کردپرس _ در غرب کشور و در فضای اجتماعی استان‌هایی مانند همدان و کردستان توافق های پایدار و تحول آفرینی برای توسعه حوزه گردشگری صورت گرفته و این صنعت در استان هایی مانند همدان تبدیل به محور اصلی و پیشران توسعه شده و هر ساله ده ها رویداد ملی و بین المللی در این حوزه برگزار می‌شود. چرا در استانی مانند کرمانشاه با وجود همه مزیت ها و پتانسیل‌ها، تاکنون چنین اجماعی پیرامون گردشگری شکل نگرفته و طی این سال ها تنها شاهد تلاش‌های مقطعی و پراکنده بوده‌ایم؟
رامین پی‌بردی: دکتر سریع القلم معتقد است تا زمانی که میان نخبگان فکری و نخبگان ابزاری و دولتی یک توافق پایدار شکل نگیرد، توسعه‌ای هم اتفاق نخواهد افتاد. در واقعیت نیز مانع اصلی توسعه کرمانشاه همین فقدان توافق و اجماع اولیه میان نخبگان در حوزه‌های مختلف است. متاسفانه هیچ تحرک و پویایی خاصی از سوی نخبگان دانشگاهی و علمی برای نقش ِآفرینی در توسعه کرمانشاه دیده نمی‌شود و به عنوان نمونه در موضوع برگزاری همایش های هورامان شناسی نیز ابتدا کردستان این حرکت را آغاز کرد و سپس دانشگاه رازی هم یک برنامه ضعیف برگزار کرد.
متاسفانه درب های دانشگاه رازی به سوی علاقه مندان و صاحب‌نظران بخش خصوصی در حوزه گردشگری، همچنان بسته است. نخبگان ابزاری و دولتی هم گویا همچنان غرق در مسائل و مشکلات خود هستند و علی رغم شعارها، مباحث و مسائلی که در زمینه اهمیت صنعت گردشگری عنوان می‌کنند، ولی در عمل اتفاق و رویداد خاصی در این حوزه شکل نگرفته و طی این سال‌ها در سردرگمی خاصی به سر برده است. در حالیکه فعالان بخش خصوصی با تلاش های خود، یک مجموعه رویدادهای اثرگذار و مثبت مانند «انارانه» را در هورامان شکل دادند، ولی بخش دولتی متاسفانه آن ها را تنها گذاشته است.
در واقع می توان گفت در فضای کرمانشاه هیچ انسجام فراگیر و اتفاق نظری پیرامون انتخاب حوزه گردشگری به عنوان پیشران و محور توسعه شکل نگرفته و در این شرایط طبیعی است که هیچ اتفاق خاصی هم در این حوزه رخ ندهد. در حالیکه فعالان حوزه گردشگری استان کردستان به خاطر راه اندازی رویدادهای مختلف گردشگرپذیر، از سوی وزارتخانه مورد تقدیر قرار گرفته‌اند و سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی واقعا بسیار پویاست و رویدادهای مختلفی حول محور آن برگزار می شود و به رونق اقتصادی شهر هم کمک کرده است.
ثبت کرمانشاه به عنوان شهر خلاق خوراک، همزمان با سنندج اتفاق افتاده است ولی شهرداری این کلانشهر تا بحال نتوانسته یک رویداد مهم حول محور شهر خلاق خوراک برگزار کند و تنها پلاک آن را نصب کرده اند. این رکود و فقدان خلاقیت اگر همچنان ادامه یابد؛ ممکن است یونسکو این عنوان را از کرمانشاه پس بگیرد.
محمد عبدی: من هم معتقدم تا زمانی که یک اجماع فراگیر میان مدیران تصمیم گیر در سطح کشور و مدیران استانی، پیرامون پذیرش گردشگری به عنوان یک محور توسعه صورت نگیرد، اتفاق خاصی در این حوزه برای استان کرمانشاه رخ نخواهد داد؛ همانگونه که تاکنون اتفاق نیفتاده است. حال ممکن است برخی رویدادهای اجتماع محور مانند «جشن انارانه» به همت برخی افراد علاقه‌مند در فضای استان رخ دهند ولی به قول معروف با یک گل بهار نمی‌شود.
در شرایط فعلی بیشترین درآمدها در دنیا متعلق به صنعت گردشگری است و به عنوان نمونه سومین منبع درآمد کشوری آفریقایی به نام «بورکینافاسو» از صنعت گردشگری است. و یا «تبت» یک سرزمین فقیرنشین است که پس از اجرای راه آهن چین – تبت، درآمدهای گردشگری این منطقه به دو برابر افزایش یافته است.
کرمانشاه هم با توجه به جاذبه های بسیار گسترده و متنوع، یک ایران کوچک محسوب می شود و می توان با انجام یک برنامه ریزی و انجام تغییرات منطقی، همه این حوزه ها را به هم وابسته و مرتبط کرد. به عنوان نمونه نمی توان تنها به توسعه یک حوزه مانند کشاورزی پرداخت و از دیگر بخش ها غفلت کرد بلکه باید به گونه ای برنامه ریزی کرد که حوزه های تجارت و بازرگانی، گردشگری و بهداشت و درمان به صورت مکمل یکدیگر عمل کرده و همپوشانی داشته باشند. یا در حوزه درمان باید به شکلی برنامه ریزی شود که گردشگران اقلیم کردستان و بخش عربی عراق، جذب مراکز درمانی استان شوند. در حوزه گردشگری مذهبی هم باید از ظرفیت عبور زوار برای رونق اقتصاد گردشگری به شکل مناسب تری استفاده کنیم.
تنها تصویر جامانده از «زرتشت»، در تاق بستان قرار دارد و دیگر تصاویری که از زرتشت ترسیم می‌شود، برگرفته از همین تصویر است. قدمت بیستون به درازای تاریخ است و نقاط تاریخی متعددی در حول محور منطقه ثبت جهانی وجود دارند. مدنیت در منطقه دینور حتی از کرمانشاه هم قدیمی تر است و مردم منطقه اورامانات به لحاظ فرهنگی بسیار پذیرای گردشگری هستند. باید از این مجموعه ظرفیت ها برای توسعه حوزه و برگزاری همایش های اجتماع محور استفاده کرد.
در این میان مدیران مهم ترین مانع توسعه گردشگری هستند و البته مراکز تصمیم گیری در حوزه گردشگری بسیار متنوع هستند و تنها به اداره کل میراث فرهنگی محدود نمی شوند و مجموعه هایی مانند استانداری، فرمانداری ها و نهادهای مختلف با همدیگر اجماع ندارند و شاهد تعدد مراکز تصمیم گیری در سطح استان هستیم. نکته دیگر به تغییر سریع مدیران بازمی گردد و در چند سال اخیر شاهد تغییر سه استاندار در کرمانشاه بوده ایم و در سطح معاون استاندار و مدیران کل هم تغییرات فراوانی در جریان بوده است. این تغییر سریع مدیران، مانعی جدی برای برنامه ریزی های درازمدت و انتقال تصمیمات درست در حوزه گردشگری است.
تحقیقات افراد مختلف مانند دکتر رنانی نشان داده گردشگری می تواند بسیاری از مشکلات کرمانشاه از جمله بیکاری را کاهش دهد و مدیران ما باید پیرامون نقش محوری این صنعت در توسعه کرمانشاه به اجماع برسند.
کوروش بهرامی: کشور ایران به لحاظ جاذبه های گردشگری، جزو پنج کشور اول دنیا است و در زمینه جاذبه های طبیعی نیز جزو ۱۰ کشور اول دنیا محسوب می شود ولی به لحاظ درآمدهای گردشگری در رتبه ۵۱ دنیا قرار دارد. در حوزه استانی هم به دلیل تغییرات پیاپی مدیران و تصمیم گیری های سلیقه ای، امکان برنامه ریزی مناسبی برای حوزه گردشگری وجود نداشته است.
البته صحبت های استاندار جدید یک چشم انداز تازه را پیش روی این حوزه ترسیم کرده است و بسیاری از صاحب نظران استان با انتخاب گردشگری به عنوان محور توسعه کرمانشاه موافق هستند و این امید وجود دارد که با کمک مدیر ارشد استان، میراث فرهنگی و دیگر دستگاه های اثرگذار، بتوانیم در این زمینه به یک اجماع پایدار در استان دست پیدا کنیم.
باید توجه داشته باشیم با توجه به تحریم های شدید اقتصادی و مشکلات فعلی کشور، ایجاد هرگونه توسعه در بخش های دیگر مانند صنایع با دشواری مواجه است و در این شرایط می توان با استفاده از ظرفیت حوزه گردشگری و صرف هزینه های بسیار اندک، می توان بخشی از معضلات استان در حوزه بیکاری را حل کرد و شغل های زیادی را ایجاد کرد.
با توجه به چهار فصل بودن استان، ظرفیت های روستایی و جاذبه های طبیعی و تاریخی می توان با کمک جوان های فعال و توانمند این حوزه، پروژه ها و برنامه های بسیاری را برگزار کرد.
در سال های گذشته برنامه های بسیار خوبی در اورامانات برگزار شد ولی متاسفانه با مخالفت‌هایی که صورت گرفت، مجبور به عقب نشینی شدند و چند سالی است که بسیاری از دستگاه ها تمایلی برای خلق رویدادهای جدید ندارند. واقعا از استاندار انتظار داریم به عنوان مدیر ارشد استان و کسی که از این صنعت حمایت می کند با همکاری دیگر مجموعه ها و افراد اثرگذار به سمت یک اجماع پایدار در حوزه گردشگری گام بردارند. اگر این اجماع شکل بگیرد، صنعت گردشگری رونق پیدا می کند و بسیاری از مشکلات حوزه بیکاری هم حل می شود.
استان هایی مانند کردستان به دلیل برخورداری از یک فضای فرهنگی مناسب، در حوزه گردشگری بسیار خوب عمل کرده اند در حالیکه جاذبه ها و ظرفیت های آن ها به مراتب کمتر از کرمانشاه و مسیرهای گردشگری آن صعب العبورتر است.
این عدم موفقیت کرمانشاه در حوزه گردشگری به این دلیل است که نتوانسته تحول خاصی را در این زمینه ایجاد کنیم. در حوزه شهر خلاق خوراک ظرفیت های بسیار بزرگی وجود دارد ولی تا بحال نتوانسته ایم هیچ رویدادی در این زمینه برگزار کنیم و تا زمانی که در برگزاری رویدادهای اجتماع محور در حوزه گردشگری ناتوان هستیم، مشکلات بیکاری هم ادامه پیدا می کند.
کردپرس _ شما به عنوان افرادی که در حوزه های مختلف گردشگری و برخی رویدادهای اجتماع محور مانند «انارانه» حضور داشته اید؛ بفرمایید نقطه آغاز این توافق فراگیر پیرامون توسعه گردشگری باید از کجا شروع شود. آیا ابتدا باید بخش دولتی برای شکل گیری این اجماع پیشقدم شود یا اینکه در بخش خصوصی و حوزه دانشگاه هم می توانند وارد این عرصه شوند و نقش آفرین باشند. به باور شما نقطه آغاز این توافق باید از کجا شروع شود؟
رامین پی بردی:در برخی کشورهای توسعه یافته دنیا رصدخانه هایی با حضور افراد دغدغه مند و صاحبنظر در حوزه گردشگری راه اندازی شده است که تمامی ظرفیت ها، پتانسیل ها و مزیت های که می تواند به پویایی این صنعت کمک کند را شناسایی می کنند و بر مبنای آن به تعریف رویدادهای اجنماع محور می پردازند. در واقع این رصدخانه ها محلی برای اجماع و رویدادسازی حول محور صنعت گردشگری است.
یکی از ویژگی های ممتاز گردشگری این است که بیش از همه چیز نیازمند نرم افزار است و چندان وابسته به سخت افزارها نیست. این صنعت بیشتر مبتنی بر داشته‌های فرهنگی است. همین رویداد برداشت انار هر ساله به صورت طبیعی در منطقه اورامانات اتفاق می‌افتد و محصولات آن به بازار عرضه می شود و با کمک نهادهای مردمی و پیوند آن با یک آیین، مراسم و همایش، می توان یک مجموعه رویدادهای تحول آفرین و رونق بخش در حوزه اقتصاد و معیشت مردم روستا برگزار کرد.
اگر تمامی رویدادهای دنیا را بررسی کنید به این نقطه می رسید که ریشه و خاستگاه تمام آنها از دل جامعه برخاسته و حول محور رویدادهای فصلی مانند برداشت محصول یا دیگر رویدادهای معمول حوزه کشاورزی شکل گرفته اند. ظاهراً نوروز یک تغییر فصل ساده است ولی همین تغییر فصل همه ساله یک رویداد عظیم گردشگری را در کشور رقم می زند.
متاسفانه دستگاه‌های اجرایی و دانشگاهی ما آن توان و اراده کافی را ندارند که یک رصدخانه با حضور افراد توانمند گردشگری را شکل دهند. در این شرایط باید به سمت تشکیل شبکه خلاقان گردشگری مثلا در حوزه شهری گام برداریم. در حوزه شهری کرمانشاه این غذاها و خوراکی های متنوع از قبل وجود داشته اند ولی اکنون در پیرامون آن شهر خلاق خوراک تعریف شده است که می تواند در حوزه اشتغال و اقتصاد تحول‌آفرین باشد.
یا در حوزه ای مانند لباس کردی هم با توجه به اینکه کرمانشاه بزرگترین شهر کردنشین و دارای یک مرکزیت در غرب کشور است می تواند شهر خلاق لباس کردی هم لقب بگیرد.
کرمانشاه بیشترین آثار جهانی را در سازمان یونسکو ثبت کرده است و همدان و کردستان هنوز از ما عقب تر هستند و اخذ این برندهای جهانی در رونق گردشگری بسیار مهم هستند. با همه انتقاداتی که به شهر خلاق غذا وجود دارد ولی کار و کاسبی هایی به صورت خودجوش حول محور آن شکل گرفته که یکی از آنها افزایش ادویه فروشی‌ها در سطح شهر است که باید این پیدایش مشاغل جدید باید توسط دانشگاه‌های ما بررسی شوند، که متاسفانه اینکارها انجام نمی‌شود.
خوشبختانه شخص استاندار هم به حوزه گردشگری علاقه بسیاری دارد و باید به عنوان یک ابتکار، یک کارگروه گردشگری خلاق با حضور صاحب نظران، فعالان و افراد توانمند حوزه گردشگری تشکیل دهند. تفاوت این کارگروه با دیگر مجموعه‌ها این است که بیشتر به دنبال اندیشیدن پیرامون ابعاد مختلف صنعت گردشگری و ارائه راهکارهای خلاقانه برای این حوزه است.
کوروش بهرامی: استاندار کرمانشاه چند بار عنوان کرده در هر دستگاهی، باید فردی برای پیگیری مسایل گردشگری معین شود تا پاسخگوی مراجعات فعالان حوزه گردشگری و سمن های این بخش باشد و مشکلات آنها را پیگیری کند و این راهکار می تواند بسیار راهگشا باشد.
به شخصه به دنبال راه‌اندازی واحدهایی در حوزه گردشگری به منظور ترویج این صنعت در روستاها هستم ولی هنگامی که برای هماهنگی جهت دایرکردن این کلاس‌های ترویجی، به دستگاه های دولتی مراجعه کردم، متاسفانه با مدیرانی روبرو شدم که هیچ آگاهی و دغدغه خاصی در مورد این حوزه نداشتند.
استاندار کرمانشاه در اولین گام باید فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها و مدیران گردشگری شهرستان‌ها را پیرامون ابعاد مختلف و اهمیت صنعت گردشگری در زمینه اشتغال و توسعه، توجیه کند. اهمیت و جایگاه سمن‌ها و فعالان بخش گردشگری باید برای مدیران دولتی به صورت بخشنامه کاملا تبیین شود و آنها مکلف به رفع موانع پیش روی این فعالان، شوند.
مدیران شهرستانی میراث فرهنگی باید دارای خلاقیت باشند و تنها به بخش نامه ها بسنده نکنند. چون ممکن است این عدم همراهی ها موجب هدر رفت بسیاری از هزینه هایی شود که افراد برای پروژه‌های این حوزه انجام داده‌اند.
محمد عبدی: مهم ترین مولفه قدرت و عامل پایداری کشور ایران در طول تاریخ، قدرت فرهنگی آن بوده است و نه قدرت نظامی. چون با فروپاشی و یا جابجایی حکومت ها این قدرت نظامی هم فرومی ریخته و فرهنگ به عنوان مولفه اصلی، ضامن پایداری این کشور در طول تاریخ بوده است. بر این اساس رویدادهایی تحول آفرین و ماندگار هستند که از دل جامعه و فرهنگ مردم برخاسته باشند و دولت باید بسترهای لازم برای برگزاری رویدادهای متنوع فرهنگی و گردشگری در سطح جامعه را توسط گروه های مردم نهاد فراهم کند.
دغدغه های استاندار کرمانشاه در حوزه گردشگری بسیار ارزشمند است ولی نباید تنها به مصاحبه اکتفا شود و با دعوت از افراد باتجربه، توانمند و خلاق، به دنبال برگزاری رویدادهای اجتماع محور به عنوان موتور محرکه ای برای به حرکت درآوردن چرخ صنعت گردشگری و ایجاد یک رونق اقتصادی و توسعه پایدار در استان گام برداریم.
و نکته مهم دیگر اینکه آقای استاندار رنج تصمیم را به راحتی تسلیم نفروشد اگر تصمیمی برای صنعت گردشگری گرفته است این راه را ادامه دهد.
کوروش بهرامی: متاسفانه عامه مردم کرمانشاه آگاهی خاصی در زمینه درآمدهای حوزه گردشگری ندارند و از تنوع و گستردگی آن بی خبرند. باید بخش دولتی و فعالان این حوزه با کمک رسانه‌ها، به شکل مداوم مزیت ها و اثرات مثبت این صنعت در معیشت، اقتصاد و اشتغال را مطرح کنند به گونه ای که تبدیل به یک گفتمان فراگیر و مطالبه و درخواست عمومی شود.
متاسفانه بیکاری عامل بسیاری از آسیب های اجتماعی مانند خودکشی، اعتیاد یا بزهکاری است و در شرایطی که سرمایه ای برای ایجاد صنایع بزرگ و اشتغال زا در استان وجود ندارد، گردشگری تنها راه به حرکت درآوردن چرخ اقتصاد و اشتغال در استان است.
رامین پی بردی: اگر همچنان راه های تکراری را در پیش بگیریم، هیچگاه به مقصد نمی رسیم و باید به سمت تشکیل یک کارگروه گردشگری خلاق با حضور فعالان توانمند و صاحب ایده در این حوزه گام برداریم و افراد نظرات و ایده های خود را مطرح کنند. همچنین اگر بتوانیم گردشگری را به یک گفتمان فراگیر تبدیل کنیم و آن را به داخل خانه ها ببریم، در ادامه این مسیر موفق تر خواهیم بود.
گفتگو و تنظیم: بهزاد خالوندی
نظر شما