاذ شده برای جلوگیری از نا امید شدن MHP ممکن است طرفداران بازگشت به تنظیمات اصلی AKP را نا امید کند. در این مرحله، رأی‌ها بیشتر به اردوغان داده می‌شود تا AKP.
در پشت صحنه های سیاسی، حرف از این است که با قدرتی که MHP از این وضعیت به دست آورده است، ممکن است در روند آینده به آزمون قدرت جدیدی در مورد بخش‌های باقی‌مانده از بسته قضایی نهم بپردازد. همچنین اخباری شنیده می شود مبنی بر این که کسانی در داخل MHP در تلاشند تا برخی از اعضای سازمان های جنایتکار بین المللی را آزاد کنند که دستگیری آنها در دوره علی یرلی کایا وزیر کشور و تحت نظارت او باعث شد ترکیه از لیست خاکستری بین المللی حذف شود.
منبع: سایت خبری - تحلیلی یتکین ریپورت
برگردان به فارسی: سرویس ترکیه - شقایق کمالی
نظر شما