به گزارش کردپرس، دجله مفتی اوغلو روزنامه نگار کُرد، مدیر مسئول آژانس خبری مزوپوتامیا (بین النهرین) همچنین رئیس مشترک انجمن روزنامه نگاران دجله فرات (DFG) است. مفتی اوغلو 40 ساله و اهل دیاربکر است. او به دلیل روزنامه نگاری تا کنون بارها به دادگاه کشیده شده و پرونده های قضائی زیادی علیه او تشکیل شده است. در آگوست 2012 که برای تهیه خبر به شرناخ رفته بود، در تعقیب و گریز از سوی پلیس، خودروی او دچار سانحه شد و استخوان گردن او به شدت آسیب دید. تا حدی که همکارانش از این که او بتواند یک بار دیگر سر پا بایستد نا امید شدند، با این حال مفتی اوغلو با قدرت تمام برای ادامه فعالیت خبرنگاری خود تلاش کرد و سلامتی خود را به دست آورد. مفتی اوغلو یکی از روزنامه نگاران کردی است که در هفته های اخیر از سوی پلیس ترکیه بازداشت شد و پس از تحمل چند روز بازداشت به طور مشروط آزاد شد. 16 تن از همکاران او در این بازداشت ها روانه زندان شدند. مصاحبه ای که در زیر می خوانید، به بهانه بازداشت های اخیر انجام شده است.

بازداشت های اخیر روزنامه نگاران کرد به ویژه در کردستان ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟ اتهام این افراد چیست؟ پرونده های قضائی چرا محرمانه اعلام می شوند؟

می توانم بگویم منبع فشاری که این روزها بر روی روزنامه نگاران کرد افزایش پیدا کرده، جنگ است.یعنی اگر این روزها روزنامه نگاران کُرد بازداشت می شوند باید آن را بخشی از موضوع عدم حل مسئله کُرد و جنگ علیه کُرد دانست. یعنی دست کم ما این موضوع را اینگونه ارزیابی می کنیم. از یک سو سیاستمدارهای کُرد بازداشت می شوند، از سوی دیگر زنان کرد تحت فشار قرار می گیرند و بازداشت می شوند، همچنین فعالان جوان کُرد بازداشت می شوند. روزنامه نگاران کرد که این موضوعات را سوژه اخبار خود می کنند، بازداشت می شوند. در آخرین عملیات پلیس 22 روزنامه نگار کُرد بازداشت شدند – که از میان آنها 16 تن روانه زندان شدند. ما هنوز هیچ اطلاع دقیقی درباره این که اتهام آنها چه بوده، نداریم. یعنی باید این را گفت که به دلیل محرمانه اعلام شدن پرونده ها نه خود روزنامه نگارهای بازداشتی و نه وکلای آنها نمی توانند از اتهامات افراد اطلاع پیدا کنند. موضوع این است که اگر از لحظه بازداشت افراد پرونده آنها روشن باشد و محرمانه اعلام نشود، محتوای این پرونده ها می تواند واکنش افکار عمومی را برانگیزد. آنها با محرمانه اعلام کردن پرونده ها، می خواهند تصویری غیرواقعی از افراد به عنوان تروریست به نمایش بگذارند و به این ترتیب حمله علیه روزنامه نگاران و بازداشت آنها را مشروعیت بخشند. جالب است بدانید بازرسی های پلیس در محل کار و زندگی روزنامه نگاران بازداشت شده تا چند روز پس از بازداشت آنها همچنان ادامه دارد. می توان گفت که در این فاصله زمانی دلایل بیشتری برای بازداشت افراد پیدا می کنند یا حتی جعل می کنند. یکی از دلایل محرمانه اعلام شدن پرونده ها هم همین می تواند باشد.

همزمان با بازداشت روزنامه نگاران کرد فعالان سیاسی کرد و اعضای HDP و HDK نیز بازداشت و دستگییر شده اند، به نظر شما رابطه این بازداشت ها با یکدیگر چیست؟ آیا بازداشت های اخیر روزنامه نگاران و فعالان سیاسی کرد با نزدیک شدن به انتخابات آتی رابطه دارد؟

همانطور که در پاسخ به پرسش اول شما هم گفتم، حمله به سیاستمدارهای کرد را باید بخشی از عملیات حمله علیه فعالان اجتماعی، فعالان حوزه زنان کرد و اکتیویست های جوان کرد دانست. در غیر این صورت نمی تواند معنای دیگری داشته باشد. آنها با این کار می خواهند از یک سو "اپوزیسیون کُرد" را خنثی کنند، از سوی دیگر می خواهند چشم روزنامه نگاران اپوزیسیون عمومی را نیز بترسانند که اگر شما نسبت به بازداشت فعالان کرد واکنشی نشان دهید، همین بلا را سر شما نیز خواهیم آورد.

همچنین می دانیم که تنها یک سال تا انتخابات آتی باقی مانده است. حکومت AKP-MHP می بیند که چگونه هر روز بیش از پیش آرای خود را از دست می دهد، احتمال شکست در انتخابات آتی را نیز می دهد. حکومت AKP-MHP با این بازداشت ها می خواهد روزنامه نگاران کرد و اپوزیسیون را ساکت کند. ارزیابی ما از بازداشت های اخیر این است. جدای از این، یک جنگ علیه کردها در حال انجام است. هم در اقلیم کردستان علیه کردها جنگ وجود دارد و هم تهدید ترکیه علیه کردها در شمال و شرق سوریه در حال انجام است. خبر این عملیات و تهدیدات را نیز روزنامه نگاران کرد به گوش جهان می رسانند. روزنامه نگاران کرد اهداف این جنگ ها و حرکات غیر قانونی انجام گرفته در آنها را نیز با افکار عمومی در جهان به اشتراک می گذارند. یکی از اهداف بازداشت های اخیر نیز پیشگیری از اطلاع رسانی در زمینه همین جنگ ها و تهدیدات است.

به طور کلی وضعیت آزادی بیان را در ترکیه چگونه ارزیابی می کنید؟ همچنین نسبت بین آزادی بیان و یافتن راه حل برای مسئله کرد...

می توان گفت در ترکیه هیچ گاه آزادی بیان و آزادی مطبوعات به معنای واقعی کلمه رخ نداده است. از زمان تأسیس دولت-ملت ترکیه تا کنون، همیشه اپوزیسیون و گروه های مخالف حکومت هدف قرار گرفته اند. روزنامه نگاران و رسانه هایی که قصد افشاگری دانشته اند همیشه آماج حملات حکومت بوده اند. این وضعیت با مسئله انکار مردم کُرد عمیق تر شده است. به همین دلیل آزادی بیان و آزادی مطبوعات در ترکیه همیشه محل منازعه بوده و هیچ گاه به طور کامل محقق نشده است. به این ترتیب ترکیه به یک زندان روزنامه نگاران تبدیل شده است. از سویی روزنامه نگاران به خاطر انتشار اخبار محاکمه می شوند و از سوی دیگر همه بخش های جامعه به دلیل ابراز نظرهایشان در رسانه های مجازی درگیر پرونده های قضائی می شوند. به ویژه آنها متهم می شوند به عضویت و فعالیت تبلیغاتی برای سازمان تروریستی. در نتیجه هم اخباری که منتشر می کنند به این ترتیب خنثی می شود و هم انتقادات و نظر دادن افراد باعث می شود که آنها درگیر همین پرونده ها شوند. این موضوع با انکار مسئله کرد، با انکار وجود کردها و با انکار زبان آنها رابطه دارد و هر کسی که بخواهد در این زمینه اظهار نظر کند مورد اتهام قرار می گیرد. این عدم حل مسئله کرد باعث می شود که دموکراسی در این کشور تحقق پیدا نکند. بنابراین در چنین کشوری نمی توان دم از آزادی بیان و آزادی مطبوعات و رسانه ها زد.

وضعیت اطلاع رسانی و انتقاد از سیاست های حکومت را در رسانه های اپوزیسیون ترکیه مانند NTV ، سوزجو یا جمهوریت و .... همچنین بازتاب بازداشت فعالان کرد و روزنامه نگاران در این رسانه ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

پیشتر در ترکیه رسانه ها به دو بخش اصلی رسانه های حکومت و رسانه های اپوزیسیون تقسیم می شدند. اما اکنون متاسفانه بیشتر رسانه ها در طیف نزدیک به حکومت هستند. اکنون رسانه های اپوزیسیون موسوم به کمالیست ها وجود دارند. تقریبا هیچ کدام این رسانه ها هیچ کدام از اخبار بازداشت فعالان سیاسی و روزنامه نگاران کرد را منتشر نمی کنند یا این که اگر هم خبری منتشر کنند درست از زاویه نگاه حکومت به این بازداشت ها نگاه می کنند و اتهاماتی را که حکومت علیه این روزنامه نگاران مطرح می کند، تکرار می کنند. یعنی آنها هم به روزنامه نگاران کرد بازداشت شده اتهام تروریست بودن می زنند. آنها دقیقا با همان منطق حکومت رفتار می کنند. جدای از این ها بخش بسیار کوچکی از رسانه های اپوزیسیون از روزنامه نگاران کرد بازداشت شده اعلام حمایت و همبستگی می کنند. این موضوع را نمی توان جدا از سیاست انکار مسئله کرد از سوی حکومت دانست. آنها که نگاهشان به جنگ علیه کردها، مبارزه با تروریسم است، در اینجا هم نگاهشان به روزنامه نگار کرد نگاه به تروریست است.

در روزهای گذشته بسیاری از همکاران شما بازداشت شدند. این موضوع چه اثری روی فعالیت شما گذاشته است؟ جای خالی آنها را چگونه پر می کنید؟

بازداشت بیش از 20 تن از روزنامه نگاران کرد، به زندان افتادن 16 تن از آنها، فشار کاری ما را زیاد کرد. ما مجبوریم که جای خالی این افراد را پر کنیم. ما هم به سختی می افتیم اما با این وجود فشار علیه همکارانمان باعث ایجاد انگیزه قوی تر و همبستگی بیستر برای ادامه فعالیت های مان می شود. به طور قطع هیچ کدام از دوستان ما جرمی مرتکب نشده اند. آنها به دلیل افشاگری ها و اطلاع رسانی هایشان مورد حمله از سوی حکومت قرار گرفته اند. ما هم این موضوع را می بینیم. به این ترتیب ما هم کارهای نیمه کاره آنها را به اتمام می رسانیم. گزارش های نیمه کاره آنها را تمام می کنیم. مسئولیت بسیار سنگینی بر دوش ما است. اما به دلیل انگیزه های قوی که داریم، با شعف زیادی به کارمان ادامه می دهیم.

در ترکیه "روزنامه نگار کُرد بودن" چگونه است؟

گمان می کنم که روزنامه نگار کرد بودن در ترکیه از زمان تأسیس جمهوری ترکیه کاری بس دشوار است. این را باید گفت که ما در کشوری زندگی می کنیم که تا همین دهه 1980 نمی توان نامی از قوم کرد به زبان آورد. بیش از سی سال است که روزنامه نگاران کرد در این کشور در حال مبارزه برای اعلام وجود قوم کرد در ترکیه و رساندن صدای آنها به مردم هستند. به ویژه در دهه 1990 نزدیک به 50 تن از همکاران روزنامه نگار کرد ما از سوی حکومت و منصوبان آن به قتل رسیدند. روزنامه نگاران کرد دیگر برای پر کردن جای خالی دوستان به قتل رسیده شان قلم آنها را برداشتند و به مبارزه آنها ادامه دادند. موسی آنتر را همه می شناسند، که در سال 1992 به قتل رسید. دنیز فرات در حمله های داعش به قتل رسد. حافظ آغدمیر و چنگیز آلتون نیز توسط گروه های رادیکال به قتل رسیدند. آنها به دلیل افشاگری هایشان به قتل رسیدند. در همان سال های 1990 ساختمان های رسانه های کردی بمب گذاری شدند. روزنامه نگاران و مدیرانشان بازداشت شدند، از فعالیت منع شدند و به زندان افتادند یا کشته شدند.

امروز رسانه های کردی از مجراهای مختلف مانند تلویزیون، آژانس خبری، روزنامه، نشریه و پایگاه خبری در حال فعالیت هستند. هر سال با روش های مختلفی فشار علیه روزنامه نگاران کرد افزایش پیدا می کند. یعنی به طور دائم یا رسانه های ما منحل می شوند یا دوستانمان به زندان می افتند. در وان دو روستایی کرد از سوی نیروهای نظامی از بالگرد به پایین پرتاب شده بودند. دوستان ما شامل 6 تن از روزنامه نگاران کرد که این خبر را منتشر کرده بودند محاکمه شدند و به زندان افتادند. تنها به خاطر انتشار این خبر به عضویت در سازمان تروریستی متهم شدند. شما ببینید که حتی اطلاع رسانی درباره کارهای غیر قانونی حکومت می تواند، باعث شود که حکومت به روزنامه نگاران کرد اتهام تروریست بودن بزند. حکومت افشاگری علیه کارهای غیر قانونی خود را بر نمی تابد و آن را تروریسم می نامد. با این بهانه با حمله به خانه های روزنامه نگارها، آنها را بازداشت می کند.

درباره فعالیت های انجمن روزنامه نگاران دجله فرات توضیح بدهید.

انجمن روزنامه نگاران دجله فرات در ماه دسامبر سال 2019 در آمد تأسیس شد. هدف ما مبارزه برای تحقق آزادی بیان در ترکیه بود. در حال حاضر بیش از 60 روزنامه نگار کرد در زندان به سر می برند. بسیاری در بازداشت به سر می برند. ما می خواستیم توجه افکارعمومی را نسبت به بازداشت و به زندان افتادن روزنامه نگارها جلب کنیم. ما همچنین می خواستیم مبارزه روزنامه نگاران را برای تحقق آزادی بیان، سازماندهی کنیم. هدف ما جلوگیری از ممنوعیت بیشتر علیه روزنامه نگاران بود.

ما در این انجمن به طور ماهانه گزارشی از وضعیت بازداشت روزنامه نگاران و اخلال در حق آزادی بیان و آزادی مطبوعات در ترکیه آماده می کنیم. این گزارش ها را با افکار عمومی جهان در میان می گذاریم. در کنار این ما از روزنامه نگارانی که بازداشت شده اند حمایت حقوقی می کنیم و پرونده های قضائی آنها را پیگیری می کنیم. مرکز این انجمن در دیاربکر است اما اعضای ما در همه جای ترکیه حضور دارند. ما تلاش می کنیم که صدای روزنامه نگاران کرد را به همه برسانیم. همچنین پلتفرمی برای احقاق حقوق آنها ایجاد کنیم.

در ترکیه به طور دائم رسانه ها و آژانس های خبری کردها بسته می شوند. سایت های خبری فیلتر می شوند. اگرچه همه این تلاش ها علیه رسانه های کردی صورت می گیرد اما به همان میزان انگیزه ما برای ادامه مبارزه مان برای تحقق آزادی بیان قوی تر می شود.

از شما سپاسگزارم که نسبت به موضوع بازداشت روزنامه نگاران کرد در ترکیه توجه نشان دادید.