در این بین نرخ تورم اقلام خوراکی، آشامیدنی و دخانیات نیز هرچند عدد خیلی بزرگ تری را نشان می دهد، اما آن هم به نسبت شیبی نزولی را طی می کند. حال این سوال مطرح می شود که این شیب نزولی تورم چرا و چگونه اتفاق افتاده است!؟ برای پاسخ به این پرسش می توان به چند علت اشاره کرد:

نخست: کاهش قیمت دلار از مهم ترین علت هایی است که انتظارات تورمی را کاهش داده و از همین کانال فشار کمتری برای افزایش قیمت ها ایجاد شده است. این موضوع در طرف تقاضای اقتصاد کاهش شدت خرید و شتاب برای خرید را رقم زده است.

دوم: کاهش قیمت دلار در طرف عرضه نیز امکان تامین مواد اولیه کالاهای با مواد اولیه وارداتی را بهبود بخشیده است. همچنین بازگشت ارزهای صادراتی بخش خصوصی و امکان بیشتر تامین ارز از طریق سامانه نیما و سپس کمتر شدن قیمت ارز بازار از حد سامانه باعث شد تا انگیزه تولیدکنندگان این حوزه برای افزایش قیمت کالاها و خدمات تولید شده کاهش یابد و به مسیر تثبیت قیمت نزدیک شوند.

سوم: کاهش سرعت گردش پول در اثر کاهش انتظارات تورمی و نیز تاخیر تصمیم خرید در بازارهای متفاوت به علت کاهش قیمت در بازارهای اصلی ارز، طلا، مسکن، بورس و اتومبیل های خارجی، باعث شد که اولاً بخشی از پول های سرگردان بین بازارها مجدد به چرخه تولید بازگردد و ثانیاً با ایجاد برنامه های با ثبات تر برای تولید، امکان تثبیت در فرآیند عرضه محصولات تا حدودی شکل بگیرد، لذا این تثبیت به سمت کاهش شتاب افزایش قیمت ها هدایت شد.

چهارم: با فروکش کردن طوفان تحولات در بازارهای متفاوت، تمایل به بازگشت پول های سرگردان به سمت سپرده های بانکی و تا حدودی بورس آغاز و این موضوع باعث شد تا تب شدت تقاضای کل بیش از پیش در این حوزه کاهش یابد.

پنجم: کاهش سطح نااطمینانی به اقتصاد هرچند هنوز در سطح بالایی قرار دارد اما نسبت به سال گذشته و از ابتدای سال هر ماه نسبت به ماه قبل بهبود یافته و همین باعث شده است تا شتاب افزایش قیمت ها گرفته شده و تورم نقطه به نقطه به سمت نرخ های کوچک تری حرکت کند، هرچند نرخ ۴۱.۶ درصد در مرداد ماه همچنان یکی از بزرگ ترین نرخ های تجربه شده اقتصادهای جهان برای نرخ تورم است، اما نسبت به اردیبهشت بیش از ۱۰ درصد کمتر و نسبت به ماه گذشته یعنی تیر ماه ۶.۴ درصد کاهش یافته است.

پس از بررسی علل شکل گیری این رخداد اقتصادی می توان به آثار و نتایج آن اشاره کرد. یکی از مهم ترین حوزه های توجه در نرخ تورم اثر بر قدرت خرید خانوار است که بیشترین انعکاس را بر سبد خوراکی ها و آشامیدنی ها دارد. نرخ تورم این گروه کالایی از ابتدای سال از حدود ۸۵.۲ درصد در فروردین به حدود ۵۶.۶ درصد در مرداد ماه رسیده است که حدود ۲۵ درصد کاهش شتاب افزایش قیمت در این سبد مصرفی را نشان می دهد. در هر حال قدرت خرید خانوارهای کشور در مرداد ماه ۱۳۹۸ نسبت به مرداد ۱۳۹۷ برای تامین اقلام خوراکی و آشامیدنی نرخی در حدود ۴۰ درصد که شامل افزایش قیمت سبد خوراکی ها یعنی ۵۶.۶ درصد منهای نرخ افزایش دستمزدها حدود ۱۶ درصد بوده است، کاهش یافته است. در جمع بندی موضوع می توان گفت در صورتی که ثبات رویه های اجرایی بانک مرکزی و سیاست های اقتصادی دولت ادامه یابد، بحث کشمکش های بین المللی و روابط خارجی در همین سطح موجود ثابت بماند، مبارزه با فساد به جدیت دنبال شده و ادامه یابد، نقش دولت در اعمال سیاست هایی که بهبود فضای کسب و کار را در پی دارد، جدی تر شود، می توان انتظار داشت که روند کاهش شتاب افزایش قیمت ها ادامه یابد تا جایی که در حدود ۱۲ تا ۲۴ ماه آینده به نرخ های تورمی حدود ۲۰ درصد که تجربه تاریخی ایران است، بازگردیم.

لازم است برای تثبیت سطح تقاضا و جلوگیری از کاهش تقاضای موثر، وزارتخانه های اقتصادی و سازمان برنامه و بودجه، در راستای تقویت قدرت خریدهای از دست رفته سیاستگذاری کنند و در کنار اصلاحات ساختاری بخش بودجه، پول، بانک و بانکداری مرکزی که برای ایجاد اعتماد و کنترل رشد نقدینگی و کاهش شتاب ساختاری رشد قیمت ها یک الزام اساسی به شمار می روند، سیاست های توجه به افزایش قدرت خرید و حمایت ازطبقات فقیر جامعه، اقداماتی اساسی و اعتماد بخش صورت دهند.