تعیین جایزه از سوی ایالات متحده برای کمک به دستگیری سه تن از رهبران حزب کارگران کردستان (PKK)، مراد قاراییلان، جمیل بایک و دوران کالکان، تحول مهمی است. حکومت ترکیه با انتشار بیانیه ای نگاه مثبت خود را نسبت به این تحول نشان داد اما در عین حال آن را اقدامی ناکافی و بسیار دیرهنگام خواند که نشان از آن دارد حرکتی تاکتیکی باشد. اگر چه این تعبیر درست است، اما ترکیه باید روی این موضوع تمرکز کند که چگونه از این گام رهبران ایالات متحده سود ببرد.

ایالات متحده در گذشته، پس از آن که PKK را گروهی تروریستی اعلام کرد، تدابیر مختلفی علیه آنها به کار بست اما در عین حال هر جا منافعش به طریقی اقتضا می کرد به روابط خود با این گروه ادامه داد. تعیین جایزه برای دستگیری رهبران PKK این پتانسیل را دارد که منشأ نتایج مهمی شود. این گام قابل توجه و دشواری برای ایالات متحده بوده است، زیرا کسانی در دولت هستند که همچنان با PKK تماس و مراوده دارند. به هر حال رهبران آمریکایی این گام را برداشته اند و اهمیت آن نباید از نظر دور داشته شود.

هر کسی می داند که حزب کردی اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) تنها شاخه ای از PKK است. این ارتباط حتی در آرشیوهای رسمی متشکل از گزارش های اطلاعاتی رسیده به کنگرۀ ایالات متحده منعکس شده است.

در به روز رسانی وب سایت رسمی سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده (سیا) در ژانویۀ 2018، PKK/PYD در فهرستی گنجانده شده است که سازمان های تروریستی خارجی فعال در سوریه در آن جای دارند و در آن فهرست صالح مسلم رئیس مشترک سابق PYD نیز به عنوان رهبر پیشین PKK در سوریه مورد اشاره قرار گرفته است.

در کنفرانس های دانشگاهی که در ایالات متحده برگزار می شوند نیز همین زبان به کار می رود، که نشان دهندۀ وجود ارتباطی قوی میان PKK و YPG [یگان های مدافع خلق، شاخۀ نظامی PYD] است.

اگر چه از یک سو ارتباط میان این دو گروه آشکارا مورد اشاره قرار گرفته است، اما از سوی دیگر مقامات آمریکایی همچنان YPG را شریک قابل اعتماد خود می دانند و PKK را یک سازمان تروریستی می خوانند. این تناقض ناشی از اتحاد قوی میان ایالات متحده و YPG در سوریه است؛ به عبارت دیگر، اهمیت نسبی PKK در نتیجۀ همکاری نزدیک واشنگتن با YPG از میان رفته است. از همین رو، ماه فوریۀ گذشته در نشست ناتو در بروکسل، جیمز ماتیس وزیر دفاع ایالات متحده با نورالدین جانیکلی وزیر وقت دفاع ترکیه دیدار کرد و توصیه کرد میان PKK و PYD شکاف بیاندازند و این دو گروه را وادار کنند درمقابل یکدیگر بجنگند. بر اساس گزارش ها جانیکلی این پیشنهاد را «عاقلانه، منطقی و عملی» ندانست.

اینک در سایۀ جایزه ای که برای کمک به دستگیری سران PKK تعیین شده است، به نظر می رسد ایالات متحده می خواهد قصد دارد آنها را بفروشد. این موضع در راستای پیشنهادی است که ماتیس به جانیکلی کرده است. بنابراین، ترکیه به درستی دربارۀ صداقت و حقیقت این اقدام ایالات متحده تردید نشان می دهد.

با وجود این، به جای متهم کردن ایالات متحده به فقدان صمیمیت، عاقلانه این است که ترکیه از این فرصت پیش آمده سود ببرد و برای دستگیری رهبران PKK به ایالات متحده پیشنهد همکاری بدهد، زیرا اقدامی است که در خدمت اهداف ترکیه است.

اتحاد ایالات متحده با YPG در جریان نبرد علیه [دولت اسلامی عراق و شام] داعش شکل گرفت و YPG توانست اعتماد ایالات متحده را به دست بیاورد. پرسش از این که چرا این کشور به چنین سازمانی اعتماد کرده است، بی معنی است. ایالات متحده حضور کردها در شمال شرقی سوریه را با منافع ملی خود هماهنگ می بیند. این منطقه تقریباً یک سوم خاک سوریه را تشکیل می دهد و واجد بخش اعظمی از منابع نفت و آب این کشور است. ایالات متحده فکر می کند اگر در این مناطق یک موجودیت کردی مقتدر ایجاد کند که بتواند آن را کنترل کند، در پروسۀ دموکراتیزاسیون سوریه دست بالا را خواهد داشت.

بخش مهم دیگری از این پروژه امنیت اسرائیل است. تشکیل یک موجودیت کردی در شمال سوریه به سود اسرائیل و فارت از آن، به سود نو محافظه کاران در دولت ایالات متحده است.

آنکارا از این که ایالات متحده یک بازیگر غیر دولتی مانند YPG را بر یک متحد ناتو مانند ترکیه ترجیح داده است، به حق آزرده است. با وجود این، وظیفۀ تعیین این که منافع ملی یک کشور در کجا نهفته است، به عهدۀ مقامات آن کشور است. به نظر می رسد ترکیه انتظار دارد ایالات متحده ارزیابی خود را از موقعیت نادیده بگیرد و اریابی آنکارا را بپذیرد. ممکن نیست چنین انتظاری برآورده شود. اگر مقامات ایالات متحده YPG را یک متحد شایان اعتماد می دانند، پس ترکیه باید این را به عنوان واقعیت بپذیرد و سیاست های خود را بر این اساس تنظیم کند.

این ایالات متحده بود که برای دستگیری عبدالله اوجالان بنیان گذار PKK، پس از فرار وی به کنیا، به ترکیه کمک کرد. سپس مقامات اطلاعاتی و امنیتی ترکیه با دیدار از اوجالان در سلول زندان جزیرۀ امرالی، او را به جایگاه شخصی که می تواند با همکاری حکومت ترکیه فرمولی برای حل مسألۀ کردها پیشنهاد کند، ارتقا دادند. ایا ممکن است ایالات متحده به دستگیری قاراییلان، بایک و کالکان اندیشیده باشد که آنها نیز وارد مذاکرات حل و فصل مسألۀ کردها شوند؟

* یاشار یاکیش وزیر اسبق امور خارجۀ ترکیه و سفیر اسبق این کشور در دفتر سازمان ملل متحد در وین، مصر و عربستان سعودی بوده است. وی از سال 2002 تا 2011 نمایندۀ حزب عدالت و توسعه (AKP) در پارلمان ترکیه بود.

منبع: پایگاه خبری – تحلیلی احوال

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

پزشکان کرد در ترکیه جایی ندارند / فاروق بالکچی

راه دشوار روزنامه نگاران کرد در ترکیه / شرزان امید

کردهای سوریه برای حملۀ احتمالی ترکیه آماده می شوند / سیمون اسپیکمن کوردال

تصمیم آمریکا دربارۀ سران PKK ترکیه را خام نمی کند / برهان الدین دوران

صالح مسلم: تا مسألۀ کردها حل نشود، صلح و ثبات در خاورمیانه به دست نمی آید

دلایل تصمیم آمریکا دربارۀ سه عضو ارشد PKK / سعدت ارگین

از منبج تا ادلب: زد وبندهای ترکیه در سوریه / پل ایدون

خشم اردوغان از گشت مشترک نظامیان آمریکایی و کردهای سوری / جاسپر مورتیمر

آیا روابط ترکیه با آمریکا عادی شده است؟ / ادوارد جی. استافورد

ارتش دموکراتیک سوریه گرفتار میان آمریکا و ترکیه / سیمون اسپیکمن کوردال

میلیاردرهای اردوغان و شفافیت مالی و مالیاتی / مارک بنتلی