به گزارش کردپرس، ادریس بالوکن، نماینده سابق حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP)، در گفت‌وگویی با آمد دجله خبرنگار کُرد، به تحلیل دیدار اخیر عبدالله اوجالان در زندان امرالی پرداخت. اوجالان، که نزدیک به ۲۶ سال تحت تدابیر امنیتی شدید در زندان به سر می‌برد، پس از چهار سال و نیم، در تاریخ ۲۳ اکتبر دیداری با یکی از اعضای خانواده خود داشت. همچنین، در ۲۸ دسامبر، هیئتی متشکل از پروین بولدان و سری ثریا اُندر از دم پارتی با اوجالان دیدار کردند.
بالوکن در این مصاحبه اظهار داشت که پیام اوجالان تأثیر مثبت و گسترده‌ای نه‌تنها در میان مردم کرد، بلکه در میان تمامی افرادی که برای صلح و دموکراسی مبارزه می‌کنند، بر جای گذاشته است. او افزود: «با توجه به نگرانی‌های عمومی در مورد وضعیت سلامت اوجالان، اعلام شد که او از نظر روحی و جسمی در شرایط مناسبی قرار دارد. این خود یک منبع الهام‌بخش است و نشان از اراده و پایداری اوجالان در برابر شرایط سخت دارد.»
او همچنین شرایط زندان امرالی را غیرانسانی توصیف کرد و گفت که مقاومت اوجالان در برابر این شرایط، قدرت اراده و ایمان او را به صلح نشان می‌دهد.
بالوکن با اشاره به پیام اوجالان خاطرنشان کرد که این پیام اهمیت تاریخی دارد و تأکید دارد که راه‌حل بحران‌ها در منطقه از طریق صلح و گفت‌وگو ممکن است. او افزود: «اوجالان معتقد است که اگر به مسئله با صداقت و روحیه مذاکره برخورد شود، امکان حل بحران‌ها وجود دارد. جنگ همواره حقیقت را می‌کُشد و فساد را گسترش می‌دهد.»
اوجالان در ۳۰ سال گذشته با همان ثبات و قاطعیت ایستاده
ادریس بالوکن با اشاره به پیام عبدالله اوجالان گفت: «در پیام او، موضوعاتی چون "تحول دموکراتیک"، "برادری ملت‌ها"، و "آینده‌ای صلح‌آمیز" مورد تأکید قرار گرفته است. از ابتدای این مباحث، فقدان یک عنصر کلیدی از طریق سیاست‌های باغچه لی و اردوغان حس می‌شد که باعث ایجاد نگرانی در میان مردم و جامعه شده بود. تلاش‌هایی برای القای مدلی بدون فضای مذاکره و برخلاف تجربیات جهانی در حل منازعات مشابه صورت می‌گرفت. اما پیام اخیر بار دیگر ثبات و قاطعیتی که اوجالان طی ۳۰ سال گذشته از خود نشان داده، به نمایش گذاشت. اوجالان در این چارچوب، طی ۳۰ سال گذشته همواره بر راه‌حل از طریق مذاکره، کنار گذاشتن سلاح‌ها، و انجام اصلاحات دموکراتیک و قانونی تأکید داشته است. وی به‌وضوح می‌گوید که صلح فقط به معنای سکوت سلاح‌ها نیست، بلکه ایجاد یک زندگی برابر و شرافتمندانه، پایدار و شامل همه است.»
حل مسئله کُرد اهمیت کلیدی برای آینده دموکراتیک منطقه دارد
بالوکن افزود: «حل مسئله کرد نه‌تنها به دموکراتیزه شدن ترکیه مرتبط است، بلکه برای آینده دموکراتیک منطقه نیز کلیدی است. اوجالان بر این نکته تأکید دارد که با حل مسئله کرد، می‌توان تاریکی تحمیل‌شده بر مردم منطقه را کنار زد. همچنین، بر اهمیت روحیه مذاکره و ناتوانی روش‌های دیگر در حل بحران تأکید می‌کند. او بر اساس برادری ترک‌ها و کردها، تحولات دموکراتیک، و صلح و برادری به‌عنوان محورهایی که همه ملت‌ها از آن بهره‌مند خواهند شد، اشاره می‌کند.»
بالوکن در پاسخ به این پرسش که آیا یک فرایند جدید در جریان است، گفت: «با وجود پیام مطرح‌شده، نمی‌توان این فعالیت‌ها را هنوز یک فرایند نامید.» او یادآوری کرد که در دوره ۲۰۱۳-۲۰۱۵، مرحله انتقال از گفتگو به مذاکره بر اساس فراخوان اوجالان قرار داشت و افزود: «در آن زمان، کنار گذاشتن سلاح‌ها نیز ممکن بود، اما فرایند در همان نقطه متوقف شد و بدون ورود به مرحله مذاکره پایان یافت.»
اوجالان سخن از یک پارادایم جدید به میان آورده
ادریس بالوکن با اشاره به پیام عبدالله اوجالان تأکید کرد: «اوجالان در پیام خود بر اهمیت "ورود به فرایند مذاکره" تأکید کرده است. او خواهان این است که دیدگاه‌هایش توسط هیئت به محافل سیاسی، اجتماعی و نهادهای دولتی منتقل شود و بازخوردها به او ارائه شود. در صورت دریافت بازخورد مثبت، اعلام کرده که آماده و توانمند است تا فرایند را آغاز یا پیش ببرد. بنابراین، اینجا سخن از یک پارادایم جدید است. این واقعیت که یک پارادایم جدید وجود دارد، مسلم است. اما برای آنکه بتوان این پارادایم را یک فرایند نامید، لازم است مکانیزم مذاکره ایجاد شود. مکانیزم مذاکره نیز تنها زمانی ممکن است که شرایط لازم برای مذاکره فراهم شود. پیام کوتاهی که اوجالان در دیدار خانواده‌اش در تاریخ ۲۳ اکتبر منتقل کرد، از نظر محتوا و دامنه، پیامی عمیق و معنادار بود. در آن پیام به "فراهم کردن شرایط لازم برای حل در بستر حقوقی و سیاسی" اشاره شده بود. این تأکید در پیام اخیر نیز وجود دارد. اوجالان با اعتماد به نفس فراوان، موضع خود یعنی موضع طرف کُردها را بیان کرده و صلاحیت و توانایی خود برای پیشبرد این مسئله را اعلام کرده است.
این مسئله تنها با اعزام هیئت‌هایی که در دوران اجازه دولت صورت می‌گیرد، ممکن نیست. مذاکره، اینگونه تعریف نمی‌شود. لازم است که اوجالان به شرایط مناسب مذاکره و کار دسترسی داشته باشد، بتواند ایده‌هایش را مستقیماً به جامعه اعلام کند و با مردم و جنبش خود به‌صورت مستقیم در ارتباط باشد. اعزام هیئت‌ها اهمیت دارد، اما افزون بر این، باید هیئت‌هایی نماینده اقشار مختلف و خبرنگاران به اوجالان دسترسی داشته باشند تا نظرات او را به‌طور مستقیم به جامعه منتقل کنند. اگر قرار باشد صلحی پایدار شکل گیرد، باید تمام این موارد از حالت تابو خارج شوند.»
اگر قرار است فرایند جدیدی برای مذاکرات صلح آغاز شود، باید از تجربه گذشته درس گرفت
بالوکن با یادآوری انتقاداتی که پس از پایان فرایند ۲۰۱۳-۲۰۱۵ مطرح شد، گفت: «اگر در آن زمان شرایط مذاکره وجود داشت، اگر خبرنگاران می‌توانستند به‌طور مستقیم با اوجالان درباره فرایند گفتگو کنند، اگر غیر از کُردها، ملت‌ها، باورها و هویت‌های دیگر نیز می‌توانستند به‌طور مستقیم با طرف مقابل مذاکره کنند؛ محدودیت‌های موجود در شفافیت و جامعیت در آن زمان نیز برطرف می‌شد. اگر قرار است فرایند جدیدی آغاز شود، باید از تجربه گذشته درس گرفت و بدون بازگشت به عقب، کار را آغاز کرد. فرایند قبلی بدون ورود به مذاکره به پایان رسید، اما اکنون باید با ورود به مذاکره آغاز شود. در حال حاضر، یک فضای آشفته و ناامیدی در میان مردم وجود دارد. برای برطرف کردن این ناامیدی، باید از گذشته فراتر رفت، شرایط مذاکره را ایجاد کرد و امکان بیان مستقیم اوجالان به جامعه را فراهم آورد.»
بر اساس تجربه‌های گذشته، نمی‌توان تضمین کرد که مذاکرات واقعاً به سوی صلح پایدار حرکت کند
ادریس بالوکن افزود: «۱۰ سال گذشته است و در این مدت دردهای بزرگی، آسیب‌های جدی و هزینه‌های گزافی تجربه شد. در نهایت، باز به همان میز بازگشتیم. اگر قرار بود همان راهکار و همان میز مذاکره مورد استفاده قرار گیرد، معنای از دست دادن این ۱۰ سال چه بود؟ هزاران انسان جان خود را از دست دادند، شهرها تخلیه شدند، و هنوز مناطقی وجود دارند که داغِ جنگ ویرانگر بر آن‌ها حاکم است. امیدواریم که این بار از این تجربیات درس گرفته شده و تصمیم به مذاکره گرفته شده باشد. امیدوارم که مشخص شده باشد رویکردهایی که تحت عنوان "طرح نابودی" مشکلات را عمیق‌تر و پیچیده‌تر می‌کرد، نتیجه‌ای به همراه نداشته است. من این دیدارها را به این معنا تعبیر می‌کنم، اما بر اساس تجربه‌های گذشته، نمی‌توانیم تضمین کنیم که نیت و محتوای مذاکرات واقعاً به سوی صلح پایدار حرکت کند. امیدواریم این بار تصمیمی گرفته شود که آینده منطقه را رقم بزند و بدون تکرار اشتباهات گذشته، از مرحله‌ای جلوتر از جایی که کار متوقف شد، روند جدیدی آغاز شود.»
خاورمیانه در حال تغییر برای صد سال جدید است
بالوکن با تأکید بر اینکه در خاورمیانه یک فرایند طراحی صد ساله جدید در حال وقوع است، گفت: «اوجالان همیشه اشاره می‌کرد که طراحی‌های صد سال پیش نه برای حل مشکلات میان ملت‌ها و گذراندن صد سال صلح‌آمیز، بلکه برای ایجاد درگیری و دشمنی بین آن‌ها انجام شد. اکنون به نقطه عطفی در تاریخ خاورمیانه نزدیک می‌شویم. اوجالان بر اهمیت توسعه راه‌حل‌های درونی توسط ملت‌های منطقه به‌جای تکیه بر عوامل خارجی تأکید دارد. تلاش او این است که یک صد سال دیگر، ملت‌ها به درگیری، اختلاف و بحران دچار نشوند. به نظر من، این موضوع اکنون بیشتر از هر زمان دیگری فوریت یافته است. فرایند در حال پیشروی است. دومینو از سوریه آغاز شده و به سوی ایران و ترکیه حرکت خواهد کرد. اوجالان در چارچوب ارائه شده، بر اساس یک چشم‌انداز صد ساله کار خود را انجام می‌دهد.»
احتمالا میان حکومت و امرالی، یک چارچوب نظری مورد بحث قرار گرفته و پیشرفت‌هایی حاصل شده است
بالوکن با اشاره به بخشی از پیام اوجالان خطاب به باغچه‌لی و اردوغان گفت: «این پارادایم از دیدگاه اوجالان، به‌عنوان اراده‌ای برای آینده دموکراتیک و صلح میان طرفین تعریف شده است. به نظر می‌رسد که در این زمینه، کارهایی انجام شده و به پیشرفت‌هایی رسیده‌اند. اگر وظیفه بیان این پارادایم در سوی ترکیه بر عهده باغچه‌لی و تأیید آن بر عهده اردوغان گذاشته شده، اوجالان نیز از سوی طرف کُرد پیام آمادگی خود برای مشارکت مثبت در این پارادایم را داده است. به نظر می‌رسد که در امرالی، یک چارچوب نظری برای آینده دموکراتیک منطقه مورد بحث قرار گرفته و پیشرفت‌هایی حاصل شده است. تا کنون، مسئولیت انتقال این فرمول نظری به میدان سیاست به اردوغان و باغچه‌لی سپرده شده است. اوجالان از این منظر، یک رابطه متوازن و واقعیت دیپلماتیک مبتنی بر اصل تناسب را مطرح می‌کند.»
اوجالان نقش تاریخی رهبری صلح را بر عهده گرفته
بالوکن همچنین تأکید کرد که عبدالله اوجالان نقش تاریخی رهبری صلح را بر عهده گرفته است: «رهبری صلح به معنای توانایی ایجاد دوباره امید به صلح در سخت‌ترین شرایط با یک موضع‌گیری یا بیان یک کلام است. در چنین فضایی که برای ۱۰ سال قطبی‌سازی و تندروی حاکم بوده است، با دو پیام کوتاه توانسته بار دیگر امید به صلح را زنده کند و این نشان‌دهنده سطح تمرکز او در زمینه رهبری صلح است. حتی نحوه اشاره‌اش به اردوغان و باغچه‌لی و اهمیتی که برای تلاش‌های آن‌ها قائل می‌شود، روح مذاکره و زبان شروع روند را بازتاب می‌دهد. این نیز نشانه‌ای از رهبری صلح است.»
برخلاف ادعاها هیچ خواستی از سوی اوجالان مبنی بر انتظارات او از «حق امید» وجود ندارد
بالوکن در مورد اتهاماتی علیه اوجالان مبنی بر این که «عبدالله اوجالان با اهداف فردی عمل می‌کند»، گفت: «ما حتی طرح این مسئله را نیز اهانت‌آمیز می‌دانیم. آقای اوجالان هیچ‌گاه اجازه نداده است که شرایط فردی او در بحث‌هایی که در آنجا انجام می‌شود، موضوع گفتگو باشد. حتی گاهی اوقات که هیئت ما ارزیابی‌هایی در مورد شرایط فردی او و مذاکره ارائه می‌داد، او پیش‌دستی کرده و بیشتر بر پیشبرد روند و تحقق صلح نهایی تأکید داشت و بیان می‌کرد که شرایط فردی‌اش تنها پس از دستیابی به صلح نهایی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. برخلاف آنچه به افکار عمومی منتقل شده، هیچ واقعیتی به نام انتظارات اوجالان از «حق امید» وجود ندارد و نه اوجالانی که کارزارهای تخریبی آن را ترسیم می‌کنند. عبدالله اوجالان مدت‌هاست که فراتر از رهبری چریکی یا رهبری مردم، به جایگاه یک اندیشمند تبدیل شده است. اگر پایه‌های اجتماعی فراهم نشود و به یک صلح نهایی تبدیل نشود، او هرگز شرایط خود را به‌عنوان یک موضوع مطرح نخواهد کرد.»
در شرایطی که میله های آهنی زندان امرالی هم پوسیده اند، ادعاها درباره اوجالان غیر اخلاقی است
وی در ادامه افزود: «حتی در شرایط امرالی که آقای اوجالان ۲۶ سال در آن گذرانده است، می‌دیدیم که آهن‌های درِ سلول در حال پوسیدگی بودند. در چنین شرایطی که حتی آهن‌ها زنگ می‌زنند، تلاش برای بی‌اعتبار کردن یک تلاش انسانی برای صلح و اتخاذ مواضعی که هیچ ارتباطی با واقعیت ندارند، از نظر اخلاقی و انسانی مشکل‌ساز است. آن‌هایی که می‌گویند کردها هیچ پیشنهادی ندارند، می‌توانند به فرآیند عفرین نگاه کنند. اگر امروز آقای اوجالان بار دیگر پشت میز مذاکره با هیئت دولتی قرار گرفته، این کاملاً به دلیل موضع‌گیری او و سطح حمایت از مبارزه‌ای است که ملت کرد نشان داده است. این گونه رویکردها همچنین تلاش‌ها و هزینه‌های بزرگی را که ملت کرد پرداخته، نادیده می‌گیرد. هنوز جوانان کرد جان خود را از دست می‌دهند و مردم در مرزها واکنش‌های دموکراتیک نشان می‌دهند. بی‌توجهی به این مسائل و اظهارنظرهای غیرواقعی و نادرست توسط کسانی که هیچ هزینه‌ای نداده‌اند، نباید مورد پذیرش مردم ما قرار گیرد.»
به جای انتظار داشتن باید وارد عمل شد
بالوکن که اشاره کرد عبدالله اوجالان انتقادات عمومی را مدنظر قرار داده است، افزود: «اگر یادتان باشد، در فرایند حل و فصل، همیشه انتقاداتی در مورد شفافیت و قانونی بودن مطرح شده بود. آقای اوجالان از هیئت، احزاب سیاسی و مقامات دولتی خواسته است که دیدارهایی انجام دهند و نظرات خود را ابراز کنند. این درخواست به این معناست که این فرایند باید به گونه‌ای انجام شود که تمامی اقشار اجتماعی از آن آگاه باشند، آن‌ها نیز در جریان امور قرار بگیرند و از همان نقطه که شامل شفافیت و فراگیر بودن است، بدون تکرار اشتباهات گذشته پیش برود. آقای اوجالان پارلمان را به عنوان بستر راه حل نشان می‌دهد و از این طریق به انتقادات قانونی پاسخ می‌دهد. احزاب سیاسی، به ویژه دم پارتی و سازمان‌های دموکراتیک مسئولیت بزرگی بر عهده دارند. به جای رویکرد انتظاری، من معتقدم باید به طور مستقیم وارد عمل شوند و انرژی اجتماعی قوی برای صلح ایجاد کنند و این انرژی را در پشت سر یک فرایند ممکن جمع کنند. دم پارتی باید نه تنها در ارتباط با دیدارهای هیئت بلکه با روحیه‌ای از بسیج به تمامی گروه‌های اجتماعی، تمامی دینامیک‌های اجتماعی در داخل و خارج پارلمان و عرصه‌های جامعه مدنی، یک حرکت صلح‌آمیز آغاز کند. همچنین گروه‌هایی که در گذشته در زمینه صلح فعالیت کرده‌اند باید از حالت انتظار خارج شده و به عنوان بازیگران فعال در این فرایند عمل کنند.»
سخنان اوجالان و باغچه لی با هم تفاوت دارند
بالوکن همچنین به این نکته اشاره کرد: «بین چارچوبی که اردوغان و باغچه‌لی تا امروز ارائه داده‌اند و چارچوبی که آقای اوجالان مطرح کرده، از نظر محتوا تفاوت‌های آشکاری وجود دارد. در اظهارات باغچه‌لی، رویکردی یک‌جانبه و تحمیل‌کننده دیده می‌شد. این یک وضعیت بسته برای مذاکره بود. موضوعی که قرار بود در پایان مذاکره مطرح شود، در همان ابتدا به میدان آورده می‌شد. اما آقای اوجالان این وضعیت را در یک سیستم مشخص قرار می‌دهد. او اهمیت مذاکره، مشارکت اقشار مختلف جامعه، اتخاذ موقعیت فعال از سوی مخالفان و نهایتاً توسعه این فرایند از طریق حمایت اجتماعی و تنظیمات قانونی را روشن می‌کند. در زمینه اجتماعی کردن صلح، ما با نگاه انتقادی برخورد کردیم. اگر دوباره به همان اشتباهات بیافتیم، تفاوت‌های دیدگاه و روند مذاکره می‌تواند این فرصت را به حکومت بدهد تا در فضای خودمختار عمل کند. این نکته‌ای است که تمامی داینامیک‌ها باید به آن توجه کنند و صلح را همراه با حمایت اجتماعی به سطحی بالاتر برسانند.»
بالوکن همچنین اشاره کرد که فرایند جدید ممکن است با «پاکسازی مسیر» و «دموکراتیزه شدن» آغاز شود و گفت: «شروع فرایند مذاکره حتی می‌تواند کشور را آرام کند. از نظر کردها، اگر مذاکره‌ای در پیش باشد، گسترش حوزه فعالیت‌های سیاسی دموکراتیک و در دسترس قرار گرفتن برای تمامی اقشار جامعه یک مزیت سیاسی خواهد بود.»
منبع: خبرگزاری مزوپوتامیا
ترجمه: کردپرس- سرویس ترکیه
نظر شما