خبرگزاری کردپرس _ "پالنگان"، که به اشتباه منشیان و میرزایان صفویه تا قاجاریه، در تاریخ "پلنگان" ثبت و ضبط شده است. پالنگان همان لفظ شیرین مردم، این سرزمین است.

در اینجا می خواهم با اشاره به یک روایت تاریخی و یک روایت سینه به سینه که تا امروز به دست ما رسیده است به این موضوع و همچنین ریشه واژه پالنگان بپردازم: هورمزگان ڕمان، ئاتران کوژان
وێشان شارده‌وه گه‌ورە گه‌وره‌کان

کچ و که‌نیه‌کان به دیل بشینا
مه‌رد ئازا تلێ دلی هه‌وینا

زۆرکاری ئاره‌ب کردنه خاپوور
گنانی پاڵه هه‌تا شاره زوور

مقصود من در این اینجا واژه "پاله" در "پالنگان" است. "پاله" همان سرزمین فهلویان و مرکز فهلوی همان است. واژه ای که شمس قیس رازی در کتاب المعجم فی معاییر الاشعار العجم می گوید:
لحن اورامن و بیت فهلوی
نغمه رود و سماع خسروی
ما از آغاز با فرهنگ هنر و موسیقی در این سرزمین نشو و نما یافته ایم. ما با موسیقی به دنیا می آییم و با موسیقی از جهان می رویم.

سرزمین هورامان، مانند سرزمین طبرستان، آخرین سرزمین هایی بودند که به اسلام گرویدند اما گرچه دیر گرویدند، ولی شیر گرویدند. در سرزمین هورامان، مسلمان، کلیمی، مسیحی و یارسان در کنار هم با یک فرهنگ توانستند هنر کهن را اسلامیزه کنند.

به قول استاد بزرگ، دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، آن ها اسلام را با عرفان، هنری کردند. همین "تنبور" و "دف" که امروز در اینجا نواخته شد، در کیمیای سعادت امام محمد غزالی _ که برای پیروان مذهب شافعی و سایر مذاهب اسلامی جایگاهی برتر دارد _ به اشاره، به حلیت آن نوشته شده و اشاره کرده است و حتی می فرماید "جلاجل" هم به آن بیافزایند، موردی در آن نیست. کما اینکه رسول خدا دستور داد در مسجد برای مراسم شادی، دف بنوازند. و تنبور در کتاب مقدس سرانجام، ساز آفرینش است. دوتار بر تنبور را یکی تار "آدم" و دیگری تار "حوا" می گویند. و می گویند زمانی که روح در کالبد آدم قرار نمی گرفت، فرشتگان برای او تنبور زدند تا روح در وجود او تجلی کند.

تمام گام‌های عرفانی این سرزمین با اسلام در آمیخت و امروز اسلامی صالح، برتر، نیکو و همراه با هنر را در سرزمین هورامان ارائه می دهیم و تمام هم وطنان را از اقصی نقاط گیتی به دانستن، نگاه کردن و داشتن این فرهنگ عظیم دعوت می کنیم. پالنگان در یک کلام پایگاه اصلی اصالت های فرهنگی سرزمین فهلویان شامل ایلام تا خوزستان، ارس تا اروند و کردستان تا سایر نقاط مرکزی است. این را به یاد داشته باشیم، اگر چه در قرن هشتم هجری اسلام به طور فراگیر و سراسری، به هورامان آمد اما در اینجا یک نهضت قرآن نویسی شکل گرفت و اولین قرآنی که به خط ثلث به زیباترین وجه در همین مکان پالنگان نوشته شده است‌ که پس از قبول اسلام نیاکان به خط غیب اله بیگ میرضیاالدینی حکمران گوران و پایتخت او منطقه پالنگان بوده است.

در اینجا از جناب آقای دکتر ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو تقاضا می کنم برای نجات زبان هزار ساله این ملت یعنی زبان هورامی یا گورانی که در حال از بین رفتن است، اقدام نمایند. همانگونه که ساکنان این سرزمین با همکاری جوانان، توانستند منطقه هورامان را به ثبت جهانی برسانند از شما و استاندار کردستان تقاضا می‌کنم این موضوع را پیگیری کنید و زبان و ادبیات هزار ساله گورانی و هورانی را که از دوران باباطاهر تا امروز دارای آثار جادوانه ای است به ثبت ملی و ثبت جهانی برسانید. کما اینکه یونسکو سال گذشته اعلام کرد که یکی از زبان های در حال از بین رفتن است. و شما نگذارید این زبان از بین برود.

عکس: ابراهیم جلیلی