کردپرس

فرایند اخذ رأی در تمامی شعب هر چهار استان اقلیم کردستان به این گونه بود که هر مرکز دارای سه تا هفت ایستگاه رأی گیری بود. در هر ایستگاه، سه کارمند و یک مدیر ایستگاه، فرایند اخذ رأی را اجرا می‌کردند. در تمامی ایستگاه‌ها، مشخصات و تعداد کل رأی‌دهندگانی که مجاز به رأی دادن در آن مرکز بودند موجود بود. کاغذهای رأی و صندوق‌های پلمپ شده دارای پنج پلمپ با کدهای اختصاصی ثبت شده از ساعت 7 صبح آمادۀ اخذ رأی بودند. در فرایند اخذ رأی، سه دستگاه الکترونیکی به کار رفته است:

الف) جهاز التحقیق (VVD):

اولین دستگاهی که فرد رأی دهنده با آن کار دارد دستگاه VVD است که دارای کد و شناسۀ اختصاصی پنج رقمی قفل شده است. این دستگاه، کنترل اطلاعات رأی دهنده را برعهده دارد. فرد رأی دهنده به محض ورود به شعبۀ اخذ رأی، کارت الکترونیکی رأی گیری را درون دستگاه VVD قرار می‌دهد تا اطلاعات و مشخصات فردی وی کنترل و تأیید شود. پس از تأیید اطلاعات فرد رأی دهنده، برگۀ رأی مربوط به وی صادر خواهد شد. در صورتی که به هر دلیل فیزیکی یا فنی، از جمله مخدوش بودن کارت یا معیوب بودن سیم کارت آن، کارت رأی دهنده شناسایی نگردد، رسیدی مبنی بر عدم شناسایی کارت مربوطه صادر خواهد شد که دارای بارکد اختصاصی مربوط به برگۀ رأی آن فرد است. فرد رأی دهنده با این رسید قادر است رأی خود را به صندوق بیاندازد و دو ماه بعد از پایان رأی گیری با مراجعه به یکی از مراکز کمیسیون در استان مربوطه، مشکل کارت رأی خود را حل کند.

ب) دستگاه پیکوس (Picos):

این دستگاه که دارای کد 5 رقمی مستقلی است در قسمت فوقانی صندوق رأی تعبیه شده و دارای سنسور و دوربین است. رأی اخذ شده از طریق این دستگاه به صندوق وارد می‌شود و تمامی اطلاعات رأی دهنده اعم از مشخصات سجلی و جنسیت از طریق دستگاه VVD به این دستگاه ارسال می‌شود و در صورتی که برگۀ رأی سالم و بدون پارگی، تاشدگی، چروک و هر نقص فیزیکی باشد، در این دستگاه اسکن شده و وارد صندوق خواهد شد.

با توجه به حساس بودن دستگاه پیکوس،  لازم بوده که کارمندان کمیسیون و مدیر ایستگاه، چند مورد ضروری را همواره به رأی دهندگان تذکر دهند. چند اصطلاح مهم که در مورد آرای غیرصحیح وجود دارد عبارتند از:

آرای مستبعده: آن دسته از آرایی که یک مرحله از رأی گیری را انجام داده و پس از دریافت اطلاعات از دستگاه VVD بقیۀ فرایند را به دلیلی انجام نداده‌اند.

آرای مستبدله: آن دسته از آرایی که رأی دهنده ابتدا یک لیست را به اشتباه انتخاب کرده یا پس از انتخاب لیست، تصمیم گرفته است که به لیست دیگری رأی بدهد و لازم است که آن تبدیل به نام لیست دیگری کند. در این شرایط، خود رأی دهنده (نه فرد دیگری) اختیار آن را دارد که درخواست برگۀ المثنی را به کارمندان کمیسیون اعلام کند و با خواندن کد دریافتی خود، کد جدیدی همراه با برگۀ رأی جدیدی برای وی صادر می‌شود و قادر است که رأی خود را از نو انتخاب کند. البته برای هر فرد رأی دهنده تنها یک بار المثنی صادر می‌شود.

آرای باطله: فرایند اخذ رأی از طریق مُهر زدن کادر مقابل لیست و نامزد انتخابی انجام شده است. فرد رأی دهند باید به دقت، درون کادر مقابل لیست مدنظر خود را مهر بزند. این مهر باید با دقت و به صورت پر رنگ زده شود. مهر نباید از کادر خارج شود. نباید روی مهر کمرنگ دوباره مهر زده شود. هر یک از این موارد اگر رعایت نشود، آن برگۀ رأی باطله و سوخته به شمار خواهد آمد.

آرای تالفه: برگه‌های رأی که تمامی فرایند را طی کرده و پیش از ورود به درون صندوق رأی به دلیلی با مشکلی مواجه ‌شود از جمله پاره شود یا خیس، تاشده و یا چروک شود قابل شناسایی نیست و آن برگه همراه با رأی مربوطه خواهد سوخت.

ج) دستگاه RTS:

این دستگاه که در اختیار مدیر شعبۀ اخذ رأی است، پس از پایان فرایند اخذ رأی و قفل شدن دستگاههای VVD و پیکوس، از طریق کابل شبکه به این دو دستگاه متصل می‌شود و تمامی اطلاعات آن شعبه را اعم از تعداد واجدین شرایط رأی، تعداد رأی دهندگان، جنسیت رأی دهندگان، تعداد آرای هر لیست، تعداد آرای هر فرد و مجموع آرای مستبعده، مستبدله، باطله، تالفه و صحیح را طی رسیدی چاپ کرده و همزمان از طریق خط اینترنت، تمامی این اطلاعات را بلافاصله به کمیسیون مرکزی بغداد نیز ارسال می‌کند.

پس از ارسال اطلاعات شعبه به کمیسیون انتخابات عراق، شمارش دستی آرا آغاز می‌شود. صندوق‌های دارای پنج پلمپ باز می‌شوند و پس از شمارش در فرمهای استماره (شماره 41 و 42) اطلاعات مربوط به آرای نامزدها و لیستها به صورت دستی نوشته می‌شود و پس از مطابقت دادن با رسید چاپ شدۀ دستگاه RTS صندوق مربوطه دوباره با شش پلمپ جدید که در اختیار مدیر شعبه است پلمپ خواهد شد. اگر تعداد آرای نامزدها و لیستها در شمارش دستی و رسید چاپ شدۀ الکترونیکی مطابقت داشت نیازی به کار دیگری نیست اما اگر این آرا مطابقت نداشتند صندوق دارای مغایرت با یک کشِ پلاستیکی آبی رنگ مشخص شده و به کمیسیون مرکزی استان مربوطه ارسال خواهد شد.

در فرایند اخذ رأی مشروحه، تا چه اندازه امکان تقلب وجود داشته است؟

در فرایند اخذ رأی نمایندگان و ناظران جریانهای سیاسی و ناظران عراقی و بین المللی در شعب اخذ رأی حضور داشتند و عملاً امکان تقلب در فرایند اخذ رأی نه تنها به حداقل رسیده بود بلکه به زعم بسیاری از ناظران، تقلب تقریبا غیرممکن بوده است. بر اساس مشاهدات میدانی کردپرس، تنها دو حالت ضعیف وجود دارد که امکان تقلب را مطرح خواهد کرد: نخست، هک کردن دیتا بیس مراکز کمیسیون در استانها یا مرکز اصلی کمیسیون در بغداد است که با توجه به عدم وجود هرگونه سند و اطلاعاتی در این باره، نمی‌توان به درستی در این باره اظهار نظر کرد. اما حالت دوم مربوط به فرایند اخذ رأی است که آن هم بسیار دشوار به نظر می‌رسد. اگر در شعبۀ اخذ رأی کارمند کمیسیون (کارمندی که اطلاعات کارت رأی دهنده را در دستگاه VVD وارد می‌کند، اطلاعات کارت رأی دهنده را به دستگاه پیکوس ارسال نکند (که البته باید تعمداً مانع این کار شود و در حضور ناظران کار دشواری است)، رأی فرد رأی دهنده جزو آرای مستبعده به شمار آمده و به هر لیستی که رأی داده باشد، رأی وی محسوب نخواهد شد بلکه تنها به عنوان شرکت کننده در انتخابات نام وی ثبت خواهد شد. با وجود چنین فرایندی، مهندسی شدن انتخابات یا رخ دادن هرگونه تقلبی در فرایند اخذ رأی تقریبا گزاره‌ای رد شده به شمار خواهد آمد. اما نمی‌توان به درستی دربارۀ هک شدن دیتا بیس یا مسایل فنی مربوط به نرم‌افزار و اینترنت اظهار نظر کرد.